تبعیض و عدول در تقلید

تقلید (آیت الله العظمی بهجت قدس سره)

تبعیض و عدول در تقلید

سؤال 152. اگر چند مجتهد وجود داشته باشند که، هر کدام در یکى از ابواب یا مسایل فقه از دیگران اعلم هستند، وظیفه ى مقلّد چیست؟

پاسخ: در فرض مذکور باید از مجتهد اعلم در آن باب یا آن مسأله، تقلید کرد.

سؤال 153. آیا حتما باید یک مرجع مشخصى داشته باشیم؟ در صورت تساوى مراجع آیا تبعیض در تقلید جایز است؟

پاسخ: در صورت مساوى بودن دو مجتهد، جایز است انسان در مسایلى که ارتباطى با هم ندارند، بعضى مسایل را از یکى و بعضى دیگر را از مجتهد دیگر تقلید نماید.

سؤال 154. در مسایلى به فتواى مجتهد میّت عمل شده است، آیا در بعض همان مسایل مى توان از مجتهد میّت و در بعض دیگر آن از مجتهد زنده تقلید کرد؟

پاسخ: اگر مجتهد میّت با مجتهد حىّ در علم و ورع مساوى باشند، مى توان در برخى از مسایلى که از میّت تقلید شده به زنده رجوع نمود، به شرط این که مسایل به هم مرتبط نباشند.

سؤال 155. آیا مى توان در مسأله نماز از کسى که «من شغله فى السفر» را همانند «من شغله السفر» نمى داند تقلید نمود و در مسأله روزه به فتواى حضرتعالى که آن دو را همانند مى دانید عمل کرد و در نتیجه نماز را شکسته خواند ولى روزه ها را در سفر گرفت؟

پاسخ: در هر دو مسأله باید به یک نحو عمل نمود و تبعیض جایز نیست.

سؤال 156. پس از رجوع به مجتهد حىّ آیا مى توان در برخى مسایل که مجتهد میّت آسان گرفته به وى رجوع نمود و در برخى که مجتهد زنده آسان گرفته از او تقلید کرد؟

پاسخ: اگر مجتهد زنده اعلم باشد، رجوع به میّت جایز نیست.

سؤال 157. به فتواى مرجع شماره 2 باقى بر مرجع شماره 1 هستم، اکنون فکر مى کنم مرجع شماره 3 اعلم است از مرجع شماره 1، آیا مى توانم عدول کنم؟

پاسخ: واجب است در تمامى مسایل به مجتهد اعلم عدول نمایند.

سؤال 158. عدول از یک مجتهد به مجتهد دیگر به چه چیز محقّق مى شود؟

پاسخ: در موارد جواز یا وجوب عدول، عدول به عمل محقّق مى شود.

سؤال 159. اگر فردى بعد از تحقیق و عدم احراز اعلمیّت، از کسى تقلید کرد، آیا مى شود به غیر او که مانند اوست رجوع کند؟

پاسخ: عدول به غیر اعلم یا کسى که احتمال اعلم بودن یا با ورع تر بودن او مى رود، بعد از تحقّق تقلید، خلاف احتیاط است، اگرچه اظهر جواز عدول به مساوى در علم و ورع است در جمیع مسایل یا در بعض مسایل که ارتباطى باهم ندارند.

سؤال 160. شخصى از مجتهدى تقلید مى کرده، سپس مدّتى بدون تقلید صحیح عمل کرده [خواه با احتیاط یا بدون احتیاط [آیا به صرف ترک تقلید، عدول محقّق شده و این شخص اگر بخواهد دوباره از همان مجتهد تقلید کند، حکم تقلید ابتدایى را دارد یا نه؟

پاسخ: حکم عدول را ندارد و مى تواند باقى بماند و در مسایلى که بدون احتیاط عمل کرده، به مسأله ى 20 رساله رجوع شود.

سؤال 161. در صورت عدم دسترسى به مرجع اعلم و یا نماینده وى، عدول به مرجع دیگر در مسایل و یا پرداخت حقوق شرعى، جایز است؟

پاسخ: با رعایت اعلمیّت و اوثقیّت مجتهد، عدول جایز است.

سؤال 162. آیا مى شود از یک مرجع تقلید به علت نداشتن رساله فارسى به دیگرى عدول کرد؟

پاسخ: در تمام مسایل، تقلید از اعلم واجب است.