العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > 12 رجب:
وفات «مرتضی چهرگانی انزابی» (1381 ق)
آيت اللّه مرتضي چهرگاني انزابي، در سال 1293 ق. در قريه چهرگان از منطقه انزاب آذربايجان شرقي متولد شد. وي در روزگار خود در عرصه هاي علمي و اجتماعي از جمله نوادر محسوب ميشد و پس ازگذراندن دوران كودكي در زادگاه خود و پس از طي مراحل تحصيلات ابتدايي پيش پدر روحاني اش، براي ادامه تحصيل به شهر خوي رهسپار شد و پس از 5 سال اقامت در آن شهر، به شهر تبريز رفت و از محضر اساتيد بزرگ آن زمان، مانند مرحوم آيت الله انگجي و ميرزا حسن مجتهد استفاده برد و پس ازاتمام دروس سطح و براي تكميل تحصيلات عالي حوزه به نجف اشرف مهاجرت كرت و حدود 19 سال در نجف اقامت كرد ودر فقه و اصول به مراتب والايي رسيد. وي در دوازدهم رجب سال 1381 ق به ملكوت اعلي پيوست.
خانواده مرتضي چهرگاني انزابي از سه قرن گذشته تاكنون، مفتخر به كسوت مقدّس روحانيت و خدمت به دين و مردم بوده است. پدرش مرحوم ميرزا علي چهرگاني معروف به «آقاعلي» از علماي نجف و مدرّس حوزههاي علميه مشهد مقدس و از علماي خدمتگزار منطقه ارونق و انزاب بود. او و پدرانش، طبق يادداشتهايي كه به جاي مانده تا دوازده نسل يعني حدود سيصد سال، از عالمان نجف ديده و مفتخر به كسوت روحاني بودند و به خاطر علاقه به زادگاهشان، - كه مهد علم و ادب بود - بازگشته، به ارشاد و هدايت مردم ميپرداختند. جدّ اعلاي اين خاندان، كه در سيصد سال پيش امام جمعه خامنه بود، مدرسه اي داير ميكند و به تربيت طلاب علوم ديني مبادرت ميورزد.تحصيلات رسمي و حرفه اي : مرتضي چهرگاني انزابي پس از گذراندن دوران كودكي در زادگاه خود و پس از طيّ مراحل تحصيلات ابتدايي پيش پدر روحانياش، براي ادامه تحصيل به شهر خوي رهسپار شد و پس از پنج سال اقامت در آن شهر، به شهر تبريز رفت و از محضر اساتيد بزرگ آن زمان، مانند مرحوم آيت اللّه انگجي و ميرزا حسن مجتهد، استفاده برد و پس از اتمام دروس سطح، براي تكميل تحصيلات عالي حوزه به نجف اشرف مهاجرت كرد. حدود 19 سال در نجف اقامت كرد و در فقه و اصول به مراتب والايي رسيد
تحصيلات مرتضي چهرگاني انزابي صاحب اجازه هاي اجتهاد و نقل حديث و اجازه در امور حسبيه از آيات عظام گرفتند ذيل بود:
.1 آقاضياءالدين عراقي؛.2 فتحاللّه شريعت اصفهاني؛.3 سيد محسن طباطبائي حكيم: در سال 1264 در نجف متولد شد و در 27 ربيع الاول سال 1390 ق(1348 ش) در همان شهر رحلت كرد. قبر آن مرحوم در كنار كتابخانه اش است..4 حاج سيدمحمدهادي ميلاني.
