العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > (۷) در باره نماز:
(۱۹) چه کنیم تا برای نماز صبح بیدار شویم؟
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِيِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْكَلِمِ.
وَ اَلسَّلاَمُ عَلَى عِبَادِ اَللَّهِ اَلصَّالِحِين وَ رَحمَةُ الله
چه کنیم تا برای نماز صبح بیدار شویم؟
عوامل مادی و معنوی زیادی در بیدار شدن جهت نماز صبح موثراند که رعایت آنها حتماً برای بیدار شدن کمک می‌کند.
مهمترین عامل اصلی و زیربنایی سستی در نماز و خواب ماندن برای نماز صبح و یا هر کوتاهی ای که در زمینه دین و عبودیت پیدا می شود در ضعف ایمان است.
البته همه ما کم و بیش از این عارضه رنج می بریم و ایمان کامل برای انسان مومن یک ایده آل و آرزوی نهایی است ولی باید بکوشیم هر چه بیشتر آن را تقویت نماییم.
به طور کلی برای بیدار شدن جهت خواندن نماز صبح این امور توصیه شده است:
(۱) با وضو خوابیدن،
(۲) به نیت عبادت خوابیدن،
(۳) استغفار هنگام خواب،
(۴) قرائت آیه آخر سوره کهف،
(۵) زود خوابیدن،
(۶) پرخوری نبودن،
(۷) استفاده از ساعت،
(۸) سفارش کردن به دیگران برای بیدار کردن،
(۹) تلقین کردن به خود برای بیدار شدن و... از جمله عوامل موثر در بیدار شدن برای نماز صبح است.
{۱} پرهیز از پرخوری:
هر چه معده در هنگام خواب شب سبک باشد، به هنگام صبح راحت تر می توانید از خواب برخیزید. از این رو فاصله ی 2 ساعت بین خوردن شام و خواب فاصله ی مناسبی است.
حضرت عیسی (علیه السلام) می‌فرماید:
«ای بنی اسرائیل! پرخوری نکنید؛ زیرا هر که زیاد بخورد، زیاد می‌خوابد و هر که زیاد بخوابد، کمتر نماز می‌خواند و هر که کمتر نماز بخواند، در زمره غافلان قلمداد می‌شود.»
{۲} خواب کافی:
بدن انسان به خصوص در شب به خواب کافی نیاز دارد و اگر این نیاز برطرف نشود در کار روزانه و .... ایجاد خلل می‌کند. شب نشینی ها و خوابیدن دیر هنگام در بیدار نشدن برای نماز و یا کسالت در آن بسیار مؤثر است. معمولا ً کسانی که تا دیر وقت بیدارند، نمی‌توانند نماز صبح را بجا آورند. اگر هم بیدار شوند طبیعی است که نمازی با کسالت و خواب آلودگی بخوانند.
{۳} سفارش به دیگران:
در مواقعی که زنگ ساعت شما را بیدار نمی‌کند، بهتر است به یکی از نزدیکان سفارش کنید که شما را در ساعت مقرر بیدار کند. در ضمن برای ایجاد عادت می توانید مثلاً ۲۰ دقیقه مانده به طلوع آفتاب بیدار شوید و نماز خود را بجا بیاورید و هر روز نماز خود را سعی کنید به نماز اول وقت نزدیک تر نماید.
{۴} رعایت آداب خواب:
وضو گرفتن خواندن سوره های توحید، ذکر صلوات، تسبیحات اربعه، تسبیح حضرت زهرا ( سلام الله علیها ) آیة الکرسی بخصوص خواندن آیه ی آخر سوره ی کهف و نیز توسل به امام زمان برای محروم نماندن از فیض نماز اول وقت و ... از جمله اموری است که خواب مؤمن را همراه با هدف و انگیزه می کند و این توجه و هدفمندی در بیداری صبح تأثیرگذار خواهد بود. البته اگر بجا آوردن همه ی آداب خواب برایتان سخت است به هر میزان که مقدورتان می باشد انجام دهید .
{۵} اراده کافی:
انجام هر کاری در ابتدا ممکن است کمی سخت باشد، ولی با تمرین و ممارست و استقامت و پایداری آن عمل آسان خواهد شد.
{۶} اقامه نماز در مسجد:
نمازهای روزانه ی خود را سعی کنید در مساجد به جای آورید و از این طریق روحیه یی معنویتان را بالا ببرید. هر مقدار که ایمان تان افرایش یابد، انجام اعمال عبادی برایتان آسان تر خواهد شد.
