العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > فهرست مباحث نماز:
عوارض نماز بی ارزش و و سبک و غیر متعالی
بسم الله الرحمن الرحیم
احادیث نماز
در میان فرائض دینی «نمـــــاز» همواره مورد تاکید بوده و همانا ستون دین است.
عوارض نماز بی ارزش و سبک و غیر متعالی
(۱) مجازات سبک شمردن نماز
قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ: لَيْسَ مِنِّي مَنِ اِسْتَخَفَّ بِصَلاَتِهِ لاَ يَرِدُ عَلَيَّ اَلْحَوْضَ لاَ وَ اَللَّهِ لَيْسَ مِنِّي مَنْ شَرِبَ مُسْكِراً لاَ يَرِدُ عَلَيَّ اَلْحَوْضَ لاَ وَ اَللَّهِ.
هر كس نماز خود را كوچك بشمارد و نظرش سبك شمردن نماز باشد از من نيست و جزء امّت من بحساب نميآيد، و نيز در كنار حوض كوثر بر من وارد نخواهد شد هرگز بخدا قسم، و هر كس مست‌كننده‌اى بنوشد از من نيست و در كنار حوض كوثر (در قيامت) بر من وارد نخواهد شد هرگز بخدا سوگند.
من لا يحضره الفقيه، ج۱، ص۲۰۶.
(۲) سبک کننده نماز گرفتار ۱۵ بلا
السَّيِّدُ عَلِيُّ بْنُ طَاوُسٍ فِي فَلَاحِ السَّائِلِ، أَرْوِي بِحَذْفِ الْإِسْنَادِ عَنْ سَيِّدَةِ النِّسَاءِ فَاطِمَةَ ابْنَةِ سَيِّدِ الْأَنْبِيَاءِ ص وَ عَلَى أَبِيهَا وَ بَعْلِهَا وَ بَنِيهَا: أَنَّهَا سأَلَتْ أَبَاهَا مُحَمَّداً ص فَقَالَتْ يَا أَبَتَاهْ مَا لِمَنْ تَهَاوَنَ بِصَلَاتِهِ مِنَ الرِّجَالِ وَ النِّسَاءِ قَالَ يَا فَاطِمَةُ مَنْ تَهَاوَنَ بِصَلَاتِهِ مِنَ الرِّجَالِ وَ النِّسَاءِ ابْتَلَاهُ اللَّهُ بِخَمْسَ عَشْرَةَ خَصْلَةً سِتٌّ مِنْهَا فِي دَارِ الدُّنْيَا وَ ثَلَاثٌ عِنْدَ مَوْتِهِ وَ ثَلَاثٌ فِي قَبْرِهِ وَ ثَلَاثٌ فِي الْقِيَامَةِ إِذَا خَرَجَ مِنْ قَبْرِهِ فَأَمَّا اللَّوَاتِي تُصِيبُهُ فِي دَارِ الدُّنْيَا فَالْأُولَى يَرْفَعُ اللَّهُ الْبَرَكَةَ مِنْ عُمُرِهِ وَ يَرْفَعُ اللَّهُ الْبَرَكَةَ مِنْ رِزْقِهِ وَ يَمْحُو اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ سِيمَاءَ الصَّالِحِينَ مِنْ وَجْهِهِ وَ كُلُّ عَمَلٍ يَعْمَلُهُ لَا يُؤْجَرُ عَلَيْهِ وَ لَا يَرْتَفِعُ دُعَاؤُهُ إِلَى السَّمَاءِ وَ السَّادِسَةُ لَيْسَ لَهُ حَظٌّ فِي دُعَاءِ الصَّالِحِينَ وَ أَمَّا اللَّوَاتِي تُصِيبُهُ عِنْدَ مَوْتِهِ فَأُولَاهُنَ أَنَّهُ يَمُوتُ ذَلِيلًا وَ الثَّانِيَةُ يَمُوتُ جَائِعاً وَ الثَّالِثَةُ يَمُوتُ عَطْشَاناً [عَطْشَانَ] فَلَوْ سُقِيَ مِنْ أَنْهَارِ الدُّنْيَا لَمْ يَرْوَ عَطَشُهُ وَ أَمَّا اللَّوَاتِي تُصِيبُهُ فِي قَبْرِهِ فَأُولَاهُنَّ يُوَكِّلُ اللَّهُ بِهِ مَلَكاً يُزْعِجُهُ فِي قَبْرِهِ وَ الثَّانِيَةُ يُضَيَّقُ عَلَيْهِ قَبْرُهُ وَ الثَّالِثَةُ تَكُونَ الظُّلْمَةُ فِي قَبْرِهِ وَ أَمَّا اللَّوَاتِي تُصِيبُهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ إِذَا خَرَجَ مِنْ قَبْرِهِ فَأُولَاهُنَّ أَنْ يُوَكِّلَ اللَّهُ بِهِ مَلَكاً يَسْحَبُهُ عَلَى وَجْهِهِ وَ الْخَلَائِقُ يَنْظُرُونَ إِلَيْهِ وَ الثَّانِيَةُ يُحَاسِبُهُ حِسَاباً شَدِيداً وَ الثَّالِثَةُ لَا يَنْظُرُ اللَّهُ إِلَيْهِ وَ لَا يُزَكِّيهِ وَ لَهُ عَذَابٌ أَلِيمٌ.
