العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > حیض:
مسائل متفرّقه حيض
مسأله ۵۰۰- مبتدئه و مضطربه و ناسیه و زنی که عادت عددیّه دارد۱، اگر خونی ببیند که نشانه های حیض داشته باشد (یا یقین کنند۲که سه روز طول می کشد۳) باید۴ عبادت را ترک کند و چنانچه بعد بفهمد حیض نبوده باید عبادتهایی را که بجا نیاورده اند قضا نمایند۵ . ولی اگر یقین نکنند۶ که تا سه روز طول می کشد و نشانه های۷ حیض را هم نداشته باشد، بنابراحتیاط واجب۸باید تا سه روز۹ کارهای استحاضه را بجا آورند و کارهایی را که بر حائض حرام است ترک نمایند۱۰ و چنانچه پیش از سه روز پاک نشدند باید آن را حیض قرار دهند۱۱.
۱- سبحانی: فقط عادت عددیه...
۲- مظاهری: اطمینان کنند...
۳- [قسمت داخل پرانتز در رساله آیات عظام: خوئی، تبریزی و وحید نیست]
۴- مکارم: باید فوراً...
۵- خوئی، تبریزی، سیستانی: [پایان مسأله]
وحید: و اگر خونی ببیند که نشانه های حیض را نداشته باشد باید عبادت را بجا آورند ، مگر ناسیه در صورتی که یقین به تحقق عادت پیدا کند که تا احتمال بقای عادت را می دهد باید عبادت را ترک کند.
۶- مظاهری: اطمینان نکنند...
۷- گلپایگانی، صافی: نشانۀ ...
۸- [عبارت «بنابراحتیاط واجب » در رساله آیت الله اراکی نیست]
۹- اراکی: باید تا سه روز احتیاط کرده و ...
مظاهری: بهتر است تا سه روز...
[عبارت «تا سه روز» در رساله آیات عظام: گلپایگانی و صافی نیست]
۱۰- گلپایگانی، صافی: اگر چه تا ده روز طول بکشد.[پایان مسأله]
۱۱ – سبحانی: ولی زنی که عادت وقتیه یا وقتیه و عددیه دارد به محض دیدن خون در ایّام عادت عبادت را ترک می کند.
*****
زنجانی: مسأله ۵۰۶- زنی که فقط عادت عددیه دارد یا عادت وقتیه هم داشته و آن را فراموش کرده است، همانند مضطربه و مبتدئه اگر خونی ببیند که نشانه حیض را داشته باشد باید به وظایف حائض رفتار نماید و چنانچه بعد بفهمد حیض نبوده، باید نماز و سایر عبادتهای واجبی را که بجا نیاورده، قضا نماید، و اگر خونی ببیند که نشانه حیض را نداشته باشد، باید به وظایف استحاضه عمل نماید.
مکارم: مسأله ۴۷۸ - مبتدئه و مضطربه و ناسیه و زنی که عادت عددیّه دارد، اگر خونی ببیند که نشانه های حیض داشته باشد باید فوراً عبادت را ترک کند و چنانچه بعد بفهمد حیض نبوده باید عبادتهایی را که بجا نیاورده اند قضا کنند ولی اگر نشانه های حیض را نداشته باشد برطبق حکم مستحاضه عمل می کند تا ثابت شود که خون حیض است؛ ولی زنی که عادت «وقتیه» یا «وقتیه و عددیه» دارد به محض دیدن خون در ایّام عادت، عبادت را ترک می کند.
مسأله ۵۰۱- زنی که در حیض عادت دارد، چه در وقت حیض عادت داشته باشد چه در عدد حیض، یا هم در وقت و هم در عدد آن، اگر دو ماه پشت سر هم بر خلاف عادت خود خونی ببیند۱ که وقت آن یا شماره روزهای آن یا هم وقت و هم شماره روزهای آن یکی باشد، عادتش بر می گردد به آنچه در این دو ماه دیده است۲. مثلاً اگر از روز اول ماه تا هفتم خون می دیده و پاک می شده چنانچه دو ماه از دهم تا هفدهم ماه، خون ببیند و پاک شود ، از دهم تا هفدهم عادت او می شود۳.
این مسأله در رساله آیت الله بهجت نیست.
۱- مکارم: عادتش به آنچه درآن دو ماه دیده بر میگردد.[پایان مسأله]
۲- مظاهری: [پایان مسأله]
۳- زنجانی: چنانچه دو ماه پشت سر هم از یازدهم تا هفدهم ماه خون ببیند و پاک شود، از یازدهم تا هفدهم عادت او می شود.
