العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > نماز قضا:
آیت الله العظمــی صافی گلپایگانی(مدظله)
سؤال: آيا نماز قضا در سفر تمام است؟
پاسخ: نمازي را كه در وطن قضا شده بايد به همان نحو كه قضا شده بجا آورد و فرقي نميكند كه قضا را در سفر بجا آوريم يا در حضر(وطن). همچنين نمازي را كه در سفر قضا شده بايد به همان صورت كه قضا شده بجا آوريم؛ مثلاً اگر كسي مسافر است و نماز ظهرش كه بايد دو ركعتي ميخواند قضا شد، هر وقت بخواهد قضاي آن نماز را بخواند بايد دو ركعتيبخواند.
سؤال: آيا در قضاي نماز بايد مراعات جهر (بلند) و اخفات (آهسته) را بنمايم؟
پاسخ: نماز قضا، در آهسته خواندن و بلند خواندن، تابع نماز ادا است. پس اگر نماز ظهر و عصر است، در قضا هم بايد حمد و سوره را آهسته بخوانند واگر نماز صبح يا مغرب و عشا است، در قضا هم بايد مردها حمد و سوره را بلند بخوانند.
سؤال: بعد از سن تكليف بعضي از نمازهايم را درست انجام ندادهام، الان چگونه بايد آنها را قضا كنم؟
پاسخ: هر مقدار از نمازهايتان را كه يقين داريد بجا نياوردهايد يا به صورت باطل انجام دادهايد، بايد قضا كنيد. ميتوانيد قضاي نمازها را به تدريج انجام دهيد.
سؤال: مقداري نماز و روزه قضا دارم، آيا ميتوانم در اين مورد كسي را اجيرنمايم؟
پاسخ: خير، شخص زنده نميتواند براي قضاي نماز و روزه خود اجير بگيرد، و لازم است قضاي نماز و روزههاي خود را خودش به تدريج بجاي آورد.
سؤال: آيا قضاي نماز پدر و مادر بر پسر بزرگتر واجب است؟
پاسخ: اگر پدر بجهت عذري نماز يا روزهاش را بجا نياورده باشد، بعد از فوت او، بر پسر بزرگتر واجب است قضا نمايد، يا براي انجام آن اجير بگيرد، هر چند پدر نتوانسته قضا كند، و بنابر احتياط، اگر از روي نافرماني هم ترك كرده باشد، پسر بزرگتر بايد آن را قضا نمايد، يا براي او اجير بگيرد، در مورد مادر نيز احتياط واجب رعايت اين حكم است.
سؤال: اگر تعداد نمازهاي قضاي آيات را فراموش كرده باشيم، چگونه بايد آنها را بجاي آوريم؟
پاسخ: به مقداري كه يقين داريد قضا كنيد، و در موارد شك، قضا لازم نيست؛ و چنانچه سبب نمازها نيز مختلف باشد، مثلاً يكي براي زلزله و يكي براي خورشيد گرفتگي و يكي براي بادهاي سياه و سرخ باشد، هنگام قضا، تعيين آن مطابق احتياط است.
سؤال: تعداد نمازهايي كه نخواندهام زياد است و نميدانم چقدر است آيا غير از قضا براي جبران آن ميتوان كار ديگري كرد؟
پاسخ: هيچ عملي جبران نماز قضا شده را نميكند جز بجاي آوردن آن. بنابراين سعي كنيد تا به تدريج نمازهايي را كه يقين داريد از شما قضا شده است بجا آوريد؛ مثلاً ميتوانيد پس از هر نماز روزانه يك نماز قضا هم بخوانيد، يا هر شب قبل از خواب به خواندن چند نماز قضا اقدام كنيد. با تصميم و داشتن ارادهاي قوي انجام اين كار چندان سخت نيست. خداوند متعال شما را در انجام تكاليف شرعي موفق فرمايد.
سؤال: ميفرمايند: «هيچ كاري جبران نمازهاي قضا شده را نميكند مگر انجام نماز قضا»، اما در كتاب گنجهاي معنوي در روايتي آمده است كه اگر كسي شب دوشنبه 550 ركعت نماز بخواند و روز آن را روزه بگيرد و ظهر دوشنبه نيز 50 ركعت نماز بخواند و بعد از آن صد مرتبه استغفار كند، با صد سال نماز قضا شده مطابق است. آيا اين روايت درست است؟
پاسخ: وجوب قضاي نماز، مورد اتفاق نظر فقها است. اگر روايت مذكور از نظر سند هم مشكل نداشته باشد، مورد عمل فقها قرار نگرفته است. و نماز مذكور جبران نمازهاي قضا شده را نميكند.
سؤال: در مواردي كه معلوم شود شخص غسل صحيح انجام نداده است، نمازهايش بايد قضا شود اما روزههايش صحيح است و قضا ندارد؛ چرا؟
پاسخ: طهارت (با وضو و غسل بودن) در نماز، شرط واقعي است. بنابراين، هر وقت متوجه شويم نماز بدون طهارتِ صحيح انجام گرفته، بايد اعاده يا قضا شود؛ اما در مورد روزه، طهارت از جنابت و حيض شرط ذُكري است و بقاي عمدي بر جنابت و حيض مبطل است، و كسي كه غسل خود را در واقع، باطل انجام داده، ظاهراً وظيفه خود را انجام شده، و مسؤوليت خود را پايان يافته ميبيند و بقاي عمدي بر جنابت ندارد.
سؤال: شخصي به علت پيري و بيماري از خواندن نماز ايستاده معذور است و نمازهاي خود را نشسته ميخواند آيا ميتواند قضاي نمازهاي گذشته خود را به صورت نشسته بجاآورد يا بايد بعد از مرگ براي او انجام دهند؟
پاسخ: در مورد سؤال، واجب است نمازهاي قضا را شخصاً بجا آورد و اين نمازها هر چند به صورت نشسته باشد از نمازهاي قضاي او كفايت ميكند. بلي هر مقدار از نماز قضا كه باقي بماند ميتوانند بعد از مرگ برايش انجام دهند.
سؤال: اگر كسي قبل از ظهر بخوابد و تا اذان مغرب بيدار نشود قضاي نماز ظهر و عصر بر او واجب است؟
پاسخ: بلي، نمازهايي كه به جهت خواب بودن بجا نياورده است، بايد قضا نمايد.
سؤال: آيا قضاي هر نماز حتماً بايد در وقت آن خوانده شود؟
پاسخ: قضاي نماز را در هر زماني ميتوانيد بجا آوريد، و لازم نيست در وقت آن باشد.
سؤال: بعد از سن تكليف بعضي از نمازهايم را درست انجام ندادهام، الان چگونه بايد آنها را قضا كنم؟
پاسخ: هر مقدار از نمازهايتان را كه يقين داريد بجا نياوردهايد يا درست انجام ندادهايد، بايد قضا كنيد. ميتوانيد قضاي نمازها را به تدريج انجام دهيد.
سؤال: كسي كه قبل از تمام شدن پانزده سالگي بعضي علائم بلوغ در او ظاهر شده، ولي پس از پانزده سالگي مشغول نماز و روزه شده، آيا قضاي نماز و روزه بين بلوغ جنسي تا تمام شدن پانزده سال قمري بر او واجب است؟
پاسخ: بلي، قضاي نماز و روزه بر او لازم است و با فرض اين كه ترك روزه به جهت جهل به بلوغ بوده، قضاي تنها كافي است و كفاره ندارد.
