العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > مباحث تقلید:
درس {۱} معنای تقلید
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيم
السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِيِّ الْأُمَمِ
وَ جَامِعِ الْكَلِم
وَ اَلسَّلاَمُ عَلَى عِبَادِ اَللَّه
السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِيِّ الْأُمَمِ
وَ جَامِعِ الْكَلِم
وَ اَلسَّلاَمُ عَلَى عِبَادِ اَللَّه
معنای تقلید
سؤال:
تقلید یعنی چه؟
تقلید یعنی چه؟
پاسخ:
«تقلید» معانی زیادی دارد و در اینجا یک اصطلاح فقهی هست به معنای:
پیروی از مجتهد جامع الشرایط در احکام عملی دین.
«تقلید» معانی زیادی دارد و در اینجا یک اصطلاح فقهی هست به معنای:
پیروی از مجتهد جامع الشرایط در احکام عملی دین.
توجّه:
معانی دیگری هم در متون فقهی برای تقلید گفته‌اند که فعلاً متعرّض آنها نمی‌شویم.
معانی دیگری هم در متون فقهی برای تقلید گفته‌اند که فعلاً متعرّض آنها نمی‌شویم.
چند نکته:
{۱} تقلید؛ فقط در احکام و فروع دین جایز و لازم و واجب است.
{۲} تقلید در اصول دین جایز نیست و مکلّف خودش باید تحقیق و بررسی کند و به اصول دین ایمان آورد.
{۳} تقلید به کسی واجب است که خودش مجتهد نباشد یا نتواند به احتیاط عمل کند.
{۴} تقلید از متخصّص در فقه یعنی تقلید از مجتهد جامع الشرایط ؛ ولی تقلید از غیر متخصّص در فقه و مجتهد جامع الشرایط جایز نیست و حرام است.
{۵} به کسی که از مجتهد تقلید می‌کند، مُقَلِّد می‌گویند.
{۶} بـه مجتهد جامع الشرایطی که از او تقلید می‌شود، مُقَلَّد می‌گویند.
{۱} تقلید؛ فقط در احکام و فروع دین جایز و لازم و واجب است.
{۲} تقلید در اصول دین جایز نیست و مکلّف خودش باید تحقیق و بررسی کند و به اصول دین ایمان آورد.
{۳} تقلید به کسی واجب است که خودش مجتهد نباشد یا نتواند به احتیاط عمل کند.
{۴} تقلید از متخصّص در فقه یعنی تقلید از مجتهد جامع الشرایط ؛ ولی تقلید از غیر متخصّص در فقه و مجتهد جامع الشرایط جایز نیست و حرام است.
{۵} به کسی که از مجتهد تقلید می‌کند، مُقَلِّد می‌گویند.
{۶} بـه مجتهد جامع الشرایطی که از او تقلید می‌شود، مُقَلَّد می‌گویند.
سؤال:
اصلاً چرا باید تقلید کرد؟
اصلاً چرا باید تقلید کرد؟
پاسخ:
تقلید فی نفسه واجب نیست ولی چون برای شناخت احکام شرعی باید سالها {در چند رشته از علوم مانند: ادبیات، فقه، اصول فقه، قرآن و حدیث و...} تلاش و تحصیل کرد تا بتوان فهم درستی از احکام شرعی و تکالیف دینی بدست آورد و باید احکام دینی را از منابع اصیل دینی استخراج نمود و این کار از عهده بسیاری از اشخاص به دلیل کمبود وقت بر نمی‌آید لذا اسلام سفارش کرده است که برای آگاهی از احکام به مجتهد خُبره مراجعه کنیم.
به عبارت دیگر شخص برای انجام احکام الهی سه راه دارد:
{۱} بهتر این است که انسان با زحمت و کوشش خود تحصیل علم کند تا مجتهد شود.
{۲} فتاوای مجتهدانِ خُبره را مطالعه کند و طوری عمل کند که طبق فتاوای همه، عمل او صحیح باشد که اصطلاحاً می گویند احتیاط کرده است.
{۳} به فتوای مجتهد جامع الشرایطی که احکام شرعی را آموخته عمل کند یعنی از او تقلید نماید.
غیر از این سه راه، راه دیگری وجود ندارد.
تقلید فی نفسه واجب نیست ولی چون برای شناخت احکام شرعی باید سالها {در چند رشته از علوم مانند: ادبیات، فقه، اصول فقه، قرآن و حدیث و...} تلاش و تحصیل کرد تا بتوان فهم درستی از احکام شرعی و تکالیف دینی بدست آورد و باید احکام دینی را از منابع اصیل دینی استخراج نمود و این کار از عهده بسیاری از اشخاص به دلیل کمبود وقت بر نمی‌آید لذا اسلام سفارش کرده است که برای آگاهی از احکام به مجتهد خُبره مراجعه کنیم.
به عبارت دیگر شخص برای انجام احکام الهی سه راه دارد:
{۱} بهتر این است که انسان با زحمت و کوشش خود تحصیل علم کند تا مجتهد شود.
{۲} فتاوای مجتهدانِ خُبره را مطالعه کند و طوری عمل کند که طبق فتاوای همه، عمل او صحیح باشد که اصطلاحاً می گویند احتیاط کرده است.
{۳} به فتوای مجتهد جامع الشرایطی که احکام شرعی را آموخته عمل کند یعنی از او تقلید نماید.
غیر از این سه راه، راه دیگری وجود ندارد.
دو نکته:
{۱} اگر کسی به اجتهاد برسد، واجب است به نظر خود عمل کند و اگر جامع الشرایط هم باشد دیگران نیز از او تقلید می کنند، و از احتیاط کردن و تقلید بی نیاز است.
{۲} احتیاط کردن نیازمند به اطلاعات فراوان و تسلط کامل به فتاوای فقهاء و مجتهدین دارد و اگر بخواهیم در هر مساله ای احتیاط کنیم زندگی ممکن است مختل شود! مثلاً در سفر خاصّی:
برخی از مجتهدین می‌گویند نماز «شکسته» است،
برخی ازمجتهدین می‌گویند: نماز «کامل» است.
و حال کسی که می‌خواهد به احتیاط عمل کند باید نماز را به دو صورت «شکسته» و «کامل» بخواند که چنین احتیاطی مستلزم تکرار است و ...
بنابراین کسی که به اجتهاد نرسد و قادر به احتیاط هم نباشد ناگزیر باید تقلید کند.
{۱} اگر کسی به اجتهاد برسد، واجب است به نظر خود عمل کند و اگر جامع الشرایط هم باشد دیگران نیز از او تقلید می کنند، و از احتیاط کردن و تقلید بی نیاز است.
{۲} احتیاط کردن نیازمند به اطلاعات فراوان و تسلط کامل به فتاوای فقهاء و مجتهدین دارد و اگر بخواهیم در هر مساله ای احتیاط کنیم زندگی ممکن است مختل شود! مثلاً در سفر خاصّی:
برخی از مجتهدین می‌گویند نماز «شکسته» است،
برخی ازمجتهدین می‌گویند: نماز «کامل» است.
و حال کسی که می‌خواهد به احتیاط عمل کند باید نماز را به دو صورت «شکسته» و «کامل» بخواند که چنین احتیاطی مستلزم تکرار است و ...
بنابراین کسی که به اجتهاد نرسد و قادر به احتیاط هم نباشد ناگزیر باید تقلید کند.
الّلهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَعَجِّلْ فَرَجَهُمْ وَالْعَنْ أعْدائهُم أجْمَعِین.
