احکام > فتاوای آیت الله العظمی خامنه ای (مدظله):

مکان نمازگزار

سؤال 370. آيا نشستن و نماز خواندن يا عبور کردن از مکان هايى که دولت ظالم آن ها را غصب مى کند، جايز است؟

  جواب: در صورت علم به غصب، احکام و آثار مغصوب مترتّب است.

 

سؤال 371. نماز خواندن در زمينى که قبلاً وقف بوده و دولت آن را تصرّف نموده و در آن مدرسه ساخته است، چه حکمى دارد؟

  جواب: اگر احتمال قابل توجهى داده شود که تصرّف مذکور مجوّز شرعى داشته است، نماز خواندن در آن مکان اشکال ندارد.

 

سؤال 372. من نماز جماعت را در تعدادى از مدارس اقامه مى کنم. زمين بعضى از اين مدارس از صاحبان آن بدون رضايت آن ها گرفته شده است. نماز من و دانش آموزان در اين مدارس چه حکمى دارد؟

  جواب: اگر احتمال قابل توجهى داده شود که مسئول ذيربط به استناد مجوّز قانونى و شرعى اقدام به احداث مدارس در آن اراضى نموده، نماز خواندن در آن اشکال ندارد.

 

سؤال 373. اگر شخصى مدتى بر سجاده يا با لباسى که خمس به آن تعلّق گرفته است، نماز بخواند، نمازهاى او چه حکمى دارد؟

  جواب: نمازهايى که تا به حال در آن خوانده، صحيح است.

 

سؤال 374. آيا اين گفته که بايد مردان هنگام نماز جلوتر از زنان بايستند، صحيح است؟

  جواب: بنا بر احتياط واجب لازم است بين زن و مرد در حال نماز، حداقل يک وجب فاصله باشد و در اين صورت اگر زن و مرد محاذى يکديگر بايستند يا زن جلوتر از مرد بايستد نماز هر دو صحيح است.

 

سؤال 375. نصب تصوير امام خمينى(ره) و شهداى انقلاب اسلامى در مساجد، با توجه به اين که خود حضرت امام(ره) عدم تمايل خود را نسبت به نصب عکسشان در مساجد ابراز کرده و راجع به کراهت آن هم مطالبى وجود دارد، چه حکمى دارد؟

  جواب: اشکال ندارد لکن اگر در شبستان باشد بهتر است هنگام نماز، به طريقى روى آن پوشانده شود.

 

سؤال 376. شخصى در يک خانه دولتى زندگى مى کند که مدت سکونت وى در آن به پايان رسيده و حکم تخليه نيز به او ابلاغ شده است. نماز و روزه هاى وى بعد از انقضاى موعد مقرر تخليه، چه حکمى دارد؟

  جواب: اگر از طرف مسئولين مربوطه مجاز به استفاده از آن خانه بعد از مهلت مقرر نباشد، تصرّفات او در آن، حکم غصب را دارد.

 

سؤال 377. آيا نماز خواندن بر سجاده اى که شکلهايى روى آن رسم شده و يا بر مهرى که داراى نقش است، کراهت دارد؟

  جواب: فى نفسه اشکال ندارد، ولى اگر به گونه اى باشد که بهانه به دست کسانى دهد که تهمت به شيعه مى زنند، توليد آن و نماز خواندن بر آن جايز نيست. و همچنين اگر موجب تفرق حواس و از بين رفتن حضور قلب در نماز شود، کراهت دارد.

 

سؤال 378. اگر مکان نمازگزار پاک نباشد ولى محل سجده پاک باشد، آيا نماز صحيح است؟

  جواب: اگر نجاست مکان نمازگزار به لباس يا بدن وى سرايت نکند و محل سجده هم پاک باشد، نماز در آن مکان اشکال ندارد.

 

سؤال 379. ساختمان کنونى اداره اى که در آن کار مى کنم، در گذشته قبرستان بود که چهل سال قبل متروکه شده و سى سال است که اين ساختمان در آن ايجاد شده است. در حال حاضر ساختمان همه زمين هاى اطراف اداره تمام گرديده و اثرى از قبرستان باقى نمانده است. با توجه به مطالب مذکور اميدواريم پاسخ فرماييد که آيا اقامه نماز در اين اداره توسط کارمندان آن از نظر شرعى صحيح است يا خير؟

  جواب: نماز خواندن و تصرّفات ديگر در اين اداره اشکال ندارد، مگر اين که از طريق شرعى ثابت شود زمينى که ساختمان مذکور در آن ايجاد شده، وقف براى دفن اموات بوده و به طريق غير شرعى، تصرّف گرديده و در آن ساختمان سازى شده است.

