العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > واجبات نماز:
احکام تشهّد و سلام
مسأله ۱۱۳۸- واجب است در رکعت دوم نمازها، نیز رکعت پایانی نماز مغرب و نماز ظهر و عصر و عشاء، بعد از سجدهٔ دوم، تشهّد بخواند؛ یعنی بگوید: «أشهَدُ أن لَا إلَهَ إلّا اللهُ وَحدَهُ لا شَریكَ لَهُ وَ أشهدُ أنَّ مُحمّداً عَبدُهُ وَ رَسولُهُ؛ اللّهُمَّ صَلِّ عَلیٰ مُحمّدٍ وَ آلِ مُحمّد». نماز وَتر که یک رکعت است، تشهّد دارد.
مسأله ۱۱۳۹- واجب است نمازگزار در حال تشهّد: ۱- بنشیند. ۲- آرام باشد. ۳- ترتیب را رعایت کند؛ یعنی دو شهادت را بر صلوات مقدّم بدارد. ۴- موالات و پی درپی بودن کلمات را حفظ کند. ۵- کلمات و حروف را به صورت صحیح و مطابق قواعد عربی بگوید.
مسأله ۱۱۴۰- اگر نمازگزار تشهّد را فراموش کند و برخیزد و پیش از رکوع یادش بیاید، باید بنشیند و تشهّد را بخواند و برخیزد و وظیفه رکعت را انجام دهد و پس از نماز، دو سجدهٔ سهو جهت قیام بیجا به‌جا آورد و اگر بعد از رفتن به رکوع یا پس از سربرداشتن از آن یادش بیاید، باید نماز را تمام کند و بعد از سلام نماز، تشهّد فراموش شده را قضا کند و دو سجدهٔ سهو به‌جا آورد.
مسأله ۱۱۴۱- برخی از امور مستحب در تشهّد چنین است:۱- نمازگزار بر ران چپ بنشیند و روی پای راست را بر کف پای چپ بگذارد. ۲- پیش از کلمات واجبِ تشهّد بگوید: «الْحَمدُ لله» یا «بِسم اللهِ و باللهِ و الحمدُ للهِ و خَیر‌ُ الأسماءِ للهِ». ۳- دست را بر ران‌ها بگذارد. ۴- انگشت‌ها را به هم بچسباند. ۵- به دامان خود نگاه کند. ۶- پس از تمام شدن تشهّد بگوید «وَ تَقَبَّلْ شَفٰاعَتَهُ وَ ارْفَعْ دَر‌َجَتَه‌ُ».
مسأله ۱۱۴۲- پس از تشهّد آخر نماز، درحالیکه نشسته و بدن آرام است، مستحب است بگوید: «السَّلامُ عَلَیْكَ أیُّهَا النَّبيُّ وَ رَحْمَةُ اللهِ وَ بَـرَکاتُهُ» و واجب است بعد از آن بگوید: «السَّلامُ عَلَیْنَا وَعَلیٰ عِبادِ اللهِ الصّالِحینَ» یا بگوید: «السَّلامُ عَلَیْکُمْ وَ رَحمَةُ اللهِ وَ بَر‌َکاتُهُ» و احتیاط واجب است که به اوّلی اکتفا نشود و اکتفا به دومی، صحیح است.
مسأله ۱۱۴۳- ترک عمدی سلام، نماز را باطل میکند و ترک سهوی آن، باعث بطلان نماز نیست. اگر پس از فراموشی آن و پیش از به‌هم‌خوردن صورت نماز و قبل از انجام دادن کاری که عمدی یا سهوی آن نماز را باطل میکند ـ مانند پشت به قبله کردن ـ یادش بیاید، باید سلام را بگوید و نماز او صحیح است و اگر پس از به‌هم‌خوردن صورت نماز، یا بعد از باطل شدن نماز یادش بیاید، فقط دو سجدهٔ سهو دارد.
مسأله ۱۱۴۴- اگر سلام را فراموش کند و پیش از به هم خوردن صورت نماز کاری انجام دهد که نماز را مطلقاً باطل میکند و بعداً یادش بیاید، احتیاط واجب است که نماز را دوباره اقامه کند و سجدهٔ سهو، لازم نیست.