مسأله ۵۰۲ - مقصود از یک ماه، از ابتدای خون دیدن است تا سی روز۱، نه از روز اول ماه تا آخر ماه۲.
این مسأله در رساله آیات عظام بهجت، مکارم و مظاهری نیست.
۱- خوئی، وحید: مقصود از یک ماه گذشتن سی روز از ابتدای خون دیدن است...
۲- زنجانی: یا از روزی که خون می بیند تا همان روز از ماه بعد.
*****
سیستانی: مسأله ۴۹۱- مقصود از یک ماه در غیر مورد تعیین عادت وقتیه، گذشتن سی روز از ابتدای خون دیدن است، نه از روز اول ماه تا آخر ماه. و امّا در مورد تعیین عادت وقتیّه، منظور ماه قمری است نه شمسی.
مسأله ۵۰۳- زنی که معمولا ماهی یک مرتبه خون می بیند، اگر در یک ماه دو مرتبه خون ببیند (و آن خون نشانه های حیض را داشته باشد۱) چنانچه روزهایی که در وسط پاک بوده از ده روز کمتر نباشد، باید هر دو را حیض قرار دهد۲.
این مسأله در رساله آیت الله بهجت نیست.
۱- [قسمت داخل پرانتز در رساله آیت الله سیستانی نیست]
۲- زنجانی: بلی در مورد زنی که عادت وقتیه دارد وعادت وی به وسیله نشانه حیض مشخص نشده باشد؛ خونی که بعد از ایّام عادت می بیند هرچند نشانه حیض را داشته و ده روز فاصله هم شده باشد حیض نیست.
سیستانی: هر چند یکی از آن دو خون نشانه های حیض را نداشته باشد.
مسأله ۵۰۴- اگر سه روز یا بیشتر۱ خونی ببیند که نشانه حیض را دارد، بعد از ده روز یا بیشتر خونی ببیند که نشانه استحاضه را دارد۲ و دوباره سه روز خونی به نشانه های حیض ببیند۳ باید خون اول و خون آخر را که نشانه های حیض داشته حیض قرار دهد۴.
این مسأله در رساله آیت الله بهجت نیست.
۱- سیستانی: زنی که از راه اختلاف صفات خون باید حیض را تشخیص دهد اگر سه روز یا بیشتر...
۲- مظاهری: ده روز یا بیشتر خونی ببیند که نشانه آن را ندارد...
مکارم: و مجددا خونی ببیند که نشانه حیض را دارد باید تمام خون هایی که نشانه حیض داشته را حیض قرار دهد.
۳- گلپایگانی، صافی، زنجانی: سه روز یا بیشتر خونی به نشانه حیض ببیند...
۴- سیستانی: و اما اگر یکی از دو خون در ایّام عادت باشد و معلوم نباشد که ده روز وسط همه آن استحاضه است یا قسمتی از حیض است، در این صورت خونی که در ایّام عادت است حیض و مابقی استحاضه است.
گلپایگانی، صافی: باید خون اول و خون آخر را حیض قرار دهد.
زنجانی: باید خون اول و خون آخر را که نشانه حیض داشته حیض قرار دهد. بلی، در مورد زنی که عادت وقتیه دارد و عادت وی به وسیله نشانه حیض مشخص نشده باشد، خون بعد از ایّام عادت، حیض نیست.
مسأله ۵۰۵- اگر زن پیش از ده روز پاک شود و بداند که در باطن خون نیست، باید برای عبادتهای خود غسل کند (اگر چه گمان۱ داشته باشد که پیش از تمام شدن ده روز دوباره خون می بیند۲)، ولی اگر۳ یقین داشته باشد۴ که پیش از تمام شدن ده روز دوباره خون می بیند نباید غسل کند۵ و نمی تواند نماز بخواند و باید به احکام حائض رفتار نماید.
۱- زنجانی: اگر چه یقین...
۲- زنجانی: [پایان مسأله].
[قسمت داخل پرانتز در رساله آیت الله بهجت نیست]
۳- سیستانی: و اگر...
۴- گلپایگانی، صافی: بلکه اگر یقین هم داشته باشد...
مظاهری: اطمینان داشته باشد...
۵- خوئی، تبریزی، وحید: [پایان مسأله]
گلپایگانی، صافی: احتیاطاً غسل کند و در پاکی در بین، عبادتهای خود را بجا آورد و آنچه را بر حائض حرام است ترک نماید.
