العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > مسائل نماز:
نماز مستحب
مسأله 806-نماز واجب را فریضه و نماز مستحب را نافله گویند. نماز نافله زیاد است. برخی از آن‌ها به نماز فریضه مرتبط است و برخی دیگر به زمان‌ها و مكان‌های خاص یا امور و شرایط ویژه ارتباط دارند. اقامهٔ نماز، در هر حال به عنوان بندگی مطلق خدا، ثواب دارد؛ ولی نافله شبانه‌روز، به‌ویژه نافلهٔ شب، ثواب بیشتری دارد.
مسأله 807- نافلهٔ نماز ظهر، هشت ركعت، نافلهٔ نماز عصر هشت ركعت، نافلهٔ نماز مغرب چهار ركعت، نافلهٔ نماز عشاء دو ركعت (نشسته خوانده شود)، نافلهٔ نماز شب یازده ركعت، نافلهٔ نماز صبح دو ركعت، نافلهٔ روز جمعه بیست ركعت است؛ یعنی چهار ركعت بر شانزده ركعت نافلهٔ نماز ظهر و عصر افزوده میشود.
مسأله 808- هشت ركعت از یازده ركعت نماز شب به نیّت نافلهٔ شب و دو ركعت آن به نیّت نماز شفع و یک ركعت آن به نیّت نماز وتر اقامه میشود.
احكام نماز مستحبي
مسأله 809-نمازهای نافله را حتماً باید دو ركعتی به‌جا آورد، مگر نماز وتر كه یک ركعت است. نمازهای نافله را میتوان نشسته انجام داد، هرچند برای ایستادن عذری نباشد و لازم نیست دو ركعت نشسته را یک ركعت حساب كرد.
مسأله 810- نافلهٔ نماز ظهر و عصر، در سفری كه نماز واجبْ قصر است، ساقط میشود و نافلهٔ عشاء را میتوان به امید مطلوب بودن به‌جا آورد.
وقت نافله‌هاي شبانه‌روز
مسأله 811- نافلهٔ نماز ظهر، پیش از نماز ظهر انجام میشود و وقت فضیلت آن، از اول ظهر تا موقعی است كه سایهٔ پدید آمده از ظهر (نه اصل سایه) به مقدار دو هفتمِ اندازهٔ شاخص شود؛ مثلاً اگر شاخصی هفت قدم (پا) بود، سایه‌ای كه از اول ظهر پدید آمده به دو قدم (پا) برسد، وقت فضیلت آن زائل میشود؛ اما اصل وقت نافله، تا آخرین فرصت وقت نماز ظهر ادامه دارد.
مسأله 812- نافلهٔ نماز عصر، پیش از نماز عصر انجام میشود و وقت فضیلت آن، تا موقعی است كه سایهٔ پدید آمده از اول ظهر به مقدار چهار هفتمِ اندازهٔ شاخص شود و پس از آن، وقت فضیلت زائل میشود؛ اما اصل وقت نافله، تا آخرین فرصت نماز عصر باقی است.
مسأله 813- وقت فضیلت نافلهٔ نماز مغرب كه پس از آن انجام میشود، تا زوال سرخی طرف مغرب ـ كه بر اثر غروب آفتاب پدید میآید ـ ادامه دارد؛ امااصل وقت آن، تا آخرین فرصت نماز مغرب است، هرچند سزاوار است پس از زوال سرخی طرف مغرب، قصد ادا یا قضا نشود.
مسأله 814-وقت نافله عشاء كه بعد از آن به‌جا آورده میشود، تا نیمهٔ شب ادامه دارد و در شب‌های خاص كه نافله‌های مخصوص دارد، میتوان نافله عشاء را پس از انجام دادن آن‌ها به‌جا آورد.
مسأله -815 وقت نافلهٔ صبح كه پیش از آن انجام میشود، از اول صبح صادق است تا پدید آمدن سرخی در طرف مشرق و میتوان آن را به همراه نافلهٔ شب، بدون فاصله به‌جا آورد.
مسأله 816- وقت نافلهٔ شب، از اول نصف شب تا اول صبح صادق است و افضل، آن است كه در سحر و نزدیک به اذان صبح انجام شود، چنان‌كه تفریق آن در مدت نیمه شب، فضیلت دارد.
مسأله 817- مسافر و كسی كه انجام نافله شب برای او بعد از نصف شب دشوار است، میتواند آن را قبل از نصف شب به جا آورد. سالمند و نوسال، در این حكم، یكسان‌اند.
مسأله 818- انجام دادن نافله در وقت فریضه، مادامی كه موجب فوت وقت آن نشود، جایز است. نیز خواندن نماز مستحب، برای كسی كه نماز قضا یا نماز واجب دیگری به عهده دارد، جایز است.
مسأله 819-انجام‌دادن نماز غُفیله بین نماز مغرب و عشاء ثواب دارد و سزاوار است از زوال سرخی طرف مغرب تأخیر نشود و كیفیت آن، این است كه در ركعت اول پس از حمد، به‌جای سوره این آیات خوانده شود: ﴿وَ ذَا النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغاضِباً فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَیْهِ فَنادی فِی الظُّلُماتِ أَنْ لا إِلهَ إِلَّا أَنْتَ سُبْحانَكَ إِنِّی كُنْتُ مِنَ الظَّالِمینَ * فَاسْتَجَبْنا لَهُ وَ نَجَّیْناهُ مِنَ الْغَمِّ وَ كَذلِكَ نُنْجِی الْمُؤْمِنینَ﴾ (انبیاء/87 و 88) و در ركعت دوم، پس از حمد، به‌جای سوره این آیه خوانده شود: ﴿وَ عِنْدَهُ مَفاتِحُ الْغَیْبِ لا یَعْلَمُها إِلَّا هُوَ وَ یَعْلَمُ ما فِی الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ ما تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ إِلَّا یَعْلَمُها وَ لا حَبَّةٍ فی ظُلُماتِ الْأَرْضِ وَ لا رَطْبٍ وَ لا یابِسٍ إِلَّا فی كِتابٍ مُبینٍ﴾. (انعام/59)
