العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > احکام مسجد:
احداث مسجد
سؤال 865- روی زمین اصلاحات ارضی، ساختن مسجد و سایر اماکن عمومی از قبیل حمّام و مدرسه و سایر تصرفات جایز است یا خیر؟
جواب:اگر مالکین شرعی راضی به تقسیم نشده‌اند هرگونه تصرفی در آن بدون اذن مالک شرعی جایز نیست.
سؤال 866- زمین موات از دولت به عنوان اینکه مسجد در آن بسازند گرفته شد در حالی که هدف از گرفتن زمین ساختن حسینیّه است و می‌خواهند حسینیّه بسازند اشکال دارد یا خیر؟
جواب:اگر زمین موات است اشکال ندارد.
سؤال 867- این جانب چند سال قبل، قطعه زمینی را برای مسجد واگذار کردم تااهالی مجاور، اقدام به ساختن مسجد نمایند از آن زمان تا حال حدود هفت سال گذشته، ولی آنها آن زمین را نساختند فقط مقداری حدود دو سه متر خاکبرداری نمودند و اکنون آن زمین به همان وضع افتاده با توجه به اینکه پروانه آن زمین را برای مسجد نیز گرفته‌اند اکنون می‌خواهم آن زمین را جهت ساختمان‌سازی برای خودم که نیاز دارم بردارم، زیرا هنوز بانی برای ساختن مسجد پیدا نشده است، آیا جایز است برای بنده این کار را بکنم با توجه به اینکه به آن احتیاج دارم.
جواب:در فرض سؤال اگر زمین را بعنوان مسجد تحت اختیار مؤمنین قرار داده‌اید و آنها بهمین عنوان چند متر خاکبرداری کرده و پروانه هم گرفته‌اند بعید نیست عنوان مسجدیت محقق شده باشد، بنابراین نمیتوانید آن را برای خودتان‌بردارید.
سؤال 868- شخصی یک قطعه زمینی وقف مسجد نموده است. چون در محل مسجد موجود است نیازی به احداث مسجد نیست بیشتر به حسینیّه نیاز داریم آیا احداث حسینیّه در زمین فوق اشکال شرعی دارد یا خیر؟
جواب:اگر صیغه وقف خوانده شده باشد و زمین تحویل به متولّی یا مؤمنین داده شده باشد و یا آنکه مالک، زمین را برای ساختن مسجد در اختیار مؤمنین قرار داده باشد و نماز در آن بعنوان مسجدیّت خوانده شده باشد وقف محقق شده و قابل تبدیل نیست و در غیر این صورت اختیار با مالک است.
سؤال 869- بعد از تقسیم اراضی، کشاورزان این قریه کلًا ملک و اراضی را طبق عرف قبلی ما بین خودشان تقسیم کردند بمدت 50 ساله که بعد از 50 سال مجدداً تقسیم نمایند زمین‌ها از بی‌آبی دیمی بوده تماماً بوسیله چاه عمیق مبدل به باغ انگوری و درخت کاری و اشجار دیگر و ساختمان مسکونی شده که در ساختمان‌ها ساکن هستند فعلًا محلی که بیش از چهار صد خانوار ساکن است و به مسجدهای دیگر دور است در وسط این ساختمان‌ها بنده زمینی دارم بمساحت 400 متر مربع واگذار کردم برای اینکه مسجد بناء کنیم در صورتی که قبلًا با ارباب و صاحب اصلی ملک بتوافق رسیده و رضایت حاصل کردم که ازمالک هم رضایت‌نامه دارم اکنون که بیاری ایزد یکتا و بکمک امام زمان (عج) و بعد بکمک اهالی مسجد را بناء و به ساختن آن مشغول هستیم بعضی از مردم اظهار میدارند این زمین برای مسجد صحیح نیست در صورتی که تقسیم ملک این قریه هیچ ممکن نیست و نمیشود باین دلیل که از سال 42 به بعد ساختمان و باغ درست کرده و اشجار کاشته‌اند لذا استدعا دارم حضرتعالی در این مورد نظر مبارک را بیان فرمائید؟
جواب:در فرض سؤال، چنانچه زمین مذکور، مشاع نبوده و مفروز و معیّن بوده و مالک شرعی آن رضایت داده باشد مسجد نمودن آن بی‌اشکال است و اگر این زمین و زمینهای دیگر مشاعاً متعلق به چند مالک باشد باید همه مالکینی که در آن سهم دارند رضایت بدهند و رضایت یکی از آنها کافی نیست چه برای مسجد قرار دادن و چه سایر تصرفات.
سؤال 870- چندی پیش دانشگاهی مبلغی به عنوان همیاری به اجبار از دانشجویان جمع می‌کند.
پول به صندوق دانشگاه واریز می‌شود و حساب خاصی برای همیاری وجود نداشته بعد از آن نماز خانه‌ای با پول صندوق دانشگاه که مخلوط با پول همیاری بود ساخته می‌شود و این در حالیست که بعضی از صاحبان پول یعنی بعضی از دانشجویان راضی به دادن این مبلغ نبودند (و این مبلغ اجباراً جمع شده بود) نماز خواندن در این نماز خانه چه حکمی دارد؟
جواب:گرفتن وجه از دانشجویان تابع مقررات اداری دانشگاه است و نباید خلاف مقررات انجام گیرد و لکن نماز خواندن در مسجد که مصالح آن بنحو کلّی خریداری شده است اشکال ندارد.
سؤال 871- در محل سرآور یک مسجد قدیمی است مخروبه شده است مشغول تجدید بنا شدیم چون پشت مسجد زمین بایری است که سابقاً محل هرانج یعنی هرز آب بوده و قسمتی از آن هم جای حمّام کهنه و قدیمی بوده است که به صورت بایر افتاده است آیا اجازه می‌فرمایید که این زمین به صورت مغازه در آید و بفروش برسد و به مصرف دیوار مسجد برسد یا نه؟
جزمین بایر را مجازید به نفع مسجد بسازید و بفروشید ولی زمین جای حمّام قدیمی اگر ساخته شود اجاره آن مصرف حمّام جدید شود.
سؤال 872- در روستایی از توابع شازند اراک کنار مسجد این روستا سالن غذاخوری درست کرده بودند و به علت کم بود فضای مسجد این سالن را داخل مسجد نموده‌اند. بعضی از اهالی می‌گویند چون در این روستا زمینهای مزروعی وقفی وجود دارد لذا نمیشود در این قسمت مسجد نماز خواند و بعضی می‌گویند اصلًا این قسمت زمین وقفی نبوده، در ضمن در زمان حیات متولّی موقوفه از ایشان اجازه گرفته بودند که مسجد را توسعه دهند و ایشان اجازه داده بود. لطفاً حکم نماز خواندن در این قسمت از مسجد را بفرمایید.
جواب:اگر وقفیّت زمین مذکور، ثابت باشد و لو از جهت شهرت، محکوم به وقف بودن است و در این صورت چنانچه متولّی شرعی منصوص دارد می‌توانند زمین را از او به مدت معیّن اجاره کنند و آن را داخل مسجد کنند و مال الاجاره را به مصرف مقرر موقوفه برسانند و اگر متولّی منصوص ندارد با اجازه مجتهد جامع الشرائط به نحوی که ذکر شده زمین را اجاره نمایند و در هر حال با تنظیم مدرک اجاره، کاری کنند که معلوم باشد این قسمت در اجاره مسجد و محدود به مدت اجاره است نه همیشه. و اللّه العالم
