العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > وضو:
افعال وضو
مسأله ۲۴۲- در وضو واجب است صورت و دست‌ها شسته و جلوی سر و روی پاها مسح شود.
مسأله ۲۴۳- درازای صورت بايد از بالای پيشانی، از جايی كه موی سر میرويد تا آخر چانه، شسته شود و پهنای آن به مقداری كه ميان انگشت وسط و شست قرار میگيرد، بايد شسته شود و اگر مختصری از اين مقدار شسته نشود، وضو باطل است، پس برای آنكه شخص يقين كند اين مقدار كاملاً شسته شده، بايد كمی اطراف آن را هم بشويد.
مسأله ۲۴۴- اگر صورت يا دست كسی كوچک‌تر يا بزرگ‌تر از متعارف مردم باشد، بايد ببیند كه افراد عادی تا كجای صورت خود را میشويند و او هم تا همانجا را بشويد؛ نيز اگر در پيشانی او مو روييده يا جلوی سرش مو ندارد، بايد به اندازهٔ متعارف پيشانی را بشويد.
مسأله ۲۴۵- اگر احتمال دهد چرک يا چيز ديگری در قسمتی از اعضای وضو ـ مانند ابروها و گوشه‌های چشم و لب او ـ هست كه نمیگذارد آب به آن‌ها برسد، چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا باشد، بايد پيش از وضو آن را بررسی كند كه اگر هست، برطرف نمايد.
مسأله ۲۴۶- اگر پوست صورت از لای مو پيدا باشد، بايد آب را به پوست برساند و چنانچه پيدا نباشد، شستن مو كافی است و رسانیدن آب به زير آن لازم نيست.
مسأله ۲۴۷- اگر شک كند كه پوست صورت از لای مو پيداست يا نه، به احتياط واجب بايد مو را بشويد و آب را به پوست هم برساند.
مسأله ۲۴۸- شستن توی بينی و مقداری از لب و چشم كه در وقت بستن ديده نمیشود، واجب نيست؛ ولی برای آنكه يقين كند از جاهايی كه بايد شسته شود، چيزی باقی نمانده، واجب است مقداری از آن‌ها را هم بشويد. كسی كه نمیدانسته بايد اين مقدار را بشويد، اگر نداند در وضوهايی كه گرفته اين مقدار را شسته يا نه، نمازهايی كه گزارده صحيح است.
مسأله ۲۴۹-بايد صورت را از بالا به پايين شست؛ اگر از پايين به بالا بشويد، وضو باطل است و دست‌ها را بايد از آرنج به طرف سر انگشتان بشويد.
مسأله ۲۵۰- اگر دست را تر كند و به صورت و دست‌ها بكشد، چنانچه تری دست به قدری باشد كه با كمک دست، شستن صدق كند، بنا بر احتیاط كافی است.
مسأله ۲۵۱- پس از شستن صورت، بايد دست راست و پس از آن دست چپ را، از آرنج تا سر انگشت، بشويد.
مسأله ۲۵۲-برای آنكه يقين كند آرنج را كاملاً شسته، بايد مقداری بالاتر از آرنج را هم بشويد.
مسأله ۲۵۳- كسی كه پيش از شستن صورت، دست‌های خود را تا مچ شسته، هنگام وضو بايد تا سر انگشتان را بشويد و اگر فقط تا مچ را بشويد، وضوی او باطل است.
مسأله ۲۵۴- در وضو، شستن صورت و دست‌ها، بار يكم واجب، بار دوم جايز، بار سوم و بيشتر از آن حرام است و اگر با مقداری آب كه به قصد وضو میريزد، تمام عضو شسته شود، يک بار شمرده میشود؛ چه يک بار را قصد بكند، يا قصد نكند.
مسأله ۲۵۵- پس از شستن هر دو دست بايد جلوی سر را با تری آب وضو كه در دست مانده، مسح كند و لازم نيست با دست راست باشد و به احتياط از بالا به پايين مسح كند.
