العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > مطالب روزانه:
(۴۲۸) حکم شرعی غیبت غیر مسلمان
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيم
الـــــسَّـــــلاَمُ عَـــــلَـــــى
مَهْدِيِّ الْأمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم
وَٱلسَّلَامُ عَلی عِبادِالله
حکم شرعی غیبت غیر مسلمان
سؤال:
آیا غیبت غیر مسلمان (مثلا مسیحی) جایز است؟
آیا غیبت غیر مسلمان (مثلا مسیحی) جایز است؟
پاسخ:
درباره تعریف غیبت و تبیین ماهیت و شرایط آن آیات و روایات زیادی وارد شده است.
قرآن کریم درباره غیبت میفرماید:
يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا .... لا يَغْتَبْ بَعْضُكُمْ بَعْضاً
ای کسانی که ایمان آورده اید! برخی از شما برخی دیگر را غیبت نکن.
سوره حجرات، آیه ۱۲.
در حدیث آمده است که آقا رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلّم) به اباذر فرمود:
يا اباذر: سباب المؤمن فسوق و قتاله كفر و اكل لحمه من معاصى الله و حرمة ماله كحرمة دمه.
قلت: يا رسول الله و ما الغيبة؟
قال: ذكرك اخاك بما يكره.
قلت: يا رسول الله فان كان فيه ذاك الذى يذكر به.
قال: اعلم انك اذا ذكرته بما هو فيه اغتبته و اذا بما ليس فيه فقد بهته.
اى ابوذر: ناسزا گفتن به مؤمن فسق است و مقاتله با او كفر است و خوردن گوشت او (به غيبت) از معصيتهاى خداست و احترام مال او مانند احترام خون اوست.
گفتم: يا رسول الله غيبت چيست؟
فرمود: (غيبت آن است) كه درباره برادر دينىات سخنى بگويى كه از آن بدش مىآيد،
گفتم: يا رسول الله اگر آنچه درباره او گفته مىشود در او موجود باشد؟
فرمود: بدان كه اگر آنچه را كه در او هست بگويى غيبت او را كرده اى، و اگر آنچه را در او نيست ب او نسبت دهى به او بهتان زده اى. (و تهمت روا داشته اى.)
امالی طوسى، ج ۲ صفحه ۵۳۷.
همانطوری که در این روایت از آقا رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) آمده بود: غیبت ذکر عیب و خطای برادر دینی است.
آیه شریفه نیز به مومنین دستور میدهد که غیبت یکدیگر را نکنند.
بنابراین آنچه از ادله حرمت غیبت استفاده میشود این است که حرمت غیبت اختصاص به مسلمانان دارد و البته غیبت مفهومی است که در میان دو مسلمان تحقق و تصور دارد. ولی این به معنای نادیده گرفتن حقوق سایر انسان ها نیست. بلکه نسبت به آنها نیز متناسب با حقوق آنها وظایفی وجود دارد. حتی ممکن است بدگویی از آنان به دلایل دیگری همچون تعرض به آبروی یک انسان و یا عادت کردن به غیبت و ... حرام باشد. همانطوری که آیةالله العظمی مکارم(حفظه الله) در باره کُفّار غیر حربی چنین نظری دارد.
البته هرچند ممکن هست به دلایلی حرمت غیر مسلمان مانند حرمت مسلمان اهمیت نداشته باشد ولی این نباید باعث شود که انسان زبانش به غیبت آلوده شود و صرف اینکه انسان اهل غیبت شود یک عیب اخلاقی و زشت برایش در محضر خدا حساب میشود.
لذا برای اینکه دهان انسان به عیب گویی دیگران عادت نکند بهتر است انسان خود را محدود و کنترل کند و زبان خود را در کام خود قرار دهد در حدیثی در خصال شیخ صدوق (علیه الرحمه) آمده است که آقا امام صادق (علیه السلام) میفرماید: … كُلَّ مُؤْمِنٍ مُلْجَمٌ. …هر مؤمنی لجام بر دهان دارد.
