العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > اموال شبهه ناک:
حکم سرمایه گذاری در تامین مالی جمعی مرجع تقلید آیةالله جوادی آملی (مدّظلّه)
سوال با سلام و احترام. حکم شرعی سرمایه گذاری در سامانه های تامین مالی جمعی داخل ایران ( مثل دونگی، کاریزما، حلال فاند، کارن کراد) که با مجوز سازمان فرابورس ایران فعالیت می کنند چیست؟
مرجع تقلید: حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی (مدظله)
مرجع تقلید: حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی (مدظله)
جواب:بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيم
السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِيِّ الْمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم
وَٱلسَّلَامُ عَلی عِبادِالله
با تشکر از اعتمادتان به سایت انهار
بزرگوار
به طور کلی در معارف دین برای حلال دانستن هر کسب و کار یا حقوقی که انسان دریافت می‌کند یا حرام دانستن آن شرایط و قواعدی وجود دارد که اگر مطابق با آن شرایط عمل شود حقوق و درآمد و کسب و کار حلال است و اگر بدون شرایط عمل شود حقوق و درآمد و کسب و کار حرام است.
برای حلال دانستن کسب و کار و درآمد آن و حقوق در ادارهجات و مراکز اقتصادی و شخصی و خصوصی این است که اولاً نوع کار حلال باشد و حرام نباشد یعنی نمی‌تواند کسی کار حرام انجام دهد و حقوق خود را حلال بداند مثلاً در کارخانه شراب سازی کار بکند چون شراب حرام است حقوق و کسب و کار آن هم حرام است.
ولی اگر انسان کاری را انجام دهد که شرعاً مباح و مجاز باشد حقوق و کسب و کار و درآمد آن نیز حلال هست و استفاده از چنین درآمدی مجاز هست و اشکال ندارد
مواردی را که شما از سامانه‌های تامین مالی جمعی نام بردید با دو شرط حلال است:
{۱} در صورتی درآمدی حلال است که مطابق با قوانین و قواعد شرعی عمل بکنند و اینکه آیا مطابق با قواعد و قوانین شرعی عمل می‌کنند یا نه تشخیص با خودتان هست و البته شما باید قواعد و قوانین شرعی را بدانید تا نتیجه بگیرید که آن درآمدها مجاز هست یا خیر.
{۲} در صورتی درآمد حلال است که علاوه بر اینکه مطابق با قوانین و قواعد شرعی باشد باید مطابق با قوانین نظام و حکومت باشد بنابراین اگر حکومت درآمدی را اجازه نمی‌دهد کسب آن درآمد جایز نیست و حرام هست.
سامانه‌های تامین مالی جمعی که شما از آنها نام بردید اگر در نظام مقدس جمهوری اسلامی جایگاه دارد و مجوز کسب و کار دارند سب درآمد از اون‌ها مشروط بر شرعی بودن کارشان اشکال ندارد.
اگر نسبت به کسب و کار سامانه‌ها و شرعی بودن آن نگران هستید و نتواند شما را خاطر جمع کند و نسبت به حلال بودن آن درآمدها مطمئن کند از نظر شرعی باید احتیاط کرد و از آن درآمدها استفاده نکرد و فاصله گرفت.
در امالی طوسی در سخنی نورانی آقا امیرالمومنین علی عليه السلام آمده است: أخوكَ دِينُكَ، فاحْتَطْ لدِينِكَ بم شِئتَ. یعنی: برادر تو دين توست ؛ پس تا مى توانى مواظب دين خود باش .
اگر ما زندگانی اولیا دین علیهم السلام را مطالعه کنیم در موارد زیادی این گونه احتیاط‌ها به چشم می‌خورد و نیز اگر به زندگانی مؤمنان راستین دقت کرده باشیم از این گونه احتیاط‌ها فراوان در زندگی‌شان مشاهده می‌شود .