 

سؤال 380. جوانان مؤمن تصميم گرفته اند که به منظور امر به معروف، هفته اى يک يا دو روز نماز را در پارک ها اقامه کنند، ولى بعضى اشکال مى کنند که مالکيت زمين هاى پارک ها مشخص نيست. نماز خواندن در آن ها چه حکمى دارد؟

  جواب: نماز خواندن در پارک هاى فعلى و غير آن اشکال ندارد و به صرف احتمال غصب توجهى نمى شود.

 

سؤال 381. زمين يکى از دبيرستان هاى اين شهر ملک يکى از افراد است. اين زمين طبق نقشه شهر بايد به پارک تبديل مى شد، ولى به علت نياز شديد و با موافقت مسئولين مربوطه، مقرر شد که تبديل به مدرسه شود. از آن جايى که صاحب آن زمين راضى به تملک آن توسط دولت نيست و عدم رضايت خود را نسبت به اقامه نماز و مانند آن در زمين مذکور اعلام نموده است. اميدواريم نظر شريف خود را راجع به نماز خواندن در اين مکان اعلام فرماييد.

  جواب: اگر گرفتن زمين از مالک شرعى آن طبق قانونى که توسط مجلس شوراى اسلامى وضع و به تأييد شوراى نگهبان رسيده است، انجام گرفته باشد، نماز خواندن و تصرّفات ديگر در آن مکان اشکال ندارد.

 

سؤال 382. در شهر ما دو مسجد مجاور هم وجود دارد که ديوار بين آن دو آن ها را از هم جدا مى کند. مدتى پيش تعدادى از مؤمنين براى اين که دو مسجد به هم وصل شوند، اقدام به خراب کردن قسمت زيادى از ديوار فاصل بين آن دو نمودند، و همين امر باعث شبهه براى بعضى در مورد اقامه نماز در آن دو مسجد شد و هنوز هم اين شک براى آنان وجود دارد. اميدواريم راه حل اين مشکل را بيان فرماييد.

  جواب: از ميان برداشتن ديوارى که بين دو مسجد فاصله انداخته، باعث اشکال در اقامه نماز در دو مسجد نيست.

 

سؤال 383. در جاده ها رستورانهايى وجود دارد که در کنار آن ها مکان هايى براى خواندن نماز قرار دارد، اگر کسى در آن رستوران غذا نخورد، آيا جايز است در آن مکان ها نماز بخواند يا اين که ابتدا بايد اجازه بگيرد؟

  جواب: اگر احتمال دهد نماز خانه ملک صاحب رستوران است و استفاده از آن مخصوص کسانى است که در آن رستوران غذا مى خورند، بايد اجازه بگيرد.

 

سؤال 384. آيا نماز کسى که در زمين غصبى روى سجاده يا چوب و مانند آن نماز خوانده، صحيح است يا باطل؟

  جواب: نماز در زمين غصبى باطل است، هرچند روى جا نماز و تخت باشد.

 

سؤال 385. در بعضى از شرکت ها و مؤسسه هايى که امروزه در اختيار دولت قرار دارد بعضى اعضاى شرکت و کارمندان از شرکت در نماز جماعتى که در آن جا اقامه مى شود خوددارى مى کنند، به اين دليل که آن مکان ها توسط دادگاه شرع از صاحبان آن ها مصادره شده است. خواهشمنديم نظر مبارک را در اين باره بيان فرماييد.

  جواب: اگر احتمال مى دهند که قاضى صادر کننده حکم مصادره، با صلاحيت قانونى و بر اساس موازين شرعى و قانونى اقدام به صدور حکم کرده است، عمل او شرعاً محکوم به صحّت  است، وبنا بر اين تصرّف در آن مکان جايز است و حکم غصب بر آن منطبق نيست.

 

سؤال 386. اگر مسجدى مجاور حسينيه اى باشد، آيا اقامه نماز جماعت در حسينيه صحيح است و آيا ثواب آن در هر دو برابر است؟

  جواب: شکى نيست که فضيلت نماز در مسجد بيشتر از فضيلت نماز در غير مسجد است، ولى خواندن نماز جماعت در حسينيه يا در هر مکان ديگرى اشکال شرعى ندارد.

 

سؤال 387. آيا نماز خواندن در مکانى که موسيقى حرام پخش مى شود، صحيح است يا خير؟

  جواب: اگر نماز خواندن در آن محل مستلزم گوش دادن به موسيقى حرام باشد، توقف در آن جا جايز نيست، ولى نماز محکوم به صحّت  است، و با فرض اين که موسيقى باعث عدم توجه و تمرکز حواس مى شود، نماز خواندن در آن مکان مکروه است.

 

سؤال 388. نماز کسانى که با قايق به مأموريت فرستاده مى شوند و وقت نماز آن ها مى رسد، به طورى که اگر در همان زمان نماز نخوانند، بعد از آن نمى توانند نماز خود را داخل وقت بخوانند، چه حکمى دارد؟

  جواب: در فرض مزبور واجب است که نماز را در وقت آن به هر صورتى که ممکن است، ولو در داخل همان قايق، بخوانند.

