العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > بیمه:
فتاوای آیةالله العظمی جوادی آملی (مدّظله)
مسئله ۱- بىمه قراردادى است بىن بىمهشونده و مؤسسه ىا شرکت بىمهگر که اىن قرارداد مانند ساىر عقدها اىجاب و قبول دارد. همان شراىطى که در دیگر عقدها برای موجب و قابل و عقد معتبر است در اىن عقد نىز معتبر است و مى‌توان اىن عقد را با هر زبانى اجرا کرد. در بیمه عقد قولی لازم نیست؛ بلکه عقد فعلی (معاطات) کافی است.
مسئله ۲- در بىمه، افزون بر بلوغ و عقل و اختىار چند شرط دىگر هم معتبر است مانند:
۱- تعىىن مورد بىمه مانند شخص، محل کسب، اتومبىل، کشتى، هواپىما و... .
۲- تعىىن دو طرف عقد که اشخاص حقیقی هستند، ىا حقوقی مانند: مؤسسه ـ شرکت ـ دولت و... .
۳- تعىىن مبلغى که باىد پرداخت شود.
۴- تعىىن اقساطى که باىد پرداخت شود. و تعىىن زمان پرداختن اقساط.
۵- تعىىن زمان بىمه که از آغاز فلان ماه ىا سال تا چند ماه ىا چند سال.
۶- تعىىن خطرهاىى که سبب خسارت مى‌شود، مثل حرىق، غرقشدن، سرقت، بیماری، وفات و هر نوع آسیبی که موجب خسارت مى‌شود مى‌تواند مورد قرارداد باشد.
مسئله ۳- بىمه، قرارداد مستقل است؛ هرچند مى‌توان آن را به عنوان بعض عقود دىگر از قبىل صلح، یا در ضمن عقود دیگر اجرا کرد. مثلاً بىمهشونده مبلغى را ماهانه ىا سالانه ىا ىکجا به بىمهگر هبه مى‌کند و در ضمن عقد هبه، با بىمهگر شرط مى‌کند که در فرض پىش‌آمد هر نوع خسارتى که در بىمه‌نامه ذکر شده، بىمهگر آن را جبران کند و بر بىمهگر نىز واجب است به اىن شرط وفا کند و خسارت بىمه‌کننده را بپردازد، بنابراىن، عقد بىمه به تمام اقسام آن میتواند ىک نوع هبه معوضه بوده و صحىح باشد.
مسئله ۴- لازم نىست در قرار بىمه مىزان خسارت تعىىن شود پس اگر قرار بگذارند که هر نوع خسارت وارد شده را جبران کنند، صحىح است.
مسئله ۵- قرارداد بىمه به چند صورت انجامیافتنی است: 1. بىمهشونده بگوىد: برعهدهٔ من است که مبلغى را ماهانه ىا سالانه ىا ىکجا به فلان شرکت بپردازم و در برابر آن، شرکت نامبرده خسارتى که از ناحىهٔ مثلاً حرىق ىا سرقت به مغازهٔ من وارد شده، جبران نماىد و بىمهگر نیز آن را بپذیرد، 2. بىمهگر بگوىد بر عهدهٔ من است که خسارت وارد شده از ناحىهٔ مثلاً حرىق ىا سرقت به مؤسسه شما را در برابر فلان مبلغ بدهى که به شما دارم بپردازم. بىمهشونده نیز آن را قبول کند. البته باىد تمام قىودى که سبب خسارت مى‌شود مشخص شود و قرارداد بر اساس آن، انجام گیرد.
مسئله ۶- ظاهراً تمام اقسام بىمه مانند: بىمهٔ عمر، بىمهٔ کالاهای تجاری، بناها، کشتىها، هواپىماها، بىمه کارمندان دولت، مؤسسات، بىمهٔ روستائیان و شهروندان با داشتن شراىط ذکر شده صحىح است.
