وقف عام

ساختن بارگاه در قبرستان عمومی

سؤال:شخصى در قبرستان عمومی دفن شده که به علت اینکه در سیر و سلوک معنوی گام برداشته طرفدارانى دارد و اخیراً به خاطر علاقه مندى به او بارگاهى بر روى قبر او نصب کرده اند که محلّ زیارت پیروان او شده است. حکم این کار چیست؟

جواب:تصرّف در قبرستان عمومى که وقف عام است به این صورت جایز نیست.

عبور فاضلاب مسجد از قبرستان

سؤال:هیأت امناى مسجدى قصد دارند فاضلاب توالت عمومى مسجد را به وسیله لوله کشى از قبرستان متروکه اى که حدود سى و پنج سال در آن مرده اى دفن نکرده اند و ظاهراً آثار و شواهدى در آن جا دلالت بر قبرستان بودن نمى کند عبور دهند بدون این که نجاست تماسى با خاک قبرستان داشته باشد، آیا این کار جایز است؟

جواب:خالى از اشکال نیست مگر این که آثار قبرستان به کلّى از بین برود و زمین هم موقوفه نباشد.

انواع وقف عام

سؤال:لطفا انواع وقف عام را تشریح کنید.

جواب:وقف عام بر دو نوع است: 1ـ وقف بر جمیع؛ که در اینجا طبق نظر صحیحتر در واقع فک ملک صورت گرفته نه اینکه تمام مالکیت آن به تمام مسلمین رسیده . 2ـ وقف بر عنوان خاص؛ مثلاً وقف بر طلاب مى‏کند. این هم وقف عام است نه خاص، به عبارت دیگر وقف عام است بر عنوان خاصى. در اینجا فکّ ملک نیست و بلکه مالک همان عنوانى است که موقوف علیه واقع شده.

خمس وقف خاص

سؤال:اگر ملكى را بر افراد معيّنى، وقف‏ کنند، چنانچه آن ملك درآمدى داشته باشد و از مخارج سال آنها زياد بيايد آیا خمس دارد؟

جواب:هرگاه ملکى را بر افراد معیّنى، مثلًا اولاد خود وقف‏ نماید، چنانچه آن ملک درآمدى داشته باشد و از مخارج سال آنها زیاد بیاید، باید خمس آن را بدهند.