مسأله ۲۵۶- يک قسمت از چهار قسمت سر ـ كه مقابل پيشانی است ـ جای مسح است و هر جای اين قسمت را به هر اندازه مسح كند، كافی است، اگرچه به احتياط مستحب، از درازا به اندازهٔ درازای يک انگشت و از پهنا به اندازهٔ پهنای سه انگشت بسته، مسح کند.
مسأله ۲۵۷- لازم نيست مسح سر بر پوست آن باشد، بلكه بر موی جلوی سر هم صحيح است؛ ولی كسی كه موی جلوی سر او به اندازه‌ای بلند است كه اگر مثلاً شانه كند به صورتش میريزد، يا به جاهای ديگر سر میرسد، بايد بُن موها را مسح كند؛ يا موها را كنار بزند و پوست سر را مسح كند و اگر موهايی را كه به صورت میريزد يا به جاهای ديگر سر میرسد، جلوی سر جمع كند و بر آن‌ها مسح كند، يا بر موی جاهای ديگر سر، كه جلوی آن آمده مسح كند، باطل است.
مسأله ۲۵۸- پس از مسح سر بايد با تری آب وضو كه در دست مانده، روی پاها را از سر يكی از انگشت‌ها تا برآمدگی روی پا و به احتياط تا مفصل، مسح كند.
مسأله ۲۵۹- پهنای مسح پا به هر اندازه باشد، كافی است؛ ولی بهتر بلكه أحوط آن است كه با تمام كف دست، روی پا را مسح كند.
مسأله ۲۶۰- اگر در مسح پا همهٔ دست را روی پا بگذارد و كمی بكشد، صحيح است.
مسأله ۲۶۱- در مسح سر و روی پا بايد دست را روی آن‌ها بكشد و اگر دست را نگه دارد و سر يا پا را به آن بكشد، مسح باطل است؛ ولی اگر موقعی كه دست را میكشد، سر يا پا مختصری حركت كند، اشكال ندارد.
مسأله ۲۶۲- جای مسح بايد خشک باشد، پس اگر به قدری تر باشد كه رطوبت كف دست به آن اثر نكند، مسح باطل است؛ ولی اگر تری آن به قدری كم باشد كه رطوبت آن مانع از تأثير رطوبت کف دست نباشد، يعنی پس از مسح بگويند اين رطوبت فقط از تری كف دست است، اشكال ندارد.
مسأله ۲۶۳-اگر برای مسح، رطوبتی در كف دست نمانده باشد، نمیتواند دست را با آب خارج، تر كند، بلكه بايد از اعضای ديگر وضو رطوبت بگيرد و با آن مسح كند.
مسأله ۲۶۴- اگر رطوبت كف دست فقط به اندازهٔ مسح سر باشد، میتواند سر را با همان رطوبت مسح كند و برای مسح پاها از اعضای ديگر وضو رطوبت بگيرد.
مسأله ۲۶۵- هرگاه بر اثر گرمی هوا يا جهات ديگر، هيچ رطوبتی در اعضای وضو برای گرفتن رطوبت جهت مسح باقی نماند، به احتياط واجب، هم با آب خارج مسح كند؛ هم پس از وضو تيمّم كند.
مسأله ۲۶۶- مسح كردن از روی جوراب و كفش باطل است؛ ولی اگر به جهتی مانند سرمای شديد يا ترس از دزد و درنده و مانند اين‌ها نتواند كفش يا جوراب را بيرون آورد، مسح كردن بر آن‌ها اشكال ندارد و اگر روی كفش نجس باشد، بايد چيز پاکی بر آن بگذارد و بر آن چيز مسح كند.
مسأله ۲۶۷- اگر روی پا نجس باشد و نتواند برای مسح، آن را آب بكشد، بايد تيمم كند.
مسأله ۲۶۸- تكرار مسح سبب بطلان وضو نيست؛ به ویژه اگر برای رعايت احتياط باشد، مگر آنكه از روی تشريع يا وسوسه باشد.