سیستانی: باید همچنان که گذشت احتیاطاً غسل کند و عبادتهای خود را بجا آورد و آنچه بر حائض حرام است ترک نماید.
*****
مکارم: مسأله ۴۸۲ - هرگاه زن پیش از ده روز پاک شود و بداند که در باطن خون نیست باید غسل کند و عبادتهای خود را انجام دهد اگر چه یقین داشته باشد پیش از تمام شدن ده روز دوباره خون می بیند.
مسأله ۵۰۶- اگر زن پیش از ده روز پاک شود و احتمال دهد که در باطن خون هست باید۱ قدری پنبه داخل فرج نماید و کمی صبر کند و بیرون آورد۲. پس اگر پاک بود، غسل کند و عبادتهای خود را بجا آورد و اگر پاک نبود۳ (اگر چه به آب زرد رنگی هم آلوده باشد ۴) ، چنانچه در حیض عادت ندارد یا عادت او ده روز است۵ باید صبر کند که اگر پیش از ده روز پاک شد، غسل کند و اگر سر ده روز۶ پاک شد یا خون او از ده گذشت سر ده روز۷ غسل نماید و اگر عادتش کمتر از ده روز است، درصورتی که بداند پیش از تمام شدن ده روز یا سر ده روز۸ پاک می شود، نباید غسل کند۹ و اگر احتمال دهد خون او از ده روز می گذرد احتیاط واجب آن است که تا یک روز عبادت را ترک کند و بعد از آن می تواند تا ده روز عبادت را ترک کند ولی بهتر است تا ده روز کارهایی را که بر حائض حرام است ترک کند و کارهای مستحاضه را انجام دهد۱۰ پس اگر پیش از تمام شدن ده روز یا سر ده روز۱۱ از خون پاک شد تمامش حیض است و اگر ده روز گذشت، باید عادت خود را حیض و بقیّه را استحاضه قرار دهد و عبادتهایی را که بعد از روزهای عادت بجا نیاورده قضا نماید.
۱- تبریزی: بنابر احتیاط لازم...
وحید: باید احتیاط کند یا ...
۲- سیستانی: یا باید عبادتها را احتیاطاً انجام دهد یا استبراء کند و جایزنیست بدون استبراء عبادتها را ترک کند، و استبراء این است که قدری پنبه داخل فرج نماید و مقداری صبر نماید (و اگر عادت او چنین است که خون او در مدت کوتاهی اثناء حیض قطع می شود- همچنان که در بعضی زنان گفته شده است- باید بیش از آن مقدار صبر کند) و بعد بیرون آورد....
وحید: و احتیاط مستحبّ این است که در حالی که ایستاده و شکم خود را به دیوار چسبانیده پا را روی دیوار بلند کرده است این کار را انجام دهد...
۳- زنجانی: چنانچه در عدد حیض عادت داشته باشد، به مقدار عدد عادت را حیض قرار دهد و مستحب است تا ده روز، استظهار نماید و اگر عادت ندارد، اقسام و تفاصیلی دارد که در مسائل مبتدئه و مضطربه و ناسیه گذشت. [پایان مسأله]
۴- مکارم، سبحانی: باید مطابق احکامی که سابقاً درباره حایض گفته شد عمل نماید .[پایان مسأله]
فاضل: اگر چه به خون زرد رنگ هم آلوده باشد ...
[قسمت داخل پرانتز در رساله آیات عظام: خوئی و تبریزی نیست]
۵- سیستانی: یا هنوز روزهای عادتش تمام نشده باشد...
۶-۷- ۸ -گلپایگانی، صافی: آخر ده روز...
۹- سیستانی: [پایان مسأله] .
۱۰- اراکی: واجب است تا یک روز عبادت را ترک کند و چنانچه خون قطع نشد مستحبّ است یک روز دیگر عبادت را ترک کند و چنانچه بعد از آن هم قطع نشد یک روز دیگر و همچنین تا ده روز عبادت را ترک کند...
گلپایگانی، صافی: احتیاط واجب آن است که بعد از عادت یک روز یا دو روز عبادت را ترک کند یا جمع کند بین ترک کارهایی که بر حائض حرام است و انجام کارهای مستحاضه و بعد از دو روز تا روز دهم کارهای استحاضه را بجا آورد و کارهایی را که بر حائض حرام است ترک نماید...
