احکام >
ازدواج و زناشویی:
حکم حکم آی وی اف برای لقاح مصنوعی مرجع تقلید: حضرت آیت الله العظمی امام خامنه ای(مدّظلّه)
سوال سلام میخواستم حکم آی وی اف رو بدونم
اینکه آیا اسپرم مرد رو که میخواهند برای لقاح مصنوعی بگیرند به ناچار مرد باید استمنا کند آیا این جنین اشکالی ندارد؟
مرجع تقلید: حضرت آیت الله العظمی خامنه ای(مدظله)
جواب:بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيم
السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِيِّ الْمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم
وَٱلسَّلَامُ عَلی عِبادِالله
با تشکر از اعتمادتان به سایت انهار
بزرگوار
این مسئله چند بُعد فقهی دارد:
۱. اصل عمل IVF (لقاح مصنوعی)
اگر اسپرم از شوهر و تخمک از زن مشروع او گرفته شود و در محیط آزمایشگاهی لقاح داده و به رحم همان زن منتقل شود، اصل عمل فینفسه نزد اکثر مراجع جایز است؛ هرچند برخی احتیاطهایی دارند (مثلاً لزوم پرهیز از لمس و نگاه حرام توسط پزشک نامحرم).
۲. گرفتن اسپرم از شوهر
اینجا مشکل عمده روش گرفتن اسپرم است:
استمناء (خودارضایی) در حالت عادی حرام است.
ولی بسیاری از مراجع فرمودهاند اگر تنها راه بهدست آوردن اسپرم برای درمان ناباروری و انجام IVF همین باشد، اشکالی ندارد و از باب ضرورت جایز میشود.
۳. توصیههای برخی از مراجع
آیات عظام: امام خمینی، امام خامنهای، سیستانی، مکارم شیرازی، وحید خراسانی و …: اصل IVF با شرایطی که گفتیم جایز است.
گرفتن اسپرم از طریق استمناء، اگر راه دیگری (مانند استفاده از کاندوم مخصوص در نزدیکی) نباشد، برای این ضرورت جایز میشود.
خلاصه:
لقاح مصنوعی با اسپرم شوهر و تخمک همسر شرعیاش جایز است.
استمناء به قصد بهدست آوردن اسپرم برای IVF، در صورت نبودن راه جایگزین، مانعی ندارد.
باید حتیالامکان از لمس و نگاه نامحرم پرهیز شود.
نظر آیةالله العظمی امام خامنهای دربارهی IVF (لقاح آزمایشگاهی):
IVF اصولاً جایز است، مشروط بر اینکه اسپرم و تخمک از زن و شوهر شرعی باشد و از مقدمات حرام مانند نگاه یا لمس به عورت اجتناب شود.
کودک زادهشده به پدر و مادر واقعی (صاحب اسپرم و تخمک) منسوب میشود.
درباره استمناء برای تهیه اسپرم
در حالت ضرورت پزشکی (مثل درمان و IVF)، و اگر بدون استمناء راه دیگری (مثلاً توسط همسر) نباشد، استمناء اشکال ندارد.
انجام دو بار استمناء نیز اگر واقعاً برای درمان ضروری باشد و راهکاری جز آن وجود نداشته باشد، جایز است.
در مواردی که هدف صرفاً بررسی باروری باشد (و درمان متوقف بر آن نباشد)، استمناء جایز نیست.
جمعبندی بر پایه نظر آیةالله العظمی امام خامنهای:
لقاح مصنوعی با اسپرم شوهر و تخمک زوجه، بهطور کلی ممنوع نیست ولی باید از مقدمات حرام پرهیز شود.
اگر لازمه درمان ناباروری باشد و راهی جز استمناء وجود نداشته باشد، در حد ضرورت جایز است.
اگر صرفاً برای آزمایش یا ارزیابی باروری باشد، بدون ضرورت درمانی استمناء جایز نیست.
دو بار استمناء نیز در شرایط اقتضایی درمان اگر جزو لوازم تشخیص یا موفقیت درمان باشد، مورد اشکال نیست.
پاسخ ساده تر
اگر برای درمان ناباروری (مثل IVF) و بر اساس نظر پزشک متخصص، نیاز به جمعآوری اسپرم وجود دارد و راهی جز استمناء نیست (برای مثال انجام آن توسط همسر ممکن نیست)، «آیةالله العظمی امام خامنهای» اجازه میدهند که در حد ضرورت استمناء انجام شود و این حکم حتی شامل مواردی میشود که دو بار انجام آن الزامی باشد. اما اگر هدف صرفاً آزمایش است و درمان نیازمند آن نیست، در این صورت جایز نیست. همچنین در تمامی مراحل باید از مقدمات حرام مانند نگاه و لمس نامحرم پرهیز شود.
زمان پاسخگویی تاریخ جمعه ۷ مرداد ۱۴۰۴ حدود ساعت ۱۸:۵۰
اَللّهُمَّعَجِّللِوَلیِّکَالفَرَجَوَالْعافِیَةوَالنَّصْرَ
اَللّهُمَ صَلَّ عَلی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّد وَ عَجِّل فَرَجَهُم وَ اَهلِک وَ الْعَنْ أعْدائَهُم أجْمَعِین.