العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > خمس:
حکم سید بودن یا نبودن مرجع تقلید آیةالله امام خامنه ای (مدّظلّه)
سوال سلام
مادر من سادات هستند و پدرم عام است آیا من سید هستم؟
مرجع تقلید: حضرت آیت الله العظمی خامنه ای(مدظله)
مادر من سادات هستند و پدرم عام است آیا من سید هستم؟
مرجع تقلید: حضرت آیت الله العظمی خامنه ای(مدظله)
جواب:بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيم
السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِيِّ الْمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم
وَٱلسَّلَامُ عَلی عِبادِالله
با تشکر از اعتمادتان به سایت انهار
بزرگوار
سید به معنای آقا و اطاعت شده، رئیس و بزرگ آمده است. سیادت عنوانی است اعتباری، نه تکوینی، این لغب برای مردان و زنانی است که در طول نسب خویش به حضرت هاشم بن عبد مناف جد دوم رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) میرسند؛ بنابراین هر کس سلسله نسب او به هاشم بن عبد مناف یا فرزندان او برسد، سید محسوب میشود.
فرزندان هاشم، بنی هاشم هستند
اصطلاحاً به فرزندان هاشم، بنی هاشم میگویند، برخی از آن‌ها به عموهای پیامبر مثل ابوطالب، عباس و حمزه میرسند، بنابراین فرزندان عباس، عموی پیامبر که اصطلاحاً به آنان بنی عباس میگویند، سید محسوب می‌شوند. فرزندان ابوطالب به نامهای طالب و عقیل و جعفر طیار و آقا أمیرالمؤمنین علی (علیه السّلام) و نسل آنان (تا کنون هر چه هستند) جزو سادات‌اند.
نسل پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلّم) از طریق حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) ادامه پیدا کرده است
پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلّم) از جهت پسرانش (طیب و طاهر و قاسم و ابراهیم) چون در کودکی از دنیا رفتند، نسلی ندارد و فقط از طریق حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) نسل مبارکشان ادامه پیدا کرده است که فرزندان حضرت زهرا به نامهای حسن و حسین و زینب و ام کلثوم از طریق پدرشان آقا أمیرالمؤمنین علی (علیهم السّلام) سید بودند.
تمامی ائمه معصومین و فرزندانشان از طریق آقا أمیرالمؤمنین علی (علیهم السّلام) به هاشم میرسند و سید هستند بنابراین سیادت تنها انتساب به پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلّم) نیست، بلکه از جهت انتساب به طالب و آقا أمیرالمؤمنین علی (علیهم السّلام) و عقیل و جعفر (فرزندان ابوطالب) و انتساب به عباس و حمزه (عموهای پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلّم) نیز سیادت حاصل شده و آقا أمیرالمؤمنین علی (علیه السّلام) سید بوده است و فرزندان او نیز سید هستند.
فرزندانی که مادشان از سادات باشد سید محسوب می‌شوند
حکم معروف بین امامیه آن است که این سادات گرام، فقط در صورتی از خمس میتواند استفاده کند که انتسابش از طرف پدر باشد و فتوای معمول فقهای ما هم همین است، ولی از نظر محرمیت با انبیاء عظام وائمه اطهار و مانند آن که ارتباط نسبی از طرف مادر دارند فرقی بین سادات پدری و مادر نیست.
فتاوای مراجع و آیات عظام در این زمینه
بهجت: ذریه حضرت محسوب می‌شوند ولی احکام سیادت را ندارند.
تبریزی: موضوع «خمس» مربوط به کسی است که هاشمی یعنی منسوب به جناب هاشم از جانب پدر باشد. درمحرمیتشان شکی نیست.
فاضل لنکرانی: احکام فقهی، «خمس» سید را ندارند اما از ذریه رسول الله محسوب می‌شوند.
صافی گلپایگانی: از فرزندان آن حضرت محسوب می‌شوند، ولی احکام خاص «خمس» منتسبین از طریق پدر به جناب هاشم را ندارند.
