خريد و فروش سلف

 1- عدم پرداخت ثمن معامله نقدی تا مدت طولانی

سؤال: اگر فروشنده، جنس را به صورت نقد به خریدار بفروشد و خریدار هم در اثر سهل انگارى پول فروشنده را ندهد و تا ده یا پانزده سال پول فروشنده را نگهدارد و در این مدّت قیمت جنس چند برابر شود، آیا فروشنده مى تواند خود جنس را از خریدار مطالبه کند؟

پاسخ: فقط حق دارد پول خود را مطالبه کند، ولى چون مدّت زیادى گذشته و ارزش پول بسیار تغییر کرده، احتیاط واجب آن است که او را راضى کند و یا تفاوت را محاسبه نماید.

2- دریافت هزینه های مطالبات قسطی

 سؤال:این جانب کار قسطى فروشى را انجام مى دهم اگر اقساط را نیاورند بابت مطالبات از وقت و کار خود در این راه صرف مى کنم و مخارجى از قبیل کرایه راه و یا مخارجى مانند استهلاک موتور و ماشین مى پردازم، آیا مى توانم آنها را از ایشان مطالبه کنم؟

 پاسخ:هزینه هاى معمولى و متعارف را که براى گرفتن مطالبات در میان مردم رایج است نمى توانید بگیرید ولى اگر هزینه هاى فوق العاده اى بپردازید مى توانید بگیرید، البتّه در صورتى که طرف مقابل دیون خود را به موقع نپردازد.

3- ماهیت و اعتبار «عقد استصناع»

 سؤال:سوال من از خدمت جناب عالی این است که شما آیا قرارداد سفارش ساخت«عقد الاستصناع» را معتبر می دانید؟ استدلال شما چیست؟ و اگر معتبر می دانید ماهیت این قراردادرا چه می دانید؟ آیا اجاره اشخاص است یا جعاله خاص یا بیع سلف یا قرارداد صلح یا ترکیبی از این عقود؟

پاسخ: این گونه قراردادها تحت عنوان بیع «سلم» قرار می گیرد و از آنجا که در بیع سلم باید جنس مسلم فیه ازهر جهت معلوم باشد و وسایلی که با دست می سازند کاملا معلوم و مشخص نیست و هر یک ممکن است به صورتیدر آید به همین دلیل در گذشته سلم را در آن صحیح نمی دانستند اما در عصر و زمان ما که به کمک کارخانه ها به صورت یک نواخت ساخته می شود بیع سلم در آن اشکالی ندارد و احکام سلم در آن جاری می شود.

4- از یک جنس بودن مبیع و ثمن در بیع سلف

سؤال: شخصی از شخص دیگر ، مبیع کلی با ثمن معین در قالب بیع سلف ، پیش خرید می نماید ، موعد تسلیم مبیع معین است. با فرا رسیدن موعد تسلیم مبیع ،خریدار به جای گرفتن مبیع،قیمت نقدی آنرا در موعد تسلیم از فروشنده مطالبه میکند این قیمت با ثمن معامله از یک جنس (وجه نقد)و بیشتر از آن می باشد . حکم معمله مذکور در صورتی که معامله صوری یا واقعی باشد چیست ؟ معامله ربوی است یا خیر ؟

پاسخ: در صورتی که معامله صوری باشد که نوعی ربا خواری محسوب می شود و اگر جدی باشد و تبدیل آن در رأس مدت با توافق طرفین صورت گیرد مانعی ندارد.