روزی حضرت زهرا (سلام الله علیها) کنار آقا رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلّم) نشسته بودند، حضرت فاطمه (سلام الله علیها) از پدر بزرگوارش پرسید: پدر جان، یا رسول الله! زنان و مردانى که نسبت به نماز بى‌‌اعتنا هستند و نماز را سبک مى‌‌شمارند، چه عواقبى را در پیش دارند؟
رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) فرمود: فاطمه جان! هر کسى از مردان و زنان نمازش را سبک بشمارد، خداوند او را به پانزده بلا مبتلا مى‌‌سازد:
(۱) شش بلا در دنیا،
(۲) سه بلا در وقت مرگ،
(۳) سه بلا در قبر،
(۴) سه بلا در قیامت زمان خارج شدن از قبر.
اما شش بلا در دنیا:
۱- خداوند برکت را از عمرش مى‌‌برد،
۲- خداوند برکت را از رزقش مى‌‌برد،
۳- خداوند عزوجل سیماى صالحین را از چهره‌‌اش محو مى‌‌کند،
۴ - برای هر عملى که انجام دهد پاداش داده نمى‌‌شود،
۵- دعایش به آسمان نمى‌‌رود،
۶- بهره‌‌اى از دعای صالحین براى او نیست.
اما سه بلا هنگام مرگ:
۱- ذلیل از دنیا مى‌‌رود،
۲- هنگام مرگ در حال گرسنگى خواهد بود،
۳- تشنه از دنیا خواهد رفت، اگر چه آب نهرهاى دنیا را به او بدهند.
اما سه بلا در قبر:
۱- خداوند ملکى در قبر براى او مى‌‌گمارد تا او را زجر دهد.
۲- قبرش براى او تنگ خواهد شد.
۳- گرفتار ظلمت و تاریکى قبر خواهد شد.
اما سه بلا در قیامت:
۱- خداوند ملکى را موکل مى‌‌سازد تا او را با صورت بر زمین بکشد، در حالى که خلایق تماشا مى‌‌کنند.
۲- محاسبه اعمالش به سختى انجام مى‌‌شود.
۳- خدا به نظر لطف به او نمى‌‌نگرد و براى اوست عذاب همیشگی.
فلاح السائل و نجاح المسائل، ج 1، ص22.
(۳) سبک کننده نماز محروم از شفاعت
قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ: لَيْسَ مِنِّي مَنِ اِسْتَخَفَّ بِصَلاَتِهِ لاَ يَرِدُ عَلَيَّ اَلْحَوْضَ لاَ وَ اَللَّهِ لَيْسَ مِنِّي مَنْ شَرِبَ مُسْكِراً لاَ يَرِدُ عَلَيَّ اَلْحَوْضَ لاَ وَ اَللَّهِ.
هر كس نماز خود را كوچك بشمارد و نظرش سبك شمردن نماز باشد از من نيست و جزء امّت من بحساب نميآيد، و نيز در كنار حوض كوثر بر من وارد نخواهد شد هرگز بخدا قسم، و هر كس مست‌كننده‌اى بنوشد از من نيست و در كنار حوض كوثر (در قيامت) بر من وارد نخواهد شد هرگز بخدا سوگند.
من لا يحضره الفقيه، ج۱، ص۲۰۶.