بزرگوار هر زمانی نسبت به حلال یا حرام بودن چیزی شک و شبهه وجود دارد باید از استفاده کردن از آن مورد مشکوک پرهیز کرد.
در حالات مرحوم شهید شیخ عباس قمی مولف بزرگوار کتاب نورانی و شریف مفاتیح الجنان آمده است به یکی از شهرهای دور ظاهراً تبریز رفته بوده و مهمان کسی شده بوده س از چند شب میزبان به مرحوم شیخ عباس قمی عرض می‌کند امشب جای مهمان هستیم حوم شیخ عباس قمی به میزبان می‌گوید شما بروید من در منزل می‌مانم تا قدری مطالعه کنم و شما مختصر شام برای من بگذارید میزبان می‌گوید اگر با ما بیایید باعث افتخار می‌شود لطفاً تشریف بیاورید.
وم شیخ عباس قمی رودربایستی می‌کند و با میزبان به مهمانی می‌رود و برمی‌گردند ولی فردا صبح مرحوم شیخ عباس قمی وقتی بیدار می‌شود که آفتاب نزدیک از طلوع کند و نماز صبح قضا شود فوراً وضو می‌گیرد و قبل از اینکه نماز قضا شود نماز خود را می‌خواند و صبر می‌کند وقتی میزبان به حضورش رسید می‌گوید دیشب مرا کجا بردید؟
میزبان می‌خندد و می‌گوید دیشب رفته بودیم منزل بانک شب.
رحوم شیخ عباس قمی می‌گوید بانک شب یعنی چه؟
میزبان می‌گوید بانک‌های دولتی در روز ربا می‌دهند و ایشان در شب ربا می‌دهد!!!
مرحوم شیخ عباس قمی ناراحت می‌شود و از میزبان گلایه می‌کند که چرا مرا به منزل رباخوار برده‌ای امشب به دلیل نان حرامی که از سفره ایشان خوردیم نزدیک بود نماز صبحم قضا شود در حالی که بیش از ۴۰ سال است که نماز شبم ترک نشده.
بنابراین بهتر است انسان از هر لقمه‌ای که احتمال حرام بودن آن است استفاده نکند مگر اینکه یقین به حلال بودن آن لقمه و آن کسب و کار داشته باشد. یاحق.
السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِيِّ الْمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِم
وَٱلسَّلَامُ عَلی عِبادِالله
با تشکر از اعتمادتان به سایت انهار
بزرگوار
به طور کلی در معارف دین برای حلال دانستن هر کسب و کار یا حقوقی که انسان دریافت می‌کند یا حرام دانستن آن شرایط و قواعدی وجود دارد که اگر مطابق با آن شرایط عمل شود حقوق و درآمد و کسب و کار حلال است و اگر بدون شرایط عمل شود حقوق و درآمد و کسب و کار حرام است.
برای حلال دانستن کسب و کار و درآمد آن و حقوق در ادارهجات و مراکز اقتصادی و شخصی و خصوصی این است که اولاً نوع کار حلال باشد و حرام نباشد یعنی نمی‌تواند کسی کار حرام انجام دهد و حقوق خود را حلال بداند مثلاً در کارخانه شراب سازی کار بکند چون شراب حرام است حقوق و کسب و کار آن هم حرام است.
ولی اگر انسان کاری را انجام دهد که شرعاً مباح و مجاز باشد حقوق و کسب و کار و درآمد آن نیز حلال هست و استفاده از چنین درآمدی مجاز هست و اشکال ندارد
مواردی را که شما از سامانه‌های تامین مالی جمعی نام بردید با دو شرط حلال است:
{۱} در صورتی درآمدی حلال است که مطابق با قوانین و قواعد شرعی عمل بکنند و اینکه آیا مطابق با قواعد و قوانین شرعی عمل می‌کنند یا نه تشخیص با خودتان هست و البته شما باید قواعد و قوانین شرعی را بدانید تا نتیجه بگیرید که آن درآمدها مجاز هست یا خیر.
