نمازهايي كه بايد به ترتيب انجام شود

مسأله 797-نماز عصر باید پس از نماز ظهر و نماز عشاء بعد از نماز مغرب اقامه شود و اگر با آگاهی و اختیار، نماز عصر را پیش از نماز ظهر و نماز عشاء را پیش از نماز مغرب به‌جا آورد، نماز عصر و عشای او باطل است و باید آن‌ها را دوباره پس از نماز ظهر و نماز مغرب به‌جا آورد و اگر نماز عصر و عشاء را بعداً نخواند، فقط نماز ظهر و مغرب او صحیح است.

مسأله 798- اگر به نیّت نماز ظهر یا نماز مغرب وارد نماز شده و در بین نماز آگاه شود كه قبلاً نماز ظهر یا نماز مغرب را به جا آورده است، نمیتواند نیّت را به نماز عصر یا نماز عشاء برگرداند، بلكه باید نماز را بشكند و دوباره به قصد نماز عصر یا نماز عشاء انجام دهد.

مسأله 799-اگر در بین نماز عصر اطمینان حاصل شود كه نماز ظهر را به‌جا نياورده است و نیّت را از نماز عصر به نماز ظهر برگرداند و مقداری از نماز را به نیّت ظهر به جا آورد، آن‌گاه به یادش بیاید كه نماز ظهر را خوانده بود، میتواند نیّت را به نماز عصر برگرداند و آن را به پایان برساند و چون معنای صحّت عدول آن است كه تمام اجزای گذشته، اعم از ركن و غیر آن‌، به حساب نماز دوم (عدول یافته) شمرده میشود، زیادهٔ ركن یا غیر آن لازم نمیآید، هرچند احتیاط مستحب، اعاده بعد از اتمام نماز است.

مسأله 800- اگر در بین نماز عصر شک كند نماز ظهر را خوانده یا نه، در صورتی كه در وقت مشترک باشد، باید نیّت را به ظهر برگرداند و پس از آن، نماز عصر را به‌جا آورد و اگر در وقت مختصّ عصر باشد، میتواند نماز را به نیّت عصر تمام كند و قضای ظهر، لازم نیست.

مسأله 801-اگر در بین نماز عشاء شک كند كه نماز مغرب را خوانده یا نه، در صورتی كه در وقت مشترک بوده و پیش از ركوع ركعت چهارم باشد، باید نیّت را به مغرب برگرداند و نماز را تمام كند و پس از آن، نماز عشاء را به‌جا آورد و اگر پس از ركوع ركعت چهارم باشد، نماز را تمام كند و بعد از آن، نماز مغرب را اقامه كند و اگر این شک در وقت مختصّ به نماز عشاء باشد، گزاردن نماز مغرب لازم نیست، چنان‌كه برگرداندن نیّت به نماز مغرب هم لازم نیست، هرچند پیش از ركوع ركعت چهارم باشد.

مسأله 802-برگرداندن نیّت از نماز عصر به ظهر و از نماز عشاء به مغرب در نماز قضا؛ مانند نماز اَداست. در نمازهایی كه احتیاطاً اعاده میشود، اگر هر دو، یعنی سابق و لاحق، احتیاطی باشد، حكم برگرداندنِ نیّت از لاحق به سابق، همان است كه در نمازهای اَدا و معمولی انجام میشود و اگر یقین دارد كه نماز سابق؛ یعنی ظهر یا مغرب را به‌جا نياورده و نماز لاحق را به احتیاط شروع كرده است و در بین نماز احتیاطی بفهمد كه نماز سابق را اقامه نكرده، نمیتواند نیّت را برگرداند؛ بلكه باید نماز سابق را از ابتدا با نیّت خاص خود شروع كند.

مسأله 803- برگردان نیّت از نماز سابق به لاحق؛ مانند نماز ظهر به عصر یا مغرب به عشاء، خواه در نماز اَدا و خواه در نماز قضا، جایز نیست،نیز برگرداندن نیّت از نماز قضا به نماز اَدا جایز نیست؛ ولی از اَدا به قضا جایز است.

مسأله 804- برگرداندن نیّت از نماز مستحب به نماز واجب مطلقاً جایز نیست؛ همچنین برگرداندن نیت از نماز واجب به نماز مستحب، جایز نیست، مگر برای ادراک نماز جماعت.

مسأله 805-برگرداندن نیّت نماز واجب به نماز واجب دیگر، در صورتی جایز است كه بین آن‌ها ترتیب بوده و محلّ برگرداندن باقی باشد. در برگرداندن نیّت از نماز ادا به نماز قضایی كه در عهده دارد، ترتیب لازم نیست؛ ولی محلّ برگرداندن باید باقی باشد. برای مثال، كسی كه در حال خواندن نماز ظهر یا عصر یا مغرب است، در صورتی كه وارد ركوع ركعت سوم نشده باشد، میتواند در وسعت وقت، نیّت را به نماز قضای صبح برگرداند.