امام خامنه‌ای: منتسبین به پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) از طرف مادر هم از اولاد آن حضرت محسوب می‌شوند ولی ملاک ترتب آثار و احکام شرعی سیادت انتساب از طرف پدر است.
سیستانی: سزاوار احترام خاص سادات هستند ولی مستحق «خمس» نیستند.
مکارم شیرازی: حکم سید را دارند ولی «خمس» نمی‌توانند بگیرند و از لباس مخصوص سادات نمی توانند استفاده کنند، اما شرافت سیادت را دارند.
لذا همه کسانی که سادات به پیامبر منتسب هستند، باید مواظب رفتار خود باشند؛ چراکه انجام برخى اعمال از سوی انسانهاى معمولى مشکل ایجاد نمىکند، ولى انجام آن توسط انسانهاى خاص و یا اشخاصی که به رهبران دینى منتسب هستند، ایجاد مشکل خواهد کرد.
روایتی ازآقا موسى‌بن‌جعفر (علیهما السّلام) در باره ریشه سیادت
آقا موسى‌بن‌جعفر (علیهما السّلام) فرمود: روزى به مجلس هارون الرشید رفتم؛هارون از من سؤال کرد که شما چطور خودتان را فرزند پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلّم) و از نسل او مىدانید، در صورتى که پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلّم) فرزند پسر نداشت و نسل انسان با فرزند پسر مىماند نه دختر؟
در جواب او گفتم: خداوند در قرآن مىفرمایند: ما به ابراهیم، اسحاق و یعقوب را بخشیدیم و همه را هدایت کردیم و نوح را از پیش هدایت کرده بودیم و از نژاد او داود، سلیمان، ایوب، یوسف، موسى و هارون را. ما نیکوکاران را چنین پاداش مىدهیم و نیز زکریا، یحیى، عیسى و الیاس را که همگى از صالحان هستند.
به هارون گفتم: اى هارون پدر عیسى کیست؟
گفت: عیسى پدر ندارد.
گفتم: پس چطور از نسل حضرت ابراهیم به حساب آمده است؟
پس بدان خداوند عیسى را از طریق مادر به نسل حضرت ابراهیم ملحق ساخته است، در حالی که ما هم از طریق مادرمان و هم از طریق پدرمان از نسل و ذریّۀ پیامبر اسلام محسوب مىشویم. والله عالم.
السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِيِّ الْمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم
وَٱلسَّلَامُ عَلی عِبادِالله
با تشکر از اعتمادتان به سایت انهار
بزرگوار
سید به معنای آقا و اطاعت شده، رئیس و بزرگ آمده است. سیادت عنوانی است اعتباری، نه تکوینی، این لغب برای مردان و زنانی است که در طول نسب خویش به حضرت هاشم بن عبد مناف جد دوم رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) میرسند؛ بنابراین هر کس سلسله نسب او به هاشم بن عبد مناف یا فرزندان او برسد، سید محسوب میشود.
فرزندان هاشم، بنی هاشم هستند
اصطلاحاً به فرزندان هاشم، بنی هاشم میگویند، برخی از آن‌ها به عموهای پیامبر مثل ابوطالب، عباس و حمزه میرسند، بنابراین فرزندان عباس، عموی پیامبر که اصطلاحاً به آنان بنی عباس میگویند، سید محسوب می‌شوند. فرزندان ابوطالب به نامهای طالب و عقیل و جعفر طیار و آقا أمیرالمؤمنین علی (علیه السّلام) و نسل آنان (تا کنون هر چه هستند) جزو سادات‌اند.
نسل پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلّم) از طریق حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) ادامه پیدا کرده است
پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله و سلّم) از جهت پسرانش (طیب و طاهر و قاسم و ابراهیم) چون در کودکی از دنیا رفتند، نسلی ندارد و فقط از طریق حضرت فاطمه زهرا (سلام الله علیها) نسل مبارکشان ادامه پیدا کرده است که فرزندان حضرت زهرا به نامهای حسن و حسین و زینب و ام کلثوم از طریق پدرشان آقا أمیرالمؤمنین علی (علیهم السّلام) سید بودند.
