العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > فتاوای آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله):
حکم امام جماعتی که قرائت وی صحیح نیست
سؤال 587. آيا در صحّت قرائت بين نماز فرادى و نماز مأموم يا امام تفاوت وجود دارد يا اين که صحّت قرائت در هر حال مسأله واحدى است؟
جواب: اگر قرائت مکلّف صحيح نباشد و قدرت بر يادگيرى هم نداشته باشد، نماز او صحيح است، ولى ديگران نمى توانند به وى اقتدا کنند.
سؤال 588. قرائت بعضى از ائمه جماعات از جهت مخارج حروف صحيح نيست. آيا کسى که حروف را به طور صحيح از مخارج خود ادا مى کند، مى تواند به آنان اقتدا نمايد؟ عده اى مى گويند مى توانيد نماز را به جماعت بخوانيد، ولى بايد بعداً اعاده نماييد، من که فرصت اعاده ندارم، وظيفه ام چيست؟ آيا مى توانم در نماز جماعت شرکت نموده ولى حمد و سوره را آهسته بخوانم؟
جواب: اگر قرائت امام از نظر مأموم صحيح نباشد، اقتدا و نماز جماعت او باطل است و اگر نمى تواند نماز را اعاده کند، اقتدا نکردن اشکال ندارد، ولى آهسته خواندن در قرائت نمازى که بايد بلند خوانده شود، براى اظهار اقتدا به امام جماعت صحيح و مجزى نيست.
سؤال 589. عده اى معتقدند که قرائت بعضى از ائمه جمعه صحيح نيست، زيرا يا حروف را آن گونه که هست، ادا نمى کنند و يا حرکت آن ها را طورى تغيير مى دهند که ديگر آن حرف نيست. آيا اقتدا به آنان بدون اعاده نمازى که پشت سر آنان خوانده مى شود، صحيح است؟
جواب: ملاک صحّت قرائت عبارت است از رعايت قواعد زبان عربى و ادا حروف از مخارج آن به طورى که اهل لسان آن را ادا آن حرف بدانند نه حرف ديگر؛ اگر مأموم قرائت امام را مطابق قواعد و صحيح نداند، نمى تواند به او اقتدا کند و در صورت اقتداء، نماز او صحيح نيست و اعاده آن واجب است.
سؤال 590. اگر امام جماعت در اثناى نماز در کيفيت تلفظ کلمه پس از اداى آن شک کند و بعد از فراغت از نماز علم پيدا کند که در تلفظ آن کلمه اشتباه کرده است، نماز او و مأمومين چه حکمى دارد؟
جواب: نماز محکوم به صحّت است.
سؤال 591. وظيفه شرعى شخص به خصوص معلم قرآن کريم که يقين دارد امام جماعت نماز خود را از جهت تجويد غلط مى خواند چيست؟ در حالى که اين فرد به دليل عدم شرکت در نماز جماعت در معرض تهمت هاى زيادى قرار گرفته است.
جواب: رعايت محسنات تجويد لازم نيست ولى اگر قرائت امام جماعت از نظر مأموم صحيح نباشد و در نتيجه نماز او را صحيح نداند، نمى تواند به او اقتدا کند، لکن شرکت ظاهرى در نماز جماعت براى يک غرض عقلايى، اشکال ندارد.
استفتائات جدید
سؤال 1) در نماز جماعت ظهر و عصر و يا در ديگر نمازها که قرائت امام به گوش نرسيده و صحت قرائت امام احراز نمى‌شود، وظيفه چيست؟ سؤال 2) آيا «عدالت» و «صحت قرائت» دو شرط اساسى براى امام جماعت مى‌باشد؟ سؤال 3) آيا داشتن «لهجه عربى» جزء «صحت قرائت» محسوب مى‌شود؟
جواب1) اگر در صحّت قرائت امام شک داريد مى‌‌توانيد اصل را بر صحّت گذاشته و وارد جماعت شويد. جواب 2) عدالت شرط اساسى براى امام جماعت است که مأموم بايد آن را قبل از ورود به جماعت ولو از راه حُسن ظاهر احراز نمايد ولى اگر پس از نماز، کشف خلاف شد، ضررى به نمازهاى قبلى نمى‌‌زند ولى صحت قرائت را مى‌شود قبل از ورود به جماعت با اصالة الصحة احراز کرد. جواب 3) داشتن لهجه عربى جزو «صحّت قرائت» نيست.
سؤال: اگر امام جماعت تلفظ يکى از کلمات تشهد را يقيناً صحيح نخواند و على‌رغم تذکر به وى اصلاح نکند حکم نماز چيست؟
جواب: در فرض مذکور در صورتى که امام توانايى بيش از قرائت مذکور را ندارد، اقتدا کردن مانعى ندارد.
سؤال: اگر امام جماعت آيه‌اى از سوره را نخواند و مأموم در حين قرائت متوجه بشود، وظيفه‌ى مأموم و حکم نماز امام جماعت چيست؟
جواب: در فرض سؤال به نحوى ـ هر چند با گفتن ذکر يا خواندن آيه ـ امام جماعت را متوجه نمايد و در غير اين صورت مأموم نيت فرادا نمايد و سوره را بخواند.
سؤال: نسبت به قرائت نماز بعضى از ائمه جماعات كه تلفظ حروفى مثل ذال، ضاد و ... را نمى‌توانند فصيح و عربى ادا كنند، چه بايد كرد؟ اقتدا به ايشان به خصوص براى كسانى كه افصح هستند چه حكمى دارد؟ و آيا ايشان (ائمه جماعات) نسبت به عموم مردم در اين خصوص مسئوليتى ندارند؟
جواب: رعايت نكات و محسّنات تجويدى لازم نيست؛ همين كه قرائت او نزد اهل لسان صحيح باشد، اقتدا جايز است و در صورت شك نيز اقتدا صحيح است
