العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > نجاسات و مطهّرات:
نجاسات
مسأله ۸۴- يازده چيز نجس است: ۱- ادرار. ۲- مدفوع. ۳. منی. ۴-مردار. ۵- خون. ۶ و ۷- سگ و خوک. ۸- كافر غير كتابی. ۹- شراب و مايعات مست كننده ديگر. ۱۰- فقّاع (آبجو). ۱۱- عرق شتر نجاست‌خوار.
۱ و ۲- ادرار و مدفوع
مسأله ۸۵- ادرار و مدفوع انسان و هر حيوان حرامگوشتی كه خون جهنده دارد ـ يعنی اگر رگ آن را ببرند، خون از آن میجهد ـ نجس است؛ ولی فضلهٔ حيوان‌های كوچکی مثل پشه و مگس كه گوشت ندارند، پاک است.
مسأله ۸۶- فضله پرندگان حرامگوشت نجس است.
مسأله ۸۷- ادرار و مدفوع حيوان حلالگوشت پاک است، مگر در اين موارد: ۱- ادرار و مدفوع حيوان نجاست‌خوار. ۲- ادرار و مدفوع حيوانی كه كسی با آن نزديكی کرده است. ۳. ادرار و مدفوع گوسفندی كه استخوان آن از خوردن شير خوک، محكم شده است.
۳- منی
مسأله 88- منی انسان و هر حيوانی كه خون جهنده دارد، نجس است.
۴- مردار
مسأله ۸۹- مردار انسان و هر حيوانی كه خون جهنده دارد ـ يعنی اگر رگ حيوان را ببرند، خون از آن جستن میكند ـ نجس است؛ چه خودش مرده باشد؛ يا به غير دستور شرعی کشته شود. ماهی، چون خون جهنده ندارد، اگرچه در آب بميرد، پاک است.
مسأله ۹۰- اجزايی از بدن مردار ـ مانند پشم، مو، كرک، استخوان، دندان و ناخن ـ كه روح ندارد، پاک است، مگر از سگ و خوک که نجس‌اند.
مسأله ۹۱- اجزايی كه روح دارند ـ مانند گوشت و پوست ـ اگر از بدن انسان يا حيوانِ زنده كه خون جهنده دارد جدا شوند، نجس‌اند، هرچند آن حيوان پاک باشد.
مسأله ۹۲- پوست‌های مختصر لب و جاهای ديگر بدن كه زمان افتادنشان رسيده، اگرچه آن‌ها را بكنند پاک‌اند و بنا بر احتياط واجب، از پوستی كه موقع افتادنش نرسيده كه كنده شود، اجتناب كنند.
مسأله ۹۳- تخم مرغی كه از شكم مرغ مرده بيرون میآيد، اگر پوست روی آن سفت شده باشد، پاک است؛ ولی ظاهر آن را بايد آب كشيد.
مسأله ۹۴- اگر برّه و بزغاله بميرند، پنيرمايه‌ای كه در شيردان آن‌ها قرار دارد، پاک است؛ ولی ظاهر آن را بايد با آب پاک كرد.
مسأله ۹۵- داروی روان، عطر، روغن، كره، واكس و صابون كه از كشورهای غير اسلامی وارد میشوند، اگر كسی به نجاست آن‌ها يقين نداشته باشد، پاک هستند.
مسأله ۹۶- گوشت، پوست، پيه و چرمی كه در بازار مسلمانان فروخته میشوند، پاک‌اند؛ همچنين است اگر يكی از اين‌ها در دست مسلمان باشد؛ ولی اگر بدانند آن مسلمان از كافر گرفته و بررسی نكرده كه از حيوانی است كه به دستور شرع كشته شده يا نه، هرچند محكوم به نجاست نيست، خوردن و نماز گزاردن در آن جايز نيست.
۵- خون
مسأله ۹۷7- خون انسان و هر حيوانی كه خون جهنده دارد ـ يعنی اگر رگ آن را ببرند، خون از آن جستن میكند ـ نجس است، پس خون حيوانی مانند ماهی و پشه كه جهنده نيست، پاک است.
