العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > موارد تیمم:
چهارم از موارد تیمم:(نیاز به آب برای حفظ جان)
چهارم از موارد تیمّم[1]
(مسأله 674) هرگاه بترسد که اگر آب را به مصرف وضو یا غسل برساند خود او یاعیال و اولاد او، یا رفیقش و كساني که با او مربوطند مانند نوکر و کلفت از تشنگی بمیرند یا مریض شوند، یا به قدری تشنه شوند که تحمّل آن مشقّت دارد، باید به جای وضو و غسل تیمّم نماید و نیز اگر بترسد حیوانی که مانند اسب و قاطر معمولاً برای خوردن سرش را نمی برند از تشنگی تلف شود1، باید آب را به آن بدهد و تیمّم نماید (اگرچه حیوان مال خودش نباشد2) و همچنین است اگر کسی که حفظ جان او واجب است به طوری تشنه باشد که اگر انسان آب را به او ندهد تلف شود3.
1- گلپایگانی، صافی: اگر بترسد حیوانی که مال خود اوست از تشنگی تلف شود...
فاضل: اگر بترسد حیوانش از تشنگی تلف شود...
بهجت: اگر بترسد حیوانی از تشنگی تلف شود، در صورتی که ذبح آن حیوان برای او ضرر داشته باشد...
2- [قسمت داخل پرانتز در رساله آیات عظام: گلپایگانی، فاضل و صافی نیست]
3- فاضل: [که] باید آب را به او بدهد و تیمّم نماید.
*****
خوئی، تبریزی: مسأله 682- هرگاه بترسد که اگر آب را به مصرف وضو یا غسل برساند دچار زحمت می شود باید تیمّم نماید. و جواز تیمّم به این جهت در سه صورت است:
1- آن که اگر آب را در وضو یا غسل صرف نماید، خودش فعلاً یا بعداً به تشنگی که باعث تلف یا مرضش می شود یا تحمّلش مشقّت زیادی دارد مبتلا خواهد شد
2- آن که بر کسانی که حفظشان بر او واجب است بترسد که از تشنگی تلف یا بیمار شوند.
3- آن که بر غیر خود –چه انسان باشد یا حیوان- بترسد و تلف یا بیماری یا بی تابیشان بر او گران باشد. و در غیر این سه صورت (تبریزی: در غیر این صورت) با داشتن آب، تیمّم جایز نیست.
سیستانی: مسأله 663- اگر برای رفع تشنگی به آب نیاز باشد باید تیمّم نماید. و جواز تیمّم به این جهت در دو صورت است:
1- آن که اگر آب را در وضو یا غسل صرف نماید بترسد خودش فعلاً یا بعداً به تشنگی که باعث تلف یا بیماریش می شود یا تحمّلش مشقّت زیادی دارد مبتلا خواهد شد.
2- آنکه بر غیر خود از کسانی که به او وابسته اند بترسد هرچند از نفوس محترمه نباشد اگر شؤون زندگی او برایش اهمیت داشته باشد چه از جهت علاقه شدید باشد یا از این جهت که تلف شدن او ضرر مالی برایش دارد یا رعایت حال او عرفاً لازم باشد مانند دوست و همسایه. در غیر این دو صورت هم تشنگی ممکن است مجوز تیمّم باشد ولی نه از این جهت بلکه از جهت وجوب حفظ جان یا از این که مرگ یا بی تابی او مطمئناً موجب حرج بر خودش خواهد شد.
زنجانی: مسأله 570- اگر با مصرف آب برای طهارت، آب آشامیدنی برای خودش یا دیگران کم بیاید، در سه صورت جایز یا لازم است تیمّم کند:
1- اگر آب را در وضو یا غسل صرف نماید خودش فعلاً یا بعداً به تشنگی بیفتد که باعث تلف یا بیماری صعب العلاج گردد، در این صورت لازم است تیمّم کند و اگر تحمّل تشنگی برای او مشقّت زیادی داشته باشد، می تواند تیمّم کند ولی تیمّم لازم نیست.
2- اگر آب را در وضو یا غسل صرف نماید، نتواند موجودی را که حفظش بر او واجب است حفظ کند که در این لازم است تیمّم کند.
3- بر غیر خود؛ چه انسان باشد یا حیوان، بترسد و تلف یا بیماری یا بیتابیشان برای او مشقّت غیر قابل تحمّل داشته باشد که در این صورت می تواند تیمّم کند و در غیر این سه صورت با داشتن آب تیمّم جایز نیست.
مکارم: مسأله 628 - هرگاه به مقدار کافی آب دارد، اما اگر آن را به مصرف وضو یا غسل برساند می ترسد خودش یا فرزندان یا دوستان و همراهانش از تشنگی هلاک یا بیمار شوند، یا فوق العاده به زحمت بیفتند باید تیمّم کند و آب را نگه دارد و همچنین اگر جان انسان غیر مسلمانی جان او در خطر باشد باید آب را به او بدهد و تیمّم نماید؛ درباره حیوان نیز همین حکم جاری است.