(۴) محروم بودن سبک کنندگان نماز از شفاعت
عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ عَنْ أَبِيهِ عَنِ اِبْنِ أَبِي عُمَيْرٍ عَنِ اَلْحَسَنِ اَلْعَطَّارِ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ عَنْ أَبِي عَبْدِ اَللَّهِ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ صَلَّى اَللَّهُ عَلَيْهِ وَ آلِهِ : لاَ يَنَالُ شَفَاعَتِي مَنِ اِسْتَخَفَّ بِصَلاَتِهِ وَ لاَ يَرِدُ عَلَيَّ اَلْحَوْضَ لاَ وَ اَللَّهِ لاَ يَنَالُ شَفَاعَتِي مَنْ شَرِبَ اَلْمُسْكِرَ وَ لاَ يَرِدُ عَلَيَّ اَلْحَوْضَ لاَ وَ اَللَّهِ.
ابو بصير گويد: آقا امام صادق (عليه السّلام) فرمود: پيامبر خدا (صلّى اللّه عليه و آله و سلّم) فرمود: كسى كه نمازش را سبك بشمارد به شفاعت من نخواهد رسيد و كنار حوض كوثر بر من وارد نخواهد شد؛ نه به خدا سوگند! شفاعت من به كسى كه ماده مستى‌آور بنوشد نمى‌رسد و كنار حوض كوثر بر من وارد نمى‌گردد، نه، به خدا سوگند!
ترجمه فروع کافی؛ ج ۸، ص ۲۹۷.
(۵) سبک کننده نماز محروم از شفاعت
مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدٍ عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِسْمَاعِيلَ عَنْ أَبِي إِسْمَاعِيلَ اَلسَّرَّاجِ عَنِ اِبْنِ مُسْكَانَ عَنْ أَبِي بَصِيرٍ قَالَ قَالَ أَبُو اَلْحَسَنِ اَلْأَوَّلُ عَلَيْهِ اَلسَّلاَمُ : إِنَّهُ لَمَّا حَضَرَ أَبِيَ اَلْوَفَاةُ قَالَ لِي يَا بُنَيَّ إِنَّهُ لاَ يَنَالُ شَفَاعَتَنَا مَنِ اِسْتَخَفَّ بِالصَّلاَةِ.
ابو بصير گويد: امام كاظم (عليه السّلام) فرمود: هنگامى كه وقت وفات پدرم فرارسيد. به من فرمود: اى فرزندم! همانا شفاعت ما خاندان به كسى كه نماز را سبك شمارد، نخواهد رسيد.
ترجمه فروع کافی؛ ج ۲ ص ۳۴.
(۶) تأخیر نماز از وقت، موجب محرومیت از شفاعت
حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مُوسَى بْنِ الْمُتَوَكِّلِ رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيُّ عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ عَنِ الْخَالِدِ بْنِ جَرِيرٍ عَنْ أَبِي الرَّبِيعِ عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ الصَّادِقِ (عَلَيْهِ السَّلَامُ) قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله و سلّم) لَا يَنَالُ شَفَاعَتِي غَداً مَنْ أَخَّرَ الصَّلَاةَ الْمَفْرُوضَةَ بَعْدَ وَقْتِهَا.
امام صادق (عَلَيْهِ السَّلَامُ) فرمايد رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلّم) فرمود هر كه نماز واجب را از وقتش پس اندازد فرداى قيامت شفاعت من باو نرسد.
الأمالی (للصدوق)، ترجمه کمره ای؛ ج ۱، ص ۳۹۹.
(۷) دوری کن از کسی که مواظب وقت نمازش نیست
عن يونس بن ظبيان و المفضل بن عمر : عن الإمامِ الصّادقِ (عَلَيْهِ السَّلَامُ): خَصلَتانِ مَن كانَتا فيهِ و إلاّ فَاعزُبْ ثُمَّ اعزُبْ ثُمّ اعزُبْ ! ـ قيلَ : و ما هُما؟ قالَ : ـ الصَّلاةُ في مَواقِيتِها و المُحافَظَةُ عَلَيها، و المُواساةُ.
دو خصلت است كه هر كس نداشت از او دورى كن ، دورى كن ، دورى كن! عرض شد: آن دو چيست؟ فرمود: نماز خواندن به وقت و مواظبت بر آن، و مواسات و همدردى [به برادران مؤمن].
الخصال، 47/50.
سایت انهار: anhar.ir