استادان و مربيان : اساتيد مرتضي چهرگاني انزابي در تبريز.1 آيت اللّه ميرزاابوالحسن انگجي، .2 آيت اللّه ميرزا حسن آقا مجتهد(مجتهد بزرگ) اساتيد در نجف: .1 آيت اللّه سيدكاظم يزدي(صاحب عروةالوثقي).2 آيت اللّه ميرزا فتح اللّه شريعت اصفهاني(معروف به شيخ الشريعه اصفهاني).3 آيت اللّه محمدكاظم خراساني(صاحب كفايه).4 آيت اللّه آقاضياءالدين عراقي(1289 - 1361ق.). همسر و فرزندان : مرتضي چهرگاني انزابي دوبار ازدواج كرد. دانشمند گرامي، حاج حسين آقا انزابي (نواده ايشان) در اين زمينه مينويسد: «مرحوم مبرور در روزگاراني كه مقيم نجف اشرف بود، با خانوادهاي وصلت انتخاب نموده كه ثمره آن ازدواج مبارك، فرزند بزرگ ايشان حضرت آيت اللّه شيخ عبدالحسين غروي(1286 - 1373 ش. از علماي بزرگ تبريز و نماينده مجلس خبرگان رهبري در دوره اول، آرميده در وادي السّلام قم) بوده است... به هنگام مراجعت به آذربايجان، به امر بزرگان و علماي تبريز راضي به اقامت در شهر تبريز گشته. پس از ماندگاري با خانوادهاي از سادات، يعني سادات حسيني كوه كمره اي - كه شاخه اي از آنان مقيم روستاي چهرگان بوده اند - حدود سال 1290 هجري قمري عقد ازدواج بسته است كه حاصل اين سنّت الهي دو فرزند برومندش، يعني مرحوم حجةالاسلام و المسلمين حاج شيخ محمدحسين انزابي(روحاني مبارز و نستوه و يار ديرين رهبر كبير انقلاب اسلامي، حضرت آيت اللّه العظمي امام خميني و نماينده مردم شريف تبريز در مجلس شوراي اسلامي در سه دوره متوالي و انيس مقام معظم رهبري، حضرت آيت اللّه خامنه اي، فوت به سال 1378 شمسي و مدفون در وادي رحمت تبريز) و حاج غلامعلي انزابي(از مؤمنين و دينداران بازار تبريز و تهران، مقيم تهران) است.»مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : مرتضي چهرگاني انزابي ، در مدت اقامت نزديك به پنجاه سال در محلّه شتربان(دوچي) تبريز، در سه وعده صبح و ظهر و شام به اقامه نماز جماعت اشتغال داشت و به موعظه و ارشاد مردم ميپرداخت و مراقب عقد معاملات و ازدواج آنان بود و پيوسته با ذكر و تسبيح و حمد ذات اقدس خداوند ملازمت داشت.فعاليتهاي آموزشي : «مرتضي چهرگاني انزابي بالاخره پس از تكميل دروس خارج و اخذ مدارك اجتهاد از اساتيد مبرز حوزه نجف، به تبريز مراجعت كرده و تا آخر عمر در تبريز به تدريس علوم ديني براي طلاب علوم دينيه و ارشاد و موعظه، اشتغال داشته است و الحق زهد و روحانيت را تا آخر عمر مراعات ميكرد.»چگونگي عرضه آثار : مرتضي چهرگاني انزابي دلي مالامال از محبت به اهل بيت عصمت و طهارت داشت. لذا در سالهاي اقامت در عراق، از زيارت عتبات عاليات، به ويژه سامرّا، غافل نبود؛ به طوري كه بعضي تحريرات فقهي خود را در اين سامان، در محضر مرقد مطهّر عسكريين و در پايگاه امامت و غيبت حضرت امام عصر (ع) نگاشت؛ چنان كه به نوشته آقابزرگ تهراني در الذريعه، نسخهاي از نگاشتههاي حاج شيخ مرتضي در كتابخانه اين شهر - كه وابسته به حرم است - نگهداري ميشد.حاج شيخ مرتضي چهرگاني انزابي از مقام علمي و فقهي قابل اعتنايي برخوردار بود. او تقريرات درسهاي فقيه بارع، آيت اللّه مرحوم شريعت اصفهاني و ديگر بزرگانِ نجف كه در محضر درسشان بود، در چند جلد تحرير كرد كه اين تقريرات، ارزشمندترين ميراث فقهي و علمي ايشان شناخته ميشود. آنچه اكنون در اختيار بازماندگانش هست، به سه بخشِ تحرير، تنسيخ و تأليف تقسيم ميشود. از جمله آثار وي كه در زمينه استنساخ مي باشد به شرح ذيل مي باشد: .1 استنساخ دو رساله از مرحوم شريعت اصفهاني، به سال 1326 ق؛.2 استنساخ دو رساله فقهي از مرحوم شريعت اصفهاني به سال 1328 ق.آثار : الرسالة العصرية ، تحرير رسالة في الحق و الحكم ، تحرير كتاب الصوم الموسّس العام و الفقيه المحقق شيخ محمدهادي طهراني ، رسالة في اصول الدين ، رسالة في الاستصحاب ، رسالة في التعادل و التراجيح ، رسالة في التكليف ، رسالة في الخلل الواقع في الصلوة ،رسالة في الخيارات ، رسالة في الرّضاع ، رسالة في الرهن ، رسالة في الظّن ، رسالة في المكاسب ، رسالة في الوظائف المقرّرة للجاهل ، رسالة في صلوة المسافر ، رسالة في علم الاصول الفقه ، كتاب القضاء ، كتاب الوصايا ، منجزات المريض.
وفات «مرتضی چهرگانی انزابی» (1381 ق) (۲۹ آذر ۱۳۴۰ش)