مظاهری: مسأله 557- هرگاه بترسد که اگر آب را به مصرف وضو یا غسل برساند خود او یا نفس محترمی از انسان یا حیوان از تشنگی بمیرند یا مریض شوند یا به قدری تشنه شوند که تحمّل ان مشقّت دارد باید به جای وضو یا غسل تیمّم نماید.
وحید: مسأله 681- هرگاه بترسد که در صورت صرف آب در وضو یا غسل، گرفتار بعضی از مشکلات ذیل می شود باید تیمّم نماید:
1- آن که خودش فعلا یا بعد به تشنگی که باعث تلف یا مرضش می شود یا تحمّلش بر او حرجی است مبتلا شود.
2- آن که بر کسانی که حفظشان بر او واجب است بترسد که از تشنگی تلف یا بیمار شوند.
3- آن که بر انسان یا حیوانی که تلف یا بیماری یا بی تابی انها بر او حرجی باشد بترسد و یا در تلف آن حیوان ضرر معتنابه به حسب حال او باشد.
امام خامنه ای رساله آموزشی ص ۱۲۰. {از مواردی که باید بجای وضــو و غسل تیمم کرد:} هنگامی {است} که می‌ترسد اگر آب را مصرف کند، خود یا کسانش یا کسی که حفظ جانش بر او لازم است در تشنگی بمانند.
(مسأله 675) اگر غیر از آب پاکی که برای وضو یا غسل دارد آب نجسی هم به مقدار آشامیدن خود وکسانی که با او مربوطند داشته باشد، باید آب پاک را برای آشامیدن بگذارد و با تیمّم نماز بخواند ولی چنانچه آب را برای حیوانش بخواهد باید آب نجس را به آن بدهد1 و با آب پاک، وضو و غسل را انجام دهد2
1 – خوئی، تبریزی: چنانچه آب را برای حیوانش یا بچه نابالغ بخواهد باید آب نجس را به آنان بدهد...
2- تبریزی: به شرط آنکه نجاست آب موجب ضرر نباشد.
*****
سیستانی: مسأله 664- اگر غیراز آب پاکی که برای وضو یا غسل دارد آب نجسی هم به مقدار آشامیدن خود داشته باشد، باید آب پاک را برای آشامیدن بگذارد و با تیمّم نماز بخواند؛ ولی چنانچه آب را برای کسانی که به او مربوطند بخواهد می تواند که با آب پاک وضو بگیرد یا غسل نماید اگر چه آنان مجبور شوند که برای رفع تشنگی خود از آب نجس استفاده کنند بلکه اگر آنان از نجاست آب خبر نداشته باشند یا از آشامیدن آب نجس اجتناب نداشته باشند، لازم است که آب پاک را در وضو و غسل استعمال نماید و همچنین اگر آب را برای حیوانش یا بچه نابالغ بخواهد باید آب نجس را به آنان بدهد و با آب پاک وضو و غسل را انجام دهد.
مکارم: مسأله 629- هرگاه غیر از آب پاک، آب نجسی هم به مقدار آشامیدن دارد، از آب نجس نمی تواند استفاده کند، باید آب پاک را برای آشامیدن بگذارد و برای نماز تیمّم کند، ولی دادن آب نجس به حیوان اشکالی ندارد.
زنجانی: مسأله 571- اگر غیر از آب پاکی که برای وضو یا غسل دارد آب نجسی هم به مقدار آشامیدن خود دارد، باید آب پاک را برای آشامیدن بگذارد و با تیمّم نماز بخواند.
وحید: مسأله 682- اگر غیر از آب پاکی که برای وضو یا غسل دارد آب نجسی هم به مقدار آشامیدن خود و کسانی که با او مربوطند و نجاست آب برای آنها ثابت است و از آشامیدن آب نجس احتراز دارند داشته باشد، باید آب پاک را برای آشامیدن بگذارد، و با تیمّم نماز بخواند، ولی چنانچه آب را برای طفل یا حیوان بخواهد باید آب نجس را به ان بدهد و با آب پاک وضو یا غسل را انجام دهد.
مسأله اختصاصی:
جوادی آملی: مسأله 713- وسيله نقليه مانند اتومبيل كه برای حركت کردن به آب نياز دارد و اگر آب به آن نرسد مسافران در بيابانِ خطر میمانند، آب را بايد به مصرف آن وسيله رساند و تيمّم كرد.
1- زنجانی: چهارم: نیاز مبرم به آب برای آشامیدن سیستانی: پنجم: نیاز به آب برای رفع تشنگی