{۲} در صورتی درآمد حلال است که علاوه بر اینکه مطابق با قوانین و قواعد شرعی باشد باید مطابق با قوانین نظام و حکومت باشد بنابراین اگر حکومت درآمدی را اجازه نمی‌دهد کسب آن درآمد جایز نیست و حرام هست.
سامانه‌های تامین مالی جمعی که شما از آنها نام بردید اگر در نظام مقدس جمهوری اسلامی جایگاه دارد و مجوز کسب و کار دارند سب درآمد از اون‌ها مشروط بر شرعی بودن کارشان اشکال ندارد.
اگر نسبت به کسب و کار سامانه‌ها و شرعی بودن آن نگران هستید و نتواند شما را خاطر جمع کند و نسبت به حلال بودن آن درآمدها مطمئن کند از نظر شرعی باید احتیاط کرد و از آن درآمدها استفاده نکرد و فاصله گرفت.
در امالی طوسی در سخنی نورانی آقا امیرالمومنین علی عليه السلام آمده است: أخوكَ دِينُكَ، فاحْتَطْ لدِينِكَ بم شِئتَ. یعنی: برادر تو دين توست ؛ پس تا مى توانى مواظب دين خود باش .
اگر ما زندگانی اولیا دین علیهم السلام را مطالعه کنیم در موارد زیادی این گونه احتیاط‌ها به چشم می‌خورد و نیز اگر به زندگانی مؤمنان راستین دقت کرده باشیم از این گونه احتیاط‌ها فراوان در زندگی‌شان مشاهده می‌شود .
بزرگوار هر زمانی نسبت به حلال یا حرام بودن چیزی شک و شبهه وجود دارد باید از استفاده کردن از آن مورد مشکوک پرهیز کرد.
در حالات مرحوم شهید شیخ عباس قمی مولف بزرگوار کتاب نورانی و شریف مفاتیح الجنان آمده است به یکی از شهرهای دور ظاهراً تبریز رفته بوده و مهمان کسی شده بوده س از چند شب میزبان به مرحوم شیخ عباس قمی عرض می‌کند امشب جای مهمان هستیم حوم شیخ عباس قمی به میزبان می‌گوید شما بروید من در منزل می‌مانم تا قدری مطالعه کنم و شما مختصر شام برای من بگذارید میزبان می‌گوید اگر با ما بیایید باعث افتخار می‌شود لطفاً تشریف بیاورید.
وم شیخ عباس قمی رودربایستی می‌کند و با میزبان به مهمانی می‌رود و برمی‌گردند ولی فردا صبح مرحوم شیخ عباس قمی وقتی بیدار می‌شود که آفتاب نزدیک از طلوع کند و نماز صبح قضا شود فوراً وضو می‌گیرد و قبل از اینکه نماز قضا شود نماز خود را می‌خواند و صبر می‌کند وقتی میزبان به حضورش رسید می‌گوید دیشب مرا کجا بردید؟
میزبان می‌خندد و می‌گوید دیشب رفته بودیم منزل بانک شب.
رحوم شیخ عباس قمی می‌گوید بانک شب یعنی چه؟
میزبان می‌گوید بانک‌های دولتی در روز ربا می‌دهند و ایشان در شب ربا می‌دهد!!!
مرحوم شیخ عباس قمی ناراحت می‌شود و از میزبان گلایه می‌کند که چرا مرا به منزل رباخوار برده‌ای امشب به دلیل نان حرامی که از سفره ایشان خوردیم نزدیک بود نماز صبحم قضا شود در حالی که بیش از ۴۰ سال است که نماز شبم ترک نشده.
بنابراین بهتر است انسان از هر لقمه‌ای که احتمال حرام بودن آن است استفاده نکند مگر اینکه یقین به حلال بودن آن لقمه و آن کسب و کار داشته باشد. یاحق.