روایتی از آقا امام صادق (علیه السلام) برای بیدار شدن
آقا امام صادق (علیه السلام) از پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلّم) نقل می‌کند:
«عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ (علیه السلام) قَالَ: قَالَ النَّبِیُّ (صلی الله علیه و آله و سلّم) مَنْ أَرَادَ شَیْئاً مِنْ قِیَامِ اللَّیْلِ وَ أَخَذَ مَضْجَعَهُ فَلْیَقُلْ- بِسْمِ اللَّهِ اللَّهُمَّ لَا تُؤْمِنِّی مَکْرَکَ وَ لَا تُنْسِنِی ذِکْرَکَ وَ لَا تَجْعَلْنِی مِنَ الْغَافِلِینَ أَقُومُ سَاعَةَ کَذَا وَ کَذَا إِلَّا وَکَّلَ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِ مَلَکاً یُنَبِّهُهُ تِلْکَ السَّاعَةَ»؛
هر کس که بخواهد شب برای عبادت برخیزد؛ چون در بستر خود خوابید بگوید: (بسم اللَّه) بار خدایا مرا از مکرِ خود آسوده مدار، یاد خودت را از خاطرم مبر و مرا در گروه غافلان قرار مده، من در فلان ساعت برخیزم. محققاً خدای متعال برای او فرشتهاى می‌گمارد که او را همان ساعت بیدار کند.
{۷} خواندن آیه آخر سوره کهف:
قُلْ إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ يُوحَىٰ إِلَيَّ أَنَّمَا إِلَٰهُكُمْ إِلَٰهٌ وَاحِدٌ ۖ فَمَنْ كَانَ يَرْجُو لِقَاءَ رَبِّهِ فَلْيَعْمَلْ عَمَلًا صَالِحًا وَلَا يُشْرِكْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَدًا.
بگو: جز این نیست که من مانند شما بشری هستم (دعوی احاطه به جهان‌های نامتناهی و کلیه کلمات الهی نکنم، تنها فرق من با شما این است) که به من وحی می‌رسد که خدای شما خدای یکتاست، پس هر کس به لقای (رحمت) پروردگارش امیدوار است باید نیکوکار شود و هرگز در پرستش خدایش احدی را با او شریک نگرداند.
و از آقا امام صادق (علیه السلام) روایت شده که:
هیچ کس نمی‌خواند این آیه را در وقت خوابیدن، مگر آنکه بیدار می‌شود در آن ساعتی که می‌خواهد، بیدار شود.
حدیثی در اهمیت نماز از پیامبر خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم):
رسولُ اللّه ِ (صلى الله عليه و آله و سلّم): يا أبا ذَرٍّ ، إنَّ ربَّكَ عزّ و جلّ يُباهي الملائكَةَ بثَلاثةِ نَفَر:
{۱} رجُلٌ يُصْبِحُ في الأرضِ فَرْدا فيُؤَذِّنُ ثمَّ يُصَلّي ، فيقولُ ربُّكَ للملائكَةِ : انْظُروا إلى عَبدي يُصلّي و لا يَراهُ أحَدٌ غَيري ، فيَنْزِلُ سَبعونَ ألفَ مَلَكٍ يُصَلّون وَراءَهُ و يَسْتَغْفِرونَ لَهُ إلى الغَدِ مِن ذلكَ اليَومِ .
{۲} و رجُلٌ قامَ مِن اللَّيلِ فصَلّى وَحْدَهُ فسَجَدَ و نامَ و هُو ساجِدٌ، فيقولُ تعالى : انْظُروا إلى عَبدي رُوحُه عِندي و جَسَدُهُ في طاعَتي ساجِدٌ .
{۳} و رجُلٌ في زَحْفٍ فَرَّ أصْحابُهُ و ثَبَتَ و هُو يُقاتِلُ حتّى يُقْتَلَ.
اى ابوذر! پروردگارت عزّ و جلّ، به وجود سه نفر، بر فرشتگانش مى بالد:
{۱} مردى كه در جايى تنها باشد و [به وقت اذان] اذان بگويد و نماز بخواند. پروردگارت به فرشتگان مى فرمايد: ببينيد بنده من نماز مى خواند و هيچ كس جز من او را نمى بيند. پس هفتاد هزار فرشته به زمين فرود آيند و پشت سر او به نماز ايستند و تا فرداى آن روز برايش آمرزش مى طلبند.
{۲} و مردى كه شب هنگام در تنهايى برخيزد و نماز گزارد و سجده كند و در حال سجده خوابش برد. پس ، خداوند متعال فرمايد: به بنده من بنگريد كه روحش نزد من است و بدنش در طاعت من سجده كنان.
{۳} و مردى كه در ميدان جهاد باشد و همرزمانش بگريزند و او همچنان پايدارى ورزد و بجنگد تا كشته شود.
الأمالي للطوسي: ۱۱۶۲/ ۵۳۴. ، مكارم الأخلاق: ۲/۳۷۲/۲۶۶۱.
پایگاه اینترنتی انهار