خوئی، تبریزی: باید یک روز عبادت را ترک کند و بعد جایز است احکام مستحاضه را جاری کند و احوط این است که تا روز دهم بین تروک حائض و اعمال مستحاضه جمع کند و این حکم مختص زنی است که قبل از عادت مستمرة الدم نبوده و إلاّ بعد از گذشتن عادت جایز نیست عبادت را ترک کند. [پایان مسأله]
وحید: واجب است یک روز عبادت را ترک کند و بعد می تواند اعمال مستحاضه را بجا آورد و احتیاط مستحبّ این است که تا روز دهم بین تروک حائض و اعمال مستحاضه جمع کند و این حکم مختص زنی است که قبل از عادت مستمرة الدم نبوده وگرنه باید ایّام عادتش را حیض و بقیّه را استحاضه قرار دهد.
۱۱- گلپایگانی، صافی: آخر ده روز ...
*****
بهجت: مسأله ۴۳۶- زنی که در حیض عادت عددیه دارد اگر بیش از مقدار عادت خود خون دید در صورتی که نشانه های حیض را داشته باشد و بداند یا احتمال دهد که قبل از ده روز پاک خواهد شد، عبادتهای خود را ترک می کند و اگر در اثناء ده روز در ظاهر پاک شد، بنابر احتیاط باید مقداری پنبه داخل فرج خود کرده کمی صبر کند و بعد بیرون آورد اگر پاک بود غسل می کند و اگر پاک نبود می تواند عبادتهای خود را ترک کند تا از داخل هم پاک شود ولی در صورتی که می داند خون بیش از ده روز ادامه خواهد داشت مقدار عادت خود را حیض و بقیّه را استحاضه قرار می دهد.
مظاهری: مسأله ۴۰۴- اگر خون زن پیش از ده روز قطع شود و احتمال دهد که در باطن خون باشد باید خود را وارسی کند پس اگر پاک بود غسل کند و اگر پاک نبود تا ده روز را حیض قرار دهد ولی بهتر است کارهایی را که برحائض حرام است ترک کند و کارهای استحاضه را انجام دهد.
مسأله اختصاصی
مظاهری: مسأله ۳۹۴- خونی را که نمی داند حیض است یا استحاضه؛ مثلاً زنی که عادتش هفت روز است اگر خونی ببیند که بیشتر از ایّام عادت باشد و نداند که از ده روز تجاوز می کند تا آن را استحاضه قرار دهد یا قبل از ده روز قطع می شود تا آن را حیض قرار دهد می تواند حیض قرار دهد ولی بهتر است تا ده روز کارهایی را که بر حائض حرام است ترک و کارهای استحاضه را انجام دهد.
مسأله ۵۰۷- اگر چند روز را حیض قرار دهد و عبادت نکند، بعد بفهمد حیض نبوده است، باید نماز و روزه ای را که در آن روزها بجا نیاورده قضا نماید۱. و اگر چند روز را به گمان این که حیض نیست عبادت کند، بعد بفهمد حیض بوده۲، چنانچه آن روزها را روزه گرفته باید قضا نماید۳.
این مسأله در رساله آیت الله سبحانی نیست.
۱- گلپایگانی، صافی: باید نمازهایی که در آن روزها بجا نیاورده قضا نماید...
زنجانی: باید نماز و روزه های واجبی را که در آن روزها بجا نیاورده قضا نماید...
مظاهری: باید عبادتهایی را که بجا نیاورده قضا نماید...
۲- زنجانی: آن عبادتها باطل است.
۳- بهجت: چنانچه آن روزها روزهایی بوده که باید روزه می گرفته، واجب است قضا نماید .
مکارم: رجوع کنید به ذیل مسأله500.
مسائل اختصاصی
مظاهری: مسأله ۳۹۶- استظهار عمل مستحبی است که زن در ایّامی که نمی داند خونی که از او خارج می شود حیض است یا استحاضه انجام می دهد و آن این است که کارهای استحاضه را انجام داده و کارهایی را که بر حائض حرام است ترک می نماید.
مظاهری: مسأله ۳۹۷- جلوگیری از عادت شدن یا قطع نمودن عادت قبل از سه روز با خوردن قرص یا استعمال آمپول و مانند اینها اشکال ندارد و خونهایی که کمتر از سه روز دیده است حکم استحاضه را دارد.
مظاهری: مسأله ۳۹۸- زنهایی که برای جلوگیری از عادت قرص می خوردند اگر آلودگی هایی مشاهده کنند که نشانه حیض را ندارد باید آن را استحاضه قرار دهند گرچه در ایّام عادتشان باشد.
مظاهری: مسأله۳۹۹- دیدن آلودگی قبل از ایّام عادت در صورتی که رحم پاک باشد و نشانه حیض را نداشته باشد استحاضه است.
