العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > متفرقه:
فرشتگان مجبور هستند یا مختار؟ (مرجع تقلید آیةالله سیستانی)
سوال با عرض سلام.آیا فرشته ها در انجام وظایف شان دارای اختیار هستند یا اجبار؟
مرجع تقلید: حضرت آیت الله العظمی سیستانی(مدظله)
مرجع تقلید: حضرت آیت الله العظمی سیستانی(مدظله)
جواب البته سایت انهار فقط پاسـخگوی احکام هست و از پاسـخ دادن به مسائل اعتقادی بخاطر کمبود وقت اجتناب دارد ولی استثناءً پاسـخی خدمت شما ارسال میشود.
آنچه از قرآن مجید استفاده می شود این است که ملائکه و فرشتگان موجوداتی بیرون از حس ودارای وجود و شعور و اراده مستقل هستند. این موجودات مستقل دارای ایمان بوده، اعمال ورفتارشان از سر شعور و اراده تحقق می یابد.
خدای متعال در قرآن کریم سوره تحریم آیه 6 می فرماید:
مَلائِكَةٌ غِلاظٌ شِدادٌ لا یَعْصُونَ اللَّهَ ما أَمَرَهُمْ وَ یَفْعَلُونَ ما یُۆْمَرُونَ
فرشتگانى كه هرگز خدا را در آنچه دستورشان مىدهد نافرمانى ننموده بلكه هر چه مىگوید عمل مىكنند.
دقت در این آیه دو نکته را روشن می کند:
1- فرشتگان دارای اراده و اختیار هستند. چون اگر این گونه نبودند، معنا نداشت به آن ها امر شود. و امر به موجودی تعلق می گیرد که اختیار داشته باشد. همچنان که اگر اختیار نداشتند، سخن از معصیت درباره آن ها نیز بی معنا می شد.
2- اراده آن ها بر خلاف نوع انسان، هرگز به گناه تعلق نمی گیرد. و همیشه مطابق دستور خدا عمل می کنند.
شاید راز اینکه فرشتگان گناه نمی کنند، در این باشد که آن ها دعوتی به سوی گناه ندارند که آن را پاسـخ بگویند:
رُوِیَ عَنِ الصَّادِقِ علیه السلام أَنَّهُ قَالَ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى رَكَّبَ الْعَقْلَ فِی الْمَلَائِكَةِ بِدُونِ الشَّهْوَةِ وَ رَكَّبَ الشَّهْوَةَ فِی الْبَهَائِمِ بِدُونِ الْعَقْلِ وَ رَكَّبَهُمَا جَمِیعاً فِی بَنِی آدَمَ (مشكاة الأنوار فی غرر الأخبار ص251)
امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: خداوند متعال عقل بدون شهوت را در فرشتگان و شهوت بدون عقل را در حیوانات، و عقل و شهوت را در انسان قرار داده است.
برای جواب مساله از نظر فلسفی نیز باید دقت کنیم که هر چقدر وجود به تجرد نزدیک تر باشد، از عقل و اراده بالاتری برخوردار است. و طبق فلسفه، فرشتگان مجرد محض هستند. در حالی که انسان اگر چه مجرد است اما در مقام فعل، وابسته به ماده شده و در نتیجه، اراده و اختیار فرشته با اولویت اثبات می شود.
درست است كه فرشتگان بر اساس متون اسلامى و آیات قرآن، نمی توانند برخلاف وظیفه اى كه دارند اقدام كنند. بنابراین اختیار به معنای مصطلح در بین ما انسانها، در آنها مطرح نیست؛ چون انسان مخیر است؛ یعنى، می تواند انجام دهد و می تواند انجام ندهد ولی آنها بخاطر مجرّد بودنشان انجام میدهند. یاحقّ.
آنچه از قرآن مجید استفاده می شود این است که ملائکه و فرشتگان موجوداتی بیرون از حس ودارای وجود و شعور و اراده مستقل هستند. این موجودات مستقل دارای ایمان بوده، اعمال ورفتارشان از سر شعور و اراده تحقق می یابد.
خدای متعال در قرآن کریم سوره تحریم آیه 6 می فرماید:
مَلائِكَةٌ غِلاظٌ شِدادٌ لا یَعْصُونَ اللَّهَ ما أَمَرَهُمْ وَ یَفْعَلُونَ ما یُۆْمَرُونَ
فرشتگانى كه هرگز خدا را در آنچه دستورشان مىدهد نافرمانى ننموده بلكه هر چه مىگوید عمل مىكنند.
دقت در این آیه دو نکته را روشن می کند:
1- فرشتگان دارای اراده و اختیار هستند. چون اگر این گونه نبودند، معنا نداشت به آن ها امر شود. و امر به موجودی تعلق می گیرد که اختیار داشته باشد. همچنان که اگر اختیار نداشتند، سخن از معصیت درباره آن ها نیز بی معنا می شد.
2- اراده آن ها بر خلاف نوع انسان، هرگز به گناه تعلق نمی گیرد. و همیشه مطابق دستور خدا عمل می کنند.
شاید راز اینکه فرشتگان گناه نمی کنند، در این باشد که آن ها دعوتی به سوی گناه ندارند که آن را پاسـخ بگویند:
رُوِیَ عَنِ الصَّادِقِ علیه السلام أَنَّهُ قَالَ إِنَّ اللَّهَ تَعَالَى رَكَّبَ الْعَقْلَ فِی الْمَلَائِكَةِ بِدُونِ الشَّهْوَةِ وَ رَكَّبَ الشَّهْوَةَ فِی الْبَهَائِمِ بِدُونِ الْعَقْلِ وَ رَكَّبَهُمَا جَمِیعاً فِی بَنِی آدَمَ (مشكاة الأنوار فی غرر الأخبار ص251)
امام صادق (علیه السلام) می فرمایند: خداوند متعال عقل بدون شهوت را در فرشتگان و شهوت بدون عقل را در حیوانات، و عقل و شهوت را در انسان قرار داده است.
برای جواب مساله از نظر فلسفی نیز باید دقت کنیم که هر چقدر وجود به تجرد نزدیک تر باشد، از عقل و اراده بالاتری برخوردار است. و طبق فلسفه، فرشتگان مجرد محض هستند. در حالی که انسان اگر چه مجرد است اما در مقام فعل، وابسته به ماده شده و در نتیجه، اراده و اختیار فرشته با اولویت اثبات می شود.
درست است كه فرشتگان بر اساس متون اسلامى و آیات قرآن، نمی توانند برخلاف وظیفه اى كه دارند اقدام كنند. بنابراین اختیار به معنای مصطلح در بین ما انسانها، در آنها مطرح نیست؛ چون انسان مخیر است؛ یعنى، می تواند انجام دهد و می تواند انجام ندهد ولی آنها بخاطر مجرّد بودنشان انجام میدهند. یاحقّ.
