العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > فتاوای آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله):
نماز استیجاری
سؤال 709. من قادر بر خواندن نماز نيستم، آيا جايز است که شخصى به نيابت از من نماز بخواند؟ آيا فرقى بين اين که نائب طلب اجرت کند و يا طلب اجرت نکند، وجود دارد؟
جواب: شخص مکلف تا زنده است بايد نمازهاى واجبش را خودش، به هر نحو که مى تواند، انجام دهد و نماز نائب چه با اجرت و چه بدون اجرت براى او مجزى نيست.
سؤال 710. کسى که نماز استيجارى مى خواند:
1. آيا گفتن اذان و اقامه و سلام هاى سه گانه و تسبيحات اربعه به طور کامل بر او واجب است؟
2. اگر يک روز مثلاً نماز ظهر و عصر را بخواند و در روز بعد نمازهاى پنجگانه را به طور کامل به جا آورد، آيا رعايت ترتيب لازم است؟
3. آيا در نماز استيجارى، ذکر خصوصيات ميّت شرط است يا خير؟
جواب: ذکر خصوصيات ميّت لازم نيست، و رعايت ترتيب فقط بين نمازهاى ظهر و عصر و مغرب و عشا شرط است، و هرگاه در عقد اجاره کيفيت خاصى بر اجير شرط نشده باشد و کيفيت معهودى که اطلاق عقد اجاره به آن انصراف پيدا کند، هم وجود نداشته باشد، بر اجير لازم است که نماز را با مستحبّاتى که انجام آن متعارف است بخواند، ولى واجب نيست که براى هر نمازى اذان بگويد.
استفتائات جدید
سؤال: خواستم ببينم آيا در نماز استيجارى اكتفا به واجبات كافى است يا خير؟
جواب: اگر شرط نکرده باشد که چگونه بجا آورد، بايد مستحبّاتى را که معمولاً افراد عادى بجا مى‌آورند بجا بياورد.
سؤال: اگر كسى چند روز نماز يا روزه استيجارى گرفته باشد اما اسم منوب‌عنه را فراموش كرده و امكان پرسيدن اسم او هم نباشد، وظيفه‌اش در اين باره چيست؟
جواب: در فرض مذكور ذكر اسم منوب‌عنه لازم نيست بلكه همين مقدار كه اشاره به شخص خاصى شود، كفايت مى‌كند.
سؤال: بنده از طرف وصى ميت اجير نشدم. بلكه شخصى اجير- با اذن يا بدون اذن- به علت كمبود وقت، مقدارى از نماز استيجارى خود را با مقدارى پول به بنده داد ، آيا اين‌گونه اجاره‌ى نماز صحيح است يا خير؟ اگر صحيح نيست تكليف نمازهايى كه خوانده شده چيست؟
جواب: شما نسبت به آن تكليفى نداريد.
سؤال: شخصى نماز استيجارى گرفته بوده و بنده براى كمك به ايشان تبرعاً مقدارى از آن نماز را به عهده گرفتم. اولاً نمى‌دانم كه آن شخص اذن اين كار را داشته يا نه، دوماً نتوانستم سر مدت تعيين شده نماز را بخوانم و هنوز مقدارى از نماز باقى مانده است. آيا بنده بايد بقيه نمازها را خودم بخوانم يا به ايشان برگردانم؟ تكليف آن مقدار را كه نخوانده‌ام چيست؟
جواب: اگر اجير مجاز به اجاره غير هم بوده، نمازهايى را كه خوانده‌ايد، صحيح است و نسبت به بقيه موضوع را به اطلاع اجير برسانيد.
سؤال: پدر اينجانب شش سال نماز استيجارى گرفته بود كه خود آن مرحوم يكسال آن را خوانده ولى پنج سال ديگر باقى مانده است. به واسطه ناآگاهى از مسأله، چهار سال آن را بدون اجازه ورثه‌ى كسى كه نماز از او قضا شده، خوانده‌ايم و يك سال ديگر باقى است. اولاً تكليف ما در مورد آن چهار سالى که بدون اجازه ورثه خوانده‌ايم چيست؟ و ثانياً براى خواندن يک سال باقى مانده، آيا بايد از ورثه آن مرحوم اجازه بگيريم ؟
جواب: اگر اجاره مشروط به مباشرت پدرتان بوده است، نسبت به مقدار باقى مانده اجاره باطل مى‌شود و تابع رضايت و اجازه‌ى صاحبان مبلغ مذكور مى‌باشد.
سؤال: بنده به دليل مشكلات زياد مالى كه داشتم از دفتر حضرت امام خمينى (قدس سره) نماز و روزه گرفتم. ولى بعداً نتوانستم در سر قرار، آن را تمام كنم و حال پولى ندارم كه پس بدهم. وظيفه‌ام چيست؟ بعد از وقت مى‌توانم انجام دهم؟ با آن پول سجاده و لباس خريده‌ام آيا نمازم با آنها درست است يا خير؟
جواب: اگر براى شما به منظور انجام نماز و روزه وقتى معيّن كرده‌اند در اين صورت انجام آن بعد از گذشت مدت صحيح نيست مگر با اجازه شخصى كه شما را اجير كرده است و اگر بدون اجازه انجام دهيد مستحّق اجرت نمى‌باشيد.
سؤال: اگر شخصى به اجرت دويست هزار تومان، اجير شود تا يک سال نماز بخواند؛ الف: آيا آن شخص مى‌تواند نماز را به كسى ديگر بدهد تا تبرعاً بخواند ولى خودش آن مبلغ را بردارد؟ ب: آيا شخص مى‌تواند همه نمازها را به كسى ديگر بدهد و در مقابل سى‌هزار تومان اجرت به او بپردازد و صد و هفتاد هزار تومان براى خود بردارد؟ مرحوم حضرت امام (ره) در تحريرالوسيله [القول في صلاة الاستيجار مسأله 9] مى‌فرمايند: «لو تقبّل العمل من دون أن يؤاجر نفسه له يجوز أن يستأجر غيره له لكن حينئذٍ لا يجوز أن يستأجره بأقلّ من الأجرة المجعولة له على الأحوط، الا اذا أتي ببعض العمل و إن قلّ». آيا اين «إن قلّ» شامل «تلاش براى يافتن اجير ديگرى» مى‌شود؟ لطفاً توضيح دهيد.
ج1و2) اگر اجير شده است نمى‌تواند بدون اذن اجير كننده، كسى ديگرى را اجير كند و عبارت «بعض العمل و إن قلّ» شامل تلاش براى يافتن اجير ديگر نمى‌شود.