مسأله ۹۸- اگر حيوان حلالگوشت را به دستور شرعی بکشند و خون آن به مقدار معمول بيرون آيد، خونی كه در بدنش میماند، پاک است؛ ولی چنانچه به جهاتی مانند نفس كشيدن حيوان يا قرار گرفتن سر حيوان در جای بلندی، خون به بدن حيوان برگردد، آن خون نجس است.
مسأله ۹۹- خونی كه در تخم مرغ است، خوردن آن حرام، و بنا بر احتياط واجب، نجس است.
مسأله ۱۰۰- خونی كه گاهی هنگام دوشيدن شير ديده میشود، نجس است و شير را نجس میكند.
مسأله ۱۰۱- خونی كه از لای دندان‌ها، لثه يا جاهای ديگر دهان بيرون میآيد، نجس و فرو بردن آن حرام است؛ اما اگر با مخلوط شدن به آب دهان از بين برود، بنا بر احتياط، فرو نبرند.
مسأله ۱۰۲- خونی كه زير ناخن يا زير پوست بر اثر كوبيده شدن منجمد میشود، اگر به گونه‌ای باشد كه ديگر به آن خون نگويند، پاک است و اگر به آن خون بگويند، در صورتی كه ناخن كنار رود يا پوست سوراخ‌شده ظاهر شود، اگر مشقت ندارد، بايد برای وضو و غسل خون را بيرون آورند و چنانچه مشقّت دارد، بايد اطراف آن را به گونه‌ای كه نجاست بيشتر نشود، بشويند و چيزی مانند پارچه بر آن بگذارند و روی آن دست تر بكشند.
مسأله ۱۳. اگر معلوم نباشد آنچه زير ناخن يا پوست منجمدشده خون است يا گوشت، كه بر اثر كوبيده شدن به آن حالت درآمده، پاک است.
مسأله ۱۰۴- اگر هنگام جوشيدن غذا ذرّه‌ای خون در آن بيفتد، همه غذا و ظرف آن نجس میشود و جوشيدن و حرارت و آتش، پاک‌كننده نيست.
مسأله ۱۰۵- زردابه‌ای كه در حال بهبودی زخم در اطراف آن پيدا میشود، اگر مخلوط بودن آن با خون، معلوم نباشد، پاک است و چنانچه خون يا مخلوط به خون به صورت پوست درآيد، پاک است.
۶ و ۷ . سگ و خوک
مسأله ۱۰۶- سگ و خوكی كه در خشكی زندگی میكنند حتّی مو، استخوان، پنجه، ناخن و رطوبت‌های آن‌ها نجس است؛ ولی سگ و خوک دريايی پاک‌اند.
مسأله ۱۰۷- هر حيوانی كه از جفتگيری حيوان نجس با حيوان پاک يا نجس ديگری، متولّد شود، در صورتی كه نام حيوان نجس را نداشته باشد، پاک است، هرچند نام حيوان پاک را نداشته باشد.
۸- كافر
مسأله ۱۰۸- كسی كه منكر خداست، يا برای خدا شريک قرار میدهد، يا پيامبری حضرت خاتم الانبياء محمّد بن عبدالله۹ را قبول ندارد يا در يكی از اين‌ها ترديد داشته باشد، كافر و نجس است؛ همچنين كسی كه يكی از ضرور‌يّات دين اسلام را (مانند نماز و روزه) با علم به اينكه ضروری دين است، انكار كند و انكار آن، به انكار خدا يا توحيد يا نبوّت بازگردد، نجس است و اگر نداند، به احتياط مستحب بايد از او اجتناب كرد.
مسأله ۱۰۹- كسی كه به خدا و رسول گرامی اسلام9ايمان آورد، اما دچار وسوسه‌هايی میشود و برای رفع آن به مطالعه و تحقيق میپردازد، پاک است و اين وسوسه‌ها به اصل ايمان او ضرری نمیزند.
مسأله ۱۱۰- همه بدن كافر، حتی مو و ناخن و رطوبت‌های او، نجس است؛ [مگر] اهل کتاب که ذاتاً پاک-اند و اگر بر اثر آلوده شدن به چیزهای نجس، متنجس شوند با تطهیر پاک می¬شوند.
مسأله ۱۱۱- اگر پدر، مادر و جدّ کودک نابالغ كافر باشند، آن کودک هم در صورت تمييز و اظهار كفر نجس است و اگر يكی از آنان مسلمان باشد، کودک پاک است.
