نيّت روزه

مسأله 1633- نیّت روزه، آن است كه انسان تصمیم داشته باشد برای انجام دادن فرمان خدا از اول صبح تا مغرب، کاری که روزه را باطل میكند، عمداً انجام ندهد. لازم نیست تصمیم یادشده را به تفصیل از دل بگذراند؛ یا آن را بر زبان آورد، بلكه همین‌که به صورت اجمال بداند، کافی است.

مسأله 1634- قصد قربت در نیّت روزه، انجام دادن آن به فرمان خداست؛ حتی اگر انگیزه روزه‌دار خوف از جهنم و شوق به بهشت باشد، كافی است. قصد ریا و خودنمایی پيش از روزه، مانع تحقق آن است و پس از تحقق روزه، آن را باطل میکند و نمیتوان قبل از ظهر، تجدید نیّت كرد.

مسأله 1635- در ماه رمضان لازم نیست نیّت كند كه روزهٔ ماه رمضان میگیرم؛ بلكه اگر نداند یا فراموش کند یا غفلت کند که ماه رمضان است و روزهٔ دیگری را نیت كند، روزهٔ ماه رمضان حساب میشود.

مسأله 1636- اگر بداند ماه رمضان است و به‌عمد، نیّت روزهٔ غیر ماه رمضان كند، نه از ماه رمضان حساب میشود؛ نه روزه‌ای که قصد کرده است، زیرا در ماه رمضان غیر از روزهٔ ماه رمضان واقع نمیشود؛ حتی اگر گمان كند که روزهٔ غیر ماه رمضان، در آن ماه صحیح است و سپس متوجه شود که صحیح نیست، نمیتواند با تجدید نیّت، از روزهٔ دیگر به روزه ماه رمضان عدول كند و هیچ کدام صحیح نیست.

مسأله 1637- چنانچه در ماه رمضان نیّت روزهٔ قضای رمضان گذشته کند، روزهٔ او نسبت به هر دو رمضان باطل است، زیرا آنچه وظیفه او بوده، نیّت نكرده و آنچه نیت كرده، واقع نشده است؛ حتی اگر نذر کند چنانچه در ماه رمضان در سفر باشد، روزهٔ قضای رمضان گذشته را بگیرد، نذر و روزهٔ او هردو باطل‌اند.

مسأله 1638- كسی كه در غیر ماه رمضان چند نوع روزه، مانند قضا، اجاره، كفاره و نذر، بر عهده دارد و میخواهد بگیرد، باید در نیّت معیّن كند كه كدامیک از آن‌ها را قصد كرده است.

مسأله 1639- اگر کسی به اجمال بداند روزهٔ واجبی بر عهده اوست، ولی نمیداند روزهٔ قضا یا استیجاری است، چنانچه یک روز به قصد آنچه در ذمّه اوست روزه بگیرد، آن واجبْ ادا میشود.

مسأله 1640- در روزه‌داری، علم تفصیلی به همه آنچه روزه را باطل می‌کند، لازم نیست و همین که به اجمال، ترک آن‌ها را نیّت کند كافی است، بنابراین اگر روزه‌دار قصد دارد همهٔ مفطرات را ترک کند، ولی عملی كه در واقع مُفْطِر است، به گمان او مفطر نیست و قصد کند آن را انجام دهد، تا زمانی که مرتكب آن نشود، روزه او صحیح است.

مسأله 1641- افرادی كه برای تشخیص ماه رمضان راهی ندارند ـ مانند اسیر، زندانی یا نابینای فاقد امکانات و اطلاعات ـ باید بر اساس گمان خود، یک ماه را رمضان قرار دهند و همان ماه برای آنان حكم ماه رمضان را خواهد داشت و در این صورت، در نیّت، تعیین هم لازم است.

مسأله 1642- اگر روزه‌دار در روزهٔ واجب معیّن ـ مانند ماه رمضان ـ قصد كند كه نیّت روزه را قطع نماید، یا مردّد شود كه روزه را ادامه دهد یا نه، روزه‌اش باطل میشود. چنانچه پیش از ظهر توبه كند، نمیتواند نیّت روزه را تجدید کند وفرقی هم بین نیّت قطعِ کنونی یا آینده نیست؛ ولی باید تا مغرب به رسم ادب امساک نماید و پس از ماه رمضان قضا کند. این حکم برای کسی که در بین روز، انجام دادن یكی از مفطرات را ـ که به آن نیّت قاطع گویند ـ قصد نماید، بار میشود، اگرچه آن را انجام ندهد، چون در نهادش قصد ترک روزه كرده و داعی برای روزه ندارد؛ ولی كفّاره ندارد، چون كفّاره متوقّف بر تحقّق افطار عمدی است و تنها با قصد چیزی که روزه را باطل می‌کند، كفاره واجب نمیشود.

مسأله 1643- اگر در طول روز ماه رمضان، نیّت روزه نکرد و تا غروب هم چیزی که روزه را باطل میکند انجام نداد، یا بدون نیّت روزه خوابید و تمام روز را خواب ماند، در این صورت‌ها، هرچند مفطری انجام نداده؛ ولی روزه نداشته و قضا دارد، چون این امساک و ترک مفطرات به قصد روزه نبوده است و اگر عمداً چیزی بخورد، كفاره هم بر او واجب میشود.