العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > امر به معروف و نهی از منکر:
آیت الله العظمی مظاهری (مدظله)
|
استفتائات امر به معروف و نهی از منکر- آیت الله العظمی مظاهری مدظله
مراتب امر به معروف و نهی از منکر
امر بمعروف و نهی از منکر وظیفه کیست؟
سؤال:آیا امر به معروف و نهی از منکر وظیفه حکومت است یا آحاد مردم؟ و توصیه حضرت عالی در این زمینه چیست؟
پاسخ:همه باید این فریضه الهی را آنجا که زمینه باشد انجام دهند.
امر بمعروف و نهی از منکر زنان بدحجاب
سؤال:وظیفه ما در برابر امر به معروف و نهی از منکر زنان بدحجاب در جامعه کنونی چیست؟
پاسخ:وظیفه عمومی ندارید
مرحله پس از موعظه برای کسانی که تاثیر ندارد
سؤال:اگر مجریان فریضه الهی امر به معروف و نهی از منکر، احتمال بدهند که فرد معصیت کار با موعظه و نصیحت، معصیت را ترک نمی‌کند وظیفه چیست؟
پاسخ:وقتی که موعظه تأثیر نداشت باید با تندی و قهر و ترک مرابطه، او را وادار به ــ(انجام )ــ واجبات و اجتناب از گناه نمود ولی بیش از این، یعنی کتک و زجر و بازداشت گرچه مرتبه سوّم است ولی مربوط به حکومت اسلامی است و عموم مردم حق‌ّ چنین کاری را ندارند.
مصادیق امر به معروف و نهی از منکر
نهی از تراشیدن ریش
سؤال:آیا توصیه به گذاشتن ریش و ممانعت از تراشیدن آن می‌تواند از مصادیق امر به معروف و نهی از منکر قرار گیرد؟
پاسخ:معلوم است که از مصادیق امر به معروف و نهی از منکر است.
در صورت عدم دسترسی به نیروهای انتظامی
سؤال:در صورتی که امر به معروف و نهی از منکر واجب کفایی باشد و هر کس می‌تواند امر به معروف و نهی از منکر کند، اگر با وجود آن که دسترسی به مأموران انتظامی متعسّر است، خود اشخاص نهی از منکر کنند، این با رعایت مراتب امر به معروف و نهی از منکر (با رفتار، با گفتار، ....) تا قتل کسی که به منکر روی آورده پیش رود (مثلاً شخصی عمل منافی عفّت انجام می‌دهد) آیا این گونه امر به معروف و نهی از منکر مشروع است یا خیر؟
پاسخ:افراد عادی فقط می‌توانند با گفتن، امر به معروف و نهی از منکر کنند ولی سایر مراتب مربوط به حاکم شرع است نه افراد عادی
نوشیدن شراب
سؤال:اگر غیر مسلمانی در منزل خود یا اماکن خصوصی شراب بنوشد و با حالت مستی وارد اماکن و معابر عمومی شود، چه حکمی دارد؟
پاسخ:باید از اشاعه فحشاء جلوگیری شود.
امر و نهی دانشجویان
سؤال:وظیفه جوانان مؤمنی که در دانشگاه‌های مختلط در رابطه با مفاسدی که در دانشگاه می‌بینند، چیست؟ آیا در این محیط می‌توانند دختری را امر و نهی کنند؟
پاسخ:باید اوّلاً مواظبت از خود بنماید و ثانیاً به مقدار امکان امر به معروف و نهی از منکر داشته باشد.
نهی از منکر زنان در کوچه و خیابان
سؤال:در جامعه زنانی هستند که حجابشان کامل نیست و در بعضی یا اکثر مواقع سبب جلب توجّه نامحرم می‌شوند، حال تکلیف ما در قبال زنانی که حجاب ناقص دارند در خصوص امر به معروف و نهی از منکر چگونه است؟ و اگر آمر برخود از تأثیر شهوت در موقع نهی زبانی بترسد، حکم چیست؟
پاسخ:باید اوّلاً مواظبت از خود بنماید و ثانیاً اگر بتواند امر به معروف و نهی از منکر زبانی داشته باشید
جلوگیری از منکر در صورت نزاع و ... در مجلس عروسی چگونه است؟
سؤال:تکلیف قطعی و دقیق ما برای مسائل ذیل چیست؟
در جشن ازدواج دو جوان، متأسّفانه با اصرار مهمان‌ها تلاش می‌شود که نوار ترانه پخش شود، البته مادر عروس خانم و مادر داماد و خود عروس و داماد اصلاً راضی به این امر نیستند لذا مادر عروس با استمداد از صاحب عصر «عجّل‌الله تعالی‌فرجه» مانع می‌شوند ولی مهمان‌ها در جواب، مجلس را ترک می‌کنند یعنی به جای جلوگیری از کار حرام (نوار ترانه پخش کردن) با زخم زبان و نیش رفتاری سعی می‌کنند که به بهانه اینکه دختر اوّل است و شادی است حتّی مانع از فرستادن صلوات شوند و در واقع یا دین را جدا از جشن می‌دانند یا اینکه ادّعا دارند این کارها در دین بوده است و عموماً هم این افراد لجبازی می‌کنند و پافشاری بر عمل حرام می‌کنند، تکلیف خانواده عروس چیست؟ آیا باید نظر آنها را جلب کرد تا با ناراحتی مجلس را ترک نکنند و یا وظیفه بالاتری داریم؟ گاهی هم خانواده عروس سالم و دین دار و خانواده داماد هم با فضیلت هستند ولی اطرافیان داماد مثل خواهران یا اقوام دیگر طرف داران سرسخت نوار ترانه و وسائل لو و لعب هستند، لذا در شب عروسی برخورد و درگیری و حتّی احتمال جدایی و آبروریزی را پیش می‌آورد با اینکه قبلاً تذکّر داده شده که نباید این برنامه‌های بیهوده در آن شب باشد ولی در عمل با مشکل مواجه شده و خلاصه در جامعه اسلامی هم نمی‌شود آن طور که خدا و رسولش خواسته‌اند عمل کرد، خواهشمندیم بدون رعایت ما، وظیفه ناب ما را در برخورد با این افراد مشخّص فرمایید تا در معصیت نیفتیم و وظیفه امر و نهی را ترک نکنیم
پاسخ:باید با آنها مدارا کرد و هر کجا که موجب جرّ و نزاع شود باید کوتاه آمد.
جلوگیری از پخش نوار ترانه در اتوبوس
سؤال:اگر در اتوبوس مسافