العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > 26 رجب:
وفات «محمد باقر فشارکی» (1314 ق)
آیت‌الله ملا محمد باقر فشارکی فرزند ملا محمدجعفر (معروف به ملاجعفر دوم و داماد ملاصالح مازندرانی) فرزند ملایوسف فرزند ملا محمدجعفر ویری کوهپایه ای (ملاجعفر اول مدفون در کوهپایه) ،یکی از علما و مدرسین بزرگ دارالعلم اصفهان بود. وی در سال ۱۲۱۲ شمسی در زادگاهش فشارک اصفهان بدنیا آمد و پس از طی مقدمات علوم، سالها از محضر اعلام اصفهان مخصوصا شیخ محمدباقر فرزند صاحب حاشیه استفاده نمود تا خود به مقام اجتهاد رسید.
مرحوم فشارکی از اساتید بزرگ اعلام اصفهان بود و افاضلی از محضر او به مقام اجتهاد و استادی رسیدند. معظم‌له در مسجد محله نو اصفهان اقامه جماعت داشت و سالها دراین محل مردم را ارشاد می‌نمود. نوشته‌اند آن مرحوم برای اولین‌بار در شب‌های جمعه مراسم دعا و احیاء را در تخت فولاد برقرار نمود که تا بحال ادامه دارد.
همسر وی بیگم جان دختر مرحوم آیه الله حاج میرسید محمد موسوی خوانساری (چارسوقی) است (برادر بزرگ علامه صاحب روضات)
منزل ایشان هنوز در محله چهارسوق کوچک اصفهان وجود دارد که البته بین وراث تقسیم شده است.
فرزند وی شیخ محمدمهدی فشارکی مشهور به میرزا آقا از علمای اخیار بود که در سال ۱۳۴۰ ق وفات نمود.
شهرت این دانشمند بزرگوار به جهت آثار مهم اوست که قریب سی جلد کتب مهمه در علوم مختلف تدوین نمود که اهم آنها عبارتند از: عنوان الکلام(شرح دعاهای روزهای ماه مبارک رمضان)، ذخیره العباد، تنزیه المؤمنین، آداب الشریعه (آداب و دستورات زندگی مشتمل بر ۱۴ باب)، آداب نماز شب، سبب فقر و غنی، رساله‌ای در غنی، رساله معرفت، اربعین ( در شرح چهل حدیث)، چند عشریه (مربوط به دهه اول و دوم وسوم محرم و دهه آخر صفر) ،ذخیره المعاد (در اصول دین) ،حاشیه قوانین، حاشیه لمعه، حاشیه فرائد، حاشیه متاجر، رسائلی در طهاره و صوم و صلوه و خمس و زکوه و – -”
ایشان از رهبران قیام تنباکو در اصفهان بودند
این نویسنده توانا سرانجام در شب یکشنبه ۲۶ رجب ۱۳۱۴قمری ۱۲۷۵ شمسی در اصفهان وفات نمود و جنب قبر محقق خوانساری در تکیه خوانساریهای تخت فولاد مدفون شد.
استاد همایی پس از اقرار به درجه عالی فقاهت و پختگی تقریر و انشاء علامه فشارکی راجع بوی مینویسد: بزرگترین قضات عدلیه فعلی ما از فهم دقایق احکام و نوشته های قضایی او عاجزند تا به انشاء و تقریر آن چه رسد
به نقل از آیه الله حاج شیخ حیدر علی محقق:
یکی دیگر ازشخصیتهای بزرگ اصفهان مرحوم جهانگیر خان قشقایی است. ایشان هم مرد فوق العاده ای بوده است. مرحوم آخوند کاشی در برابر ایشان اظهار کوچکی می کرده است.
این دو بزرگوار نسبت کوشه گیر و منزوی بوده اند. یک وقتی مرحوم آخوند به جهانگیر خان می گوید:
امشب شب قدر است چه خوب است برویم به یکی ازمجالس موٌمنین و در دعا و مناجات شرکت کنیم.
مرحوم جهانگیرخان می پذیرد.
بنا می گذارند که مجلس آخوند ملا محمد باقر فشارکی که از علمای بزرگ اصفهان بوده است شرکت کنند. شب که فرا می رسد عبا را بر سر می کشند و به طور ناشناس وارد مجلس می شوند و در گوشه ای می نشینند.
مرحوم فشارکی خطاب به مردم می گوید:
(صفات رذیله را از خود دور کنید تا شایستگی فیوضات پروردگار را پیدا کنید.)
برای آماده کردن مردم جهت توبه و انابه داستانی را نقل می کند:
(جوان کنّاسی دلباخته خانمی می شود که ازحمام بیرون آمده است و راهی منزل خویش است.
خانم روحیه جوان را احساس می کند. او را به درون منزل راه می دهد. وقتی که جوان وارد می شود آیینه ای به دستش می دهد تا این که جوان خود را در آیینه ببیند!
جوان همین که نظر به آیینه می افکند سر و صورت و لباس کثیف خود را می بیند احساس شرمندگی می نماید و آیینه را به کناری می گذارد و از منزل بیرون می رود.
خانم علت این دگرگونی حال را از جوان می پرسد.
جوان پاسخ می دهد: به دور از انصاف است که من با این آلودگی در کنار تو بنشینم!)
مرحوم فشارکی وقتی این داستان را نقل می کند این دو بزرگوار به شدّت گریه می کنند و تحت تأثیر قرار می گیرند.
بله این نشانه صفای دل و پاکی درون است.
کتاب آداب صلوه اللیل ایشان به زبان فارسی در سال ۱۳۳۲ قمری/ ۱۹۱۴ میلادی در تهران و در سال ۱۳۴۷ قمری/۱۹۲۸ میلادی در اصفهان به چاپ رسید.
در شرح حال مرحوم آخوند ملا محمد باقر فشارکی ومصنفات آن مرحوم
در محلهء درب کوشک وجلو آن که دم ایوان مى شود قبر مرحوم آخوند ملا محمد باقر فشارکی است که منبع فوائد کثیره براى عوام وخواص بودند .
شصت وسه سال عمر کردند ودر شهر رجب سنهء هزار وسیصد وچهارده ( ۱۳۱۴ ) وفات کردند .
امام مسجد غدویه ( قدویه ) یا قطبیه که در خیابان چهار سوقشیرازیها است ومسجد محلهء نو واحیاى شبهاى جمعه وغیرها در تخت فولاد در مسجد مصلى از ایشان رواجی تام داشت که فعلا از رشتهء آن مرحوم در اصفهان در تخت فولاد وتوى شهر در مساجد وغیرها این احیاءات رواجی گرفته .
ومنبرى داشتند براى عوام وخواص پر منفعت که بسیارى از آقایان بلوکات و غیرها بیانات منبرى آنها مأخوذ از اوست ، وعوام مریدهاى آن مرحوم از مطلعین بر اخبار واصول وفروع وغیرها بوده اند وهستند .
درسى هم داشتند خوش ترتیب وبا سلیقه ، جمعى از فضلا از مجلس درس ایشان برخاستند .
وکتابهاى پر فائده دارند در فقه : رساله رضاع ، رساله أی در شرط ، رسالهء حیض ، رسالهء عدم جواز صلح حق الرجوع ، رسالهء قرعه ، رسالهء شهرت ، رسالهء عدم لزوم تقلید اعلم ، رسالهء منجزات مریض ، رسالهء صحت عبادت جاهل مطابقهء با واقع ، رسالهء غنا ، رساله ء طهارت ، رسالهء خیار عیب ، رسالهء تداخل اسباب ، وحواشی هم بر قوانین وفرائد ومتاجر که اینها جزئی است ، وحاشیه فارسی بر شرح لمعه ، وعنوان الکلام که شرح دعا های هر روزهء ماه مبارک رمضان است که عنوان مجالس مواعظ قرار داده واهل منبر به جهت ارشاد خلق همیشه در کار دارند ، وچند عشریه که چند مجلس دهه محرم است ، ذخیره المعاد در اصول دین که قدری نا تمام است ، ورساله ء آداب الشریعه ، ورساله های دیگر از چهل حدیث ، واصول دین ، وفروع دین وادعیه مختصره پر فائده که مکرر چاپ خورده ومحل انتفاع عامه است.
وفات «محمد باقر فشارکی» (1314 ق) (۱۱ دی ۱۲۷۵ش)