تمامی ائمه معصومین و فرزندانشان از طریق آقا أمیرالمؤمنین علی (علیهم السّلام) به هاشم میرسند و سید هستند بنابراین سیادت تنها انتساب به پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلّم) نیست، بلکه از جهت انتساب به طالب و آقا أمیرالمؤمنین علی (علیهم السّلام) و عقیل و جعفر (فرزندان ابوطالب) و انتساب به عباس و حمزه (عموهای پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلّم) نیز سیادت حاصل شده و آقا أمیرالمؤمنین علی (علیه السّلام) سید بوده است و فرزندان او نیز سید هستند.
فرزندانی که مادشان از سادات باشد سید محسوب می‌شوند
حکم معروف بین امامیه آن است که این سادات گرام، فقط در صورتی از خمس میتواند استفاده کند که انتسابش از طرف پدر باشد و فتوای معمول فقهای ما هم همین است، ولی از نظر محرمیت با انبیاء عظام وائمه اطهار و مانند آن که ارتباط نسبی از طرف مادر دارند فرقی بین سادات پدری و مادر نیست.
فتاوای مراجع و آیات عظام در این زمینه
بهجت: ذریه حضرت محسوب می‌شوند ولی احکام سیادت را ندارند.
تبریزی: موضوع «خمس» مربوط به کسی است که هاشمی یعنی منسوب به جناب هاشم از جانب پدر باشد. درمحرمیتشان شکی نیست.
فاضل لنکرانی: احکام فقهی، «خمس» سید را ندارند اما از ذریه رسول الله محسوب می‌شوند.
صافی گلپایگانی: از فرزندان آن حضرت محسوب می‌شوند، ولی احکام خاص «خمس» منتسبین از طریق پدر به جناب هاشم را ندارند.
امام خامنه‌ای: منتسبین به پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلّم) از طرف مادر هم از اولاد آن حضرت محسوب می‌شوند ولی ملاک ترتب آثار و احکام شرعی سیادت انتساب از طرف پدر است.
سیستانی: سزاوار احترام خاص سادات هستند ولی مستحق «خمس» نیستند.
مکارم شیرازی: حکم سید را دارند ولی «خمس» نمی‌توانند بگیرند و از لباس مخصوص سادات نمی توانند استفاده کنند، اما شرافت سیادت را دارند.
لذا همه کسانی که سادات به پیامبر منتسب هستند، باید مواظب رفتار خود باشند؛ چراکه انجام برخى اعمال از سوی انسانهاى معمولى مشکل ایجاد نمىکند، ولى انجام آن توسط انسانهاى خاص و یا اشخاصی که به رهبران دینى منتسب هستند، ایجاد مشکل خواهد کرد.
روایتی ازآقا موسى‌بن‌جعفر (علیهما السّلام) در باره ریشه سیادت
آقا موسى‌بن‌جعفر (علیهما السّلام) فرمود: روزى به مجلس هارون الرشید رفتم؛هارون از من سؤال کرد که شما چطور خودتان را فرزند پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلّم) و از نسل او مىدانید، در صورتى که پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلّم) فرزند پسر نداشت و نسل انسان با فرزند پسر مىماند نه دختر؟
در جواب او گفتم: خداوند در قرآن مىفرمایند: ما به ابراهیم، اسحاق و یعقوب را بخشیدیم و همه را هدایت کردیم و نوح را از پیش هدایت کرده بودیم و از نژاد او داود، سلیمان، ایوب، یوسف، موسى و هارون را. ما نیکوکاران را چنین پاداش مىدهیم و نیز زکریا، یحیى، عیسى و الیاس را که همگى از صالحان هستند.
به هارون گفتم: اى هارون پدر عیسى کیست؟
گفت: عیسى پدر ندارد.
گفتم: پس چطور از نسل حضرت ابراهیم به حساب آمده است؟
پس بدان خداوند عیسى را از طریق مادر به نسل حضرت ابراهیم ملحق ساخته است، در حالی که ما هم از طریق مادرمان و هم از طریق پدرمان از نسل و ذریّۀ پیامبر اسلام محسوب مىشویم. والله عالم.
