العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > مسائل نماز:
نماز قضا
مسأله ۱۴۳۱- كسی كه نماز واجب خود را در وقت آن انجام نداده، بايد قضای آن را به‌جا آورد، اگرچه در تمام وقت نماز خواب مانده؛ يا با بيماری يا مستی نماز نگزارده باشد؛ ولی نمازهای يومیه‌ای را كه زن در حال حيض يا نفاس به‌جا نياورده، قضا ندارد؛ همچنين نمازهای فوت شده در حال بيهوشی غيراختياری قضا ندارد.
مسأله ۱۴۳۲- اگر پس از وقت نماز بفهمد نمازی را كه اقامه كرده باطل بوده، بايد قضای آن را به‌جا آورد.
مسأله ۱۴۳۳- كسی كه نماز قضا دارد، بايد در گزاردن آن كوتاهی نكند؛ ولی واجب نيست فوری آن را به‌جا آورد. البته در صورتی كه بي‌اعتنايی به احكام دين نباشد و اگر به دين بیاعتنايی كرد و نماز را با تأخير قضا كرد، گرچه معصيت کرده، نمازش صحيح است.
مسأله ۱۴۳۴- اگر كسی به اختيار خود با جراحی يا مصرف دارو سبب بيهوشی، يا حيض و نفاس در خود شود، به احتياط واجب، نمازهای فوت‌شده در آن حال را قضا كند؛ به خصوص اگر اين كار در وقت نماز باشد.
مسأله ۱۴۳۵- نمازهايی كه واجب است حمد و سوره آن‌ها بلند خوانده شود، هنگام قضا هم بايد بلند خوانده شود؛ همچنين نمازهايی كه آهسته خواندن آن‌ها واجب است، هنگام قضا نيز واجب است آهسته خوانده شود و بلند يا آهسته خواندن قضای نافله‌ها، تابع ادای آن‌هاست.
مسأله ۱۴۳۶- كسی كه وضو، غسل و تيمّم برايش ممكن نيست، در داخل وقت، نماز بر او واجب نيست و به احتياط واجب بايد در وقتی كه قادر بر تحصيل طهارت است، نماز را قضا كند؛ خصوصاً اگر خودش با اختيار سبب از بين رفتن تمكّن شده باشد، بلكه اگر اين عمل بعد از گذشتن وقت كافی برای انجام دادن نماز انجام گيرد، بايد نمازش را قضا كند.
مسأله ۱۴۳۷- كسی كه نماز قضا دارد، میتواند نماز مستحبی بگزارد.
مسأله ۱۴۳۸- اگر انسان احتمال دهد كه نماز قضايی دارد يا نمازهايی را كه خوانده صحيح نبوده، مستحب است به احتياط، قضای آن را به‌جا آورد.
مسأله ۱۴۳۹- در قضای نمازهای يومیه لازم نيست به ترتيب گزارده شود؛ برای مثال، كسی كه يک روز نماز عصر و روز بعد نماز ظهر را نگزارده، لازم نيست اول نماز عصر و سپس نماز ظهر را قضا كند، مگر در قضای نمازهای ظهر و عصر يا مغرب و عشاء از يک روز که ترتيب در قضای آن‌ها لازم است.
مسأله ۱۴۴۰- اگر بخواهد قضای چند نماز غير يومیه را ـ مانند نماز آيات ـ اقامه كند، يا برای مثال، بخواهد قضای يک نماز يومیه و چند نماز غير يومیه را به‌جا آورد، لازم نيست آن‌ها را به ترتيب به‌جا آورد.
مسأله ۱۴۴۱- اگر كسی نداند نمازهايی كه از او قضا شده كدام يک جلوتر بوده، لازم نيست با رعايت ترتيب آن‌ها را انجام دهد، بلکه میتواند هر كدام را اول اقامه كند.
مسأله ۱۴۴۲- اگر كسی كه نمازهايی از او قضا شده میداند كدام يک جلوتر قضا شده، به احتياط مستحب، آن‌ها را به ترتيب قضا كند.
مسأله ۱۴۴۳- اگر برای میتی میخواهند نماز قضا به‌جا آورند و میدانند آن میت ترتيب قضا شدن را میدانسته، لازم نيست به صورتی قضا را به‌جا آورند كه ترتيب حاصل شود.
مسأله ۱۴۴۴- اگر میدانند میت ترتيب قضا شدن نمازهايش را میدانسته و بخواهند برای به‌جا آوردن نماز قضای او چند نفر را اجير كنند، لازم نيست برای آن‌ها وقت مرتب معيّن كنند كه در عمل با هم شروع نكنند.
مسأله ۱۴۴۵- اگر بدانند كه میّت ترتيب قضا شدن نمازهايش را نمیدانسته يا ندانند كه میدانسته، لازم نيست به ترتيب برای او قضا کنند.
مسأله ۱۴۴۶- در مسأله پيشين اگر بخواهند چند نفر را برای به‌جا آوردن نماز میت اجير كنند، لازم نيست وقت معيّن كنند، بلکه میتوانند همه باهم قضا را شروع كنند.
مسأله ۱۴۴۷- كسی كه چند نماز مثلاً صبح يا ظهر از او قضا شده و شمارهٔ آن‌ها را نمیداند ـ مثلاً نمیداند چهار نماز بوده يا پنج نماز ـ چنانچه مقدار كمتر را اقامه كند که به آن يقين دارد، كافی است؛ همچنين اگر شمارهٔ آن‌ها را میدانسته و فراموش كرده، اگر مقدار كمتر را که مورد يقين است به‌جا آورد، كفايت میكند.
مسأله ۱۴۴۸- كسی كه نماز قضا از همین روز يا روزهای پيش بر عهده دارد، میتواند پيش از خواندن نمازی كه قضا شده، نماز ادايی را به‌جا آورد و لازم نيست نماز قضا را جلو بيندازد.
مسأله ۱۴۴۹- كسی كه میداند يک نماز چهار ركعتی نگزارده، اما نمیداند نماز ظهر يا عصر يا عشاء است، اگر يک نماز چهار ركعتی به نيت قضای نمازی كه بر عهده دارد، انجام دهد، كافی است.
مسأله ۱۴۵۰- اگر از روزهای گذشته نمازهای قضا دارد و يک نماز يا بيشتر هم از همان روز از او قضا شده، اگرچه لازم نيست نمازهای قضا را پيش از نماز ادا به‌جا آورد، حتی اگرچه وقت داشته باشد و ترتيب بين نمازهای قضا را هم بداند؛ ولی به احتياط استحبابی نمازهای قضا، به ويژه نماز قضای همان روز را پيش از نماز ادا به‌جا آورد.
مسأله ۱۴۵۱- تا انسان زنده است، اگرچه از خواندن نمازهای قضای خود ناتوان باشد، ديگری نمیتواند نمازهای او را قضا کند.
مسأله ۱۴۵۲- نماز قضا را میتوان با جماعت گزارد؛ چه نماز امام جماعت ادا باشد يا قضا؛ و لازم نيست نماز هر دو يكی باشد، پس اگر مأموم نماز قضای صبح را با نماز ظهر يا عصر امام به‌جا آورد، اشكال ندارد.
مسأله ۱۴۵۳- مستحب است بچهٔ ممیز ـ يعنی كودكی كه خوب و بد را میفهمد ـ به نماز خواندن و عبادت‌های ديگر واداشته شود، بلكه مستحب است او را نسبت به قضای نمازها تمرين دهند.
