العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > استطاعت:
استطاعت مالي
سؤال: كسي كه در آمد خود را ذخيره مكند كه بعد از مدتي خانه كوچك خود را كه به سختي در آن زندگي مكند تبديل به خانه وسيع نمايد، حال اگر بتواند قبل از خريد خانه به حج برود، آيا حج بر او واجب است، يا اينكه لزوم خانه مانع از وجوب حج است؟
پاسخ: در مورد سؤال اگر سكونت در خانه فعلي حرجي و يا منافي با شأن او نباشد، بايد به حج برود.
سؤال: شخصي كه طبق شئوناتش مبايست براي فاميل سوغات بخرد، و در صورت خريد سوغات، فقط پول قرباني را ندارد و متواند روزه بگيرد، آيا مستطيع است، و حج بر او واجب است يا خير؟
پاسخ: شخص مذكور مستطيع است، و حج بر او واجب است، و بايد قرباني كند، و روزه از او به جاي قرباني صحيح نيست.
سؤال: كسي كه چهار پسر دارد و براي همه آنان زن گرفته است، و خرج سالانه خود را هم دارد و قرض هم ندارد، و با پسرانش درآمدشان يكجاست، الآن خرج دو نفر را دارند كه به حج بروند، آيا حج واجب است يا نه، و اگر واجب شده است آيا تنها بر پدر واجب شده، يا بر پسر هم واجب شده است، و اگر بر پسر هم واجب شده است كدامشان حقّ اولويّت دارند؟
پاسخ: اگر پدر مالك سرمايه است، و فرزندان براي او كار مكنند و پدر مخارج آنان را تأمين منمايد، پدر مستطيع است، و فرزندان از جهت اين سرمايه مستطيع نيستند، بلي اگر هر يك از آنها را براي حج مهمان كند، قبول واجب، و حج بر او مستقرّ مشود، و اگر مال مشترك بين آنهاست، هر يك بايد با توجه به سهم خودش از مال، استطاعت را لحاظ كند.
سؤال: آيا هزينه مهمانهاي قبل و بعد از حج و سوغات متناسب با شئونات شخص، جزء هزينه حج محسوب مشود، كه شخص با نداشتن آن مستطيع نباشد، و در هر صورت اگر كسي براي اين امور قرض كرد، و به حج رفت حج او چه صورت دارد؟
پاسخ: جزء استطاعت محسوب نمشود.
سؤال: شخصي براي خود و همسرش جهت مكه مكرمه ساليان قبل ثبتنام كرده و آن موقع مستطيع بوده ولي الآن وضع مادي او خوب نيست و قادر به حتي پرداخت پول ارز هم نيست كه پرداخت نمايد آيا متواند فيشهاي خود و همسرش را بفروشد و خرج زندگي كند يا خير؟
پاسخ: اگر در سال نام نويسي، سال اول استطاعت مالي آنها بوده و به غير از ثبتنام راه ديگري براي رفتن به مكه نداشتهاند و فعلاً هم وضع زندگي آنها به نحوي است كه نوشتهاند حج بر آنها واجب نيست.
سؤال: آيا كسي كه در سالهاي قبل «10 سال پيش» مستطيع بوده اما به علت اينكه دولت سلف حج را تا 10 سال بعد يعني تا سال 78 فروخته و امكانات رفتن براي مستطيع فراهم نبوده كه به حج برود اما هم اكنون دولت اقدام به ثبتنام براي حج تمتّع براي سالهاي آينده منمايد با توجه به مبلغ بسيار بالاي كهبطور علي الحساب مگيرد! براي شخص مستطيع با اين مبلغ بسيار بالا مقدور نيست به مكه برود آيا حج از او ساقط مشود يا خير؟ در صورتكه بخواهد ثبتنام كند هشت ميليون ريالندارد! و نمتواند فراهمكند!
پاسخ: در فرض سؤال، شخص مذكور مستطيع نيست و حج بر او فعلاً واجب نيست.
سؤال: شوهرم حدود 5 ماه پيش دار فاني را وداع گفتند. ايشان در زمان حياتشان به حج مشرف شدند بار ديگر نام من و خودشان را براي تشرف به حج ثبتنام كرد. با توجه به اينكه پس از فوت شوهرم يك دانگ از خانه شش دانگي (كه 2 ميليون تومان قيمت گذاري كردهاند) به اضافه كل اثاث خانه به اينجانب تعلق گرفته است كه شش دخترم سهم ارث خانه را به من واگذار كردهاند خواهشمندم با توجه به اين موارد، آيا هم اكنون حج براي اينجانب واجب است يا خير واينكه آيا مناز نظر شرعمستطيع شناخته مشوم يا خير؟
پاسخ: در مورد سؤال، در صورتي كه متمكن از رفتن به حج مباشيد و بعد از مراجعت نيز از لحاظ معاش در مضيقه و سختي واقع نمشويد مستطيعه هستيد و حج بر شما واجب است.
سؤال: خانمي از اموال همسرش سهم يك فرزند كه پس از پدر مرحوم شده و نصف هشت يك سهم خود را دارد و غير از خانهداري كسب و عايدي ندارد آيا مستطيع است يا خير؟
پاسخ: از مقدار ثروت آن خانم اطلاع نداريم ولي اگر بقدري مال دارد كه متواند با آن به حج برود و برگردد و راه هم باز باشد و وضع معاش او مختل نمشود بايد به حج برود.
سؤال: پدر اينجانب در سال 75 دار فاني را وداع كردند. كل ما ترك مبلغ سه ميليون تومان ميباشد از طرفي يك پسر مجرد و يك دختر مجرد بالغ دارند. با توجه به اينكه منطقه ما اكثراً مقلد آيتالله گلپايگاني(قدسسره) بودند، لذا مستدعي است با دادن فتوا به صورت مكتوب در ذيل ورقه بفرمائيد پدر اينجانب، آيا مستطيع بوده و بايد حج واجب را انجام ميدادند يا خير؟ تكليف وصي چه ميباشد.
پاسخ: حقير اطلاع از شرايط زندگي مرحوم والد شما را ندارم تا با ملاحظه آن استطاعت او را تشخيص دهم، بطور كلّي مستطيع كسي است كه علاوه بر باز بودن راه براي او و تمكّن از رفتن به مكه مخارج سفر مكه را داشته باشد به طوري كه سفر حج و مخارج لازمه آن باعث بروز نقص و اختلال در زندگي متعارف او نشود.
