العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > استطاعت:
استقرار حج
سؤال: كسي كه حج بر او مستقر شده و مشرف نشده اكنون هم نميتواند و هيچ راهي براي تشرّف ندارد آيا راهي به جز استغفار دارد يا خير؟
پاسخ: اگر تمكّن مالي هم جهت استنابه ندارد فعلاً تكليفي بر او نيست و اميد است با توبه و استغفار مورد مغفرت قرار بگيرد ولي اگر احتمال ميدهد كه كسي بعد از فوت براي او تبرعاً نيابت نمايد وصيّت نمايد.
سؤال: اشخاصي كه در وقت نام نويسي براي حج، استطاعت مالي دارند، و از طرف دولت براي پنج سال يا بيشتر اسم نويسي ميكنند، آيا نام نويسي واجب است يا نه؟ و بر فرض وجوب اگر مسامحه كردند و ننوشتند و بعد از مدّت پنج سال مردند، و يا از استطاعت مالي افتادند، فقط ترك واجب كردهاند، يا اينكه حج هم بر آنان مستقرّ است؟
پاسخ: در مورد سوال وجوب نام نويسي محل تأمل است و چنانچه با ترك نام نويسي بعد از پنج سال فوت نمود استقرار حج بر او معلوم نيست، اگر چه احتياط اين است كه براي او با بقاء استطاعت تا سال پنجم حجّ استيجار نمايند.
سؤال: پدر اينجانب قرار بوده كه امسال حج برود ولي به خاطر «مشكلات مالي» موفق نشده ايشان قبلاً تقريباً وضعشان خوب بوده و چون ديگر كار نميكند گاهي اوقات مخارج را حتي از سرمايه كه در بانك دارد استفاده ميكند و به خاطر مخارج خانه و برادر و خواهر، فيش حجّ را فروخته كه بتواند كاري يا غيره انجام دهد براي مخارج خانه و تحصيل آنها. لطفاً بفرماييد آيا فيش حج خمس دارد يا نه (در حالي كه ايشان سالها قبل ثبتنام كرده بوده تا اينكه امسال نامشان درآمده است.)
پاسخ: در مورد سوال ، اگر استطاعت تشرف به مكه و انجام حج داشته و مسامحه كرده حج بر ذمّه او مستقر شده بايد حج را انجام دهد بهر حال پولي كه از درآمد سال به حساب مكه ريخته ولي فيش را بعد از گذشت سال فروخته خمس پولي كه به حساب ريخته بايد داده شود ولي زائد بر آن ربح سال فروش محسوب است كه اگر صرف مؤنه بشود خمس ندارد و اگر صرف مؤنه زندگي نشود و سال بر آن ربح هم بگذرد آنهم خمس دارد.
سؤال: اين حقير در سال 57 با همسرم ازدواج كردم و مبلغ 80000 هزار تومان مهريه من است و اكنون از شوهرم خواستهام كه بجاي اين مبلغ مرا به سفر حج واجب ببرد (البته عمره مفرده برده است) و او ميگويد شما واجب الحج نيستيد زيرا با 80000 هزار تومان نميشود به حج رفت و من ميگويم بايد به نرخ امروز حساب كني ايشان ميگويد نه اين خلاف شرع است لطفاً جواب اينجانب را بفرمائيد.
پاسخ: در مورد سوال ، شما بيش از 80000 تومان بعنوان مهريه از شوهر طلب نداريد و هشتاد هزار تومان جهت استطاعت و وجوب حج كافي نيست بلي اگر قبلاً متمكّن بودهايد كه با مبلغ مذكور به حج برويد و همسر شما در صورت مطالبه مهريه را در اختيار شما ميگذاشته كه به حج برويد و نرفتهايد حج بر ذمّه شما مستقر شده.
سؤال: در سال 1363 براي حج ثبتنام كرديم چون استطاعت مالي ما خوب بود، اواخر سال 1374 موتور لنجمان در درياي خليج فارس به قعر دريا فرو رفت و برادرم و كليه ملوانان و تمام اجناس وارداتي همه از بين رفت كه بنده واقعاً با چند عيال سنگين، ورشكست شدهام و قرضهاي سنگين دارم و دستم از بازار بريده شده الآن سخت در فشار قرضهاي بانكها و مردم هستم كه واقعاً كمر شكن است و امسال عيدي كه در پيش داريم نوبت زيارت مكه مكرمه بيت الحرام بنده رسيده است تكليف بنده چه ميباشد؟
پاسخ: در فرض سوال ، چنانچه در همان سال 63 يا قبل از آن يا بعد از آن استطاعت مالي جهت رفتن به حج را حاصل كرده باشيد و بدون ثبتنام و قرار گرفتن نوبت در سال زمان حج امكان رفتن به حج از راههاي ديگر عادي ولو خريدن فيش و نوبت ديگران را داشتهايد و نرفتهايد و به انتظار نوبت سازمان ماندهايد حج بر شما مستقر شده و بايد فعلاً بهر نحو شده به حج برويد و اگر طريقي ديگر غير از ثبتنام در سازمان حج و انتظار نوبت برايتان فراهم نبوده و فعلاً براي رفع اختلالات معيشتي و اداره زندگي به فروش فيش حج احتياج داريد يا نميتوانيد مبلغ بيشتري كه براي انجام سفر حج لازم است بدون استقراض تهيه كنيد و در امر معاش به زحمت ميافتيد حج بر شما واجب نيست و فروش فيش مانعي ندارد ولي خمس مبلغي را كه به سازمان حج پرداختهايد بايد بپردازيد و لازم بتذكر است كه در مخارج حج تمكن از خريد سوغات و برنامههاي پذيرائي و مهماني معتبر نيست.
سؤال: بنده زني هستم از 24 سال قبل تاكنون مستطيع هستم ولي هرگاه كه قصد رفتن به مكه را داشتم مشكلاتي برايم پيش آمد تا اينكه دفعه آخر كه حدود 12 سال پيش بود و نام نويسي ميكردند ما هم اسم خود را نوشتيم و تاكنون اسممان در نيامده است ما اطلاع يافتيم كه تا 6 سال ديگر هم مكه به نام ما در نميآيد هم اكنون بنده 55 سال سن داشته و از رفتن به مكه از اين راه مأيوسم و اگر هم بخواهم از طريق آزاد بروم نميشود زيرا اگر تمام دارايي را بفروشم كلاً 400 هزار تومان شده در حالي كه مكه در حدود 700 هزار تومان ميشود از شما تقاضا دارم كه در اين باره ما را بطور واضح راهنمايي و ارشاد نمائيد.
پاسخ: شما در حال حاضر وظيفهاي نداريد بلي اگر موقعيتي پيش آمد كه توانستيد بطور آزاد برويد و يا نوبت رفتن شما رسيد در آن وقت واجب است برويد و چون قبلاً مستطيع بوده و نرفتهايد حج بر شما مستقر شده و تا نرويد از ذمه شما ساقط نميشود.
سؤال: شوهرم هنگام عقد ازدواج يك سفر حج را به من وعده داده است آيا حج بر ذمه من استقرار پيدا كرده است؟
پاسخ: به مجرد وعده دادن او حج در ذمّه شما مستقر نميشود، بلي اگر در ضمن عقد شرط كرده باشيد و با مطالبه بتوانيد او را حاضر به وفا به وعده بكنيد مطالبه و حج واجب ميشود.
