قبرستان

زیر آب رفتن قبرستان به جهت احداث سد

سؤال: وظیفه نسبت به قبرستانی که به واسطه احداث سد زیر آب می رود و قبر قدیمی و جدید دارد چیست؟

جواب: در صورتی که ایجاد سد ضرورت داشته اشکالی ندارد و انشاء الله مدفونین در قبرستان مشمول رحمت الهی هستند.

ایجاد صورت قبر در قبرستان

سؤال: آیا ایجاد صورت قبر اموات گذشته در قبرستان جدید جایز است؟

جواب: اگر قبرستان جدید در زمین وقف قرار داده شده جایز نیست و اگر در زمین موات است مانعى ندارد.

تبدیل قبرستان متروکه به مسجد

سؤال: زمینى جهت قبرستان مسلمین تعیین و اموات در آن دفن شدند; ولى اکنون مدتهاست میّتى در آن دفن نمى شود؛ با عنایت به نیاز اهالى به مسجد، جهت انجام فرایض الهى، آیا اهالى مى توانند در گورستان مذکور یک باب مسجد احداث نمایند؟

جواب: چنانچه آن محل براى دفن اموات در حال حاضر و در آینده قابل استفاده نیست مى توانید از آن براى بناى مسجد استفاده نمایید; ولى مواظب باشید نبش قبر لازم نیاید.

تعطیل شدن موقوفه خاص به علت مخالفت همسایگان

سؤال: زمینى حدود هزار متر مربع از حدود 25 سال پیش وقف قبرستان شده است; امّا پس از دفن حدود 40 نفر، همسایگان مانع ادامه کار شده اند و آن زمین همچنان معطّل مانده است. آیا زمین مزبور بر وقفیّت باقى مى باشد؟ در صورت باقى ماندن بر وقف، آیا مى توان آن را تبدیل به مکان عمومى دیگر (مانند مدرسه، بیمارستان، حسینیّه و غیره) کرد؟

جواب: در صورتى که زمین وقف براى قبرستان شده باشد، تنها باید در همین مورد از آن استفاده شود; مگر این که دفن در آن به جهاتى امکان پذیر نباشد که در این صورت باید بفروشند و پول آن را صرف خرید زمینى جهت قبرستان کنند و آن را وقف نمایند و چنانچه به اندازه کافى قبرستان دارند، مى توان از آن زمین براى مسجد و حسینیّه و کتابخانه و مانند آنها استفاده کرد.

محدوده صدق متروکه بودن قبرستان

سؤال: آیا در بحث متروک بودن قبرستان و احکام مرتبت با آن مراد آن است که در کل زمین قبرستان نشود کسی را دفن کرد؟ یا اگر در یک جانبی مثلا غربی نشود کسی را دفن کرد فقط آن قسمت متروکه خواهد بود؟

جواب: ممکن است بخشی متروکه و بخشی غیر متروکه باشد.

عدم لزوم وقفی بودن زمین قبرستان

سؤال: آيا ضرورت دارد كه زمين قبرستان وقف‏ ابدى براى قبرستان باشد، يا در زمين‏هاى «كرايه‏اى» طويل المدّت هم مى‏توان به تدفين اموات مسلمان ها پرداخت؟

جواب: چنانچه مدت اجاره به اندازه‏اى باشد که آثار آخرین میّت دفن شده به کلّى محو گردد، یا این که مالک بعد از پایان مدّت، ملزم به تصرّفاتى شود که سبب نبش قبور نشود، مانعى ندارد.

معیار تشخیص وقفی بودن قبرستانها

سؤال: مطابق قانون گورستانهاى عمومى ملک عمومى محسوب شده و در مالکیّت شهردارى قرار دارد; شهردارى به علّت متروکه شدن گورستان، مقدارى از آن را طبق ضوابط قانونى به افراد واجد شرایط واگذار نموده است، با عنایت به این که دلیلى بر وقفیّت زمین گورستان نیست، بفرمایید که اراضى مذکور وقف است، یا مالکیّت شهردارى طبق قانون فوق صحیح است؟

جواب: هرگاه زمین مزبور سابقه ملکى نداشته باشد، یا احتمال موات بودن آن از روز اوّل برود حکم وقف بر آن جارى نمى شود; امّا اگر سابقه ملکیّت داشته و براى قبرستان واگذار شده است حکم وقف بر آن جارى است.

آوردن کتاب های مستهلک مسجد به خانه

سؤال: آیا آوردن کتابهای وقفی مسجد به خانه که می خواهند دور بریزند جایز است؟

جواب: اگر در مساجد و کتابخانه ها به هیچ وجه قابل استفاده نباشد مانعی ندارد. البته اگر ارزش و قیمت داشته باشد باید به قیمت آن کتابهای مشابه بخرد و به مسجد بدهد.