استفتائات جدید

سؤال: حکم نماز خواندن جلوى آينه چيست؟ آيا مکروه است؟

جواب: آينه اگر به گونه‌اى باشد كه در حال نماز، شخص صورت خود را در آن مى‌بيند و ذهنش را مشغول مى‌كند بهتر است آن را بردارد و يا روى آن را بپوشاند.

سؤال: در برخى موارد، زائران بيت‏اللّه الحرام يا ساير مسافران، وقت نماز در هواپيما هستند، با توجه به اين‏كه نماز در هواپيما معمولاً مانع استقرار و طمأنينه نيست، در صورتى كه ساير شرايط، مثل قيام و قبله و ركوع و سجود مراعات شود، آيا در صورت علم يا احتمال اين‏كه پيش از اتمام وقت نماز به مقصد مى‏رسند و مى‏توانند نماز را پس از پياده شدن از هواپيما بخوانند، نماز در هواپيما كفايت مى‏كند يا بايد تأخير بيندازند و در صورتى كه نماز را در آن حال خواندند و پيش از اتمام وقت نماز پياده شدند، اعاده نماز لازم است يا نه؟

جواب: با تمكّن از استقرار و استقبال قبله، نماز صحيح و مجزى است، بلكه جهت درك فضيلت اوّل وقت افضل است.

سؤال: در هواپيما به چه سمتى بايد نماز بخوانيم؟

جواب: اگر نتوانيد ـ ولو با سؤال از مأموران داخل هواپيما ـ قبله را مشخص کنيد، به هر سمتى که گمان داريد که سمت قبله است، نماز بخوانيد. و در صورت شك و وسعت وقت، نماز را بايد به چهار سمت بخوانيد و در تنگى وقت به ميزانى كه فرصت داريد.

سؤال: خواهشمند است حکم نماز خواندن در قطار هواپيما و کشتى را بيان فرماييد؟

جواب: نماز در اين وسايل نقليه اشکال ندارد ولى به هنگام تغيير قبله در نمازهاى واجب بايد در صورت امکان با چرخيدن جهت قبله را ‏حفظ کنيد البته در حال چرخيدن بايد از قرائت و يا ذکر سکوت کنيد.‏

سؤال: در محل کار من براى برادران و خواهران نمازخانه اختصاص داده شده است اما نمازخانه خواهران در ديد مستقيم قرار دارد. براى رفع اين مشکل، جاى نمازخانه‌ها را عوض کرديم ولى با اين مشکل مواجه شديم که نمازخانه خواهران جلوتر از نمازخانه برادران قرار گرفته است، سؤال من اين است که از لحاظ شرعى اين مورد مشکل دارد يا خير؟

جواب: با فرض وجود حائل اگر زن‌ها نماز خودشان را فرادا مى‌خوانند و مردها هم جداگانه نماز مى‌خوانند، نماز هر دو قسمت صحيح است.

سؤال: کسى که نماز خوابيده مى‌خواند، در صورتى که ملحفه زير پايش نجس باشد آيا براى نماز اشکال دارد يا خير؟

جواب: ملحفه‌ى نجس اگر به صورت فرش زير پايش باشد، چنانچه نجاست مسريه نداشته باشد، نماز در آن حالت بر روى چنان ملحفه‌اى اشكال ندارد.

سؤال: ساختمانى 70 واحدى داراى يك سالن اجتماعات مى‌باشد و اين سالن در سند همه ساكنين به عنوان مشاع ثبت شده و هزينه‌هاى آن نيز مشاعى پرداخت مى‌شود، در اين سالن پايگاه بسيج تأسيس شده و مراسم عزادارى، مولودى و نماز جماعت در اين سالن برگزار مى‌‌گردد. با توجه به اينكه عدّه‌اى از اهالى قادر به پرداخت پول شارژ واحد خود هم نمى‌‌باشند از برگزارى چنين مجالسى در اين مكان ناراضى هستند، آيا برگزارى مراسمات و نماز جماعت در اين مكان داراى اشكال مى‌‌باشد؟

جواب: تصرف در قسمت‌هاى مشاع، بايد با اجازه‌ى همه‌ى ساكنين مجتمع باشد و در فرض مرقوم كه بعضى از اهالى راضى نيستند برگزارى مراسم و اقامه نماز جماعت در آنجا اشكال دارد.

سؤال: نماز در مسجد فضيلتش بيشتر است يا در حرم مطهر ائمه معصومين «عليهم السلام» و امامزاده‌ها؟

جواب: نماز در حرم امامان (عليهم السلام) مستحب، بلكه افضل از مسجد است.