مسأله ۱۱۲- كسی كه معلوم نيست مسلمان است يا نه و سابقه وی نيز معلوم نباشد، پاک است؛ ولی احكام ديگر مسلمانان را ندارد؛ مثلاً نمیتواند با مسلمان ازدواج كند و نبايد در قبرستان مسلمانان دفن شود.
مسأله ۱۱۳. اگر مسلمانی به يكی از دوازده امام معصوم: دشنام دهد، يا با آنان دشمنی داشته باشد، نجس است.
۹- شراب
مسأله ۱۱۴- شراب و هر مايع مستیآور نجس است، هرچند آن را به صورت جامد درآورند؛ ولی اگر چيزی مانند بنگ و حشيش، جامد باشد، اگرچه آن را به صورت مايع درآورند، پاک است.
مسأله ۱۱۵- الكل‌هايی كه نوشيدنی نيستند ـ مانند الكل صنعتی كه آن را برای رنگ كردن در، ميز، صندلی و مانند اين‌ها به كار میبرند و الكل طبی كه فقط كاربرد پزشكی دارد ـ اگر كسی نداند از مايع مست‌كننده گرفته شده يا نه، پاک است؛ همچنين ادكلن، عطر، مواد شوينده، برخی از داروها و مواد صنعتی ديگر كه از الكل طبی يا صنعتی توليد میشود، پاک است.
مسأله ۱۱۶- اگر انگور و آب انگور به خودی خود يا با حرارت آتش جوش بيايد و دو سوم آن نرود، هرچند خوردن آن حرام است؛ ولی نجس نيست، مگر معلوم شود مست‌كننده است.
مسأله ۱۱۷- خرما، مويز، كشمش و آب آن‌ها اگر جوش بيايند، يا در غذا ريخته شده و بجوشند، پاک و خوردن آن‌ها حلال است.
۱۰- فقّاع
مسأله ۱۱۸- فقّاع ـ شرابی است كه از جو گرفته میشود و به آن آبجو میگويند ـ حرام و نجس است؛ ولی آبی كه به دستور پزشک، برای خواص طبّی از جو میگيرند و به آن «ماء الشّعير» میگويند، پاک است.
۱۱- عرق شتر نجاست‌خوار
مسأله ۱۱۹- عرق شتر نجاست‌خوار، نجس است؛ ولی اگر حيواناتی ديگر نجاست‌خوار شوند، از عرق آن‌ها اجتناب لازم نيست، هرچند ترجیح دارد.
عرق جُنُب از حرام
مسأله ۱۲۰- عرق جنب از حرام، نجس نيست؛ ولی به احتياط واجب با بدن يا لباسی كه به آن آلوده شده، نماز نگزارند.
مسأله ۱۲۱- موارد جنابت از حرام بدين شرح‌اند: زنا؛ لواط؛ نزديكی كردن با حيوانات؛ استمناء. منظور از عرق، عرقی است كه در حال نزديكی يا پس از آن و پيش از غسل كردن، از بدن جنب بيرون آيد.
مسأله ۱۲۲- اگر انسان در موقعی كه نزديكی با زن حرام است ـ مثلاً در روزهٔ ماه رمضان يا در حال عادت ماهانه ـ با زن خود نزديكی كند، بنا بر احتياط واجب بايد از عرق خود در نماز اجتناب كند.
مسأله ۱۲۳- اگر جنب از حرام، بر اثر تنگی وقت، به جای غسل، تيمّم نمايد و پس از تيمّم و خواندن نماز عرق كند، بنا بر احتياط واجب بايد از عرق خود در نماز آينده اجتناب ورزد؛ ولی اگر برای عذر ديگر تيمّم كند، اجتناب لازم نيست.
مسأله ۱۲۴- اگر كسی از حرام جنب شود و پس از آن با حلال خود نزديكی كند، بنا بر احتياط واجب بايد از عرق خود در نماز اجتناب كند؛ ولی اگر نخست با حلال خود نزديكی كند يا بر اثر احتلام جنب شود و سپس آميزش حرام انجام دهد، عرق او وجوب اجتناب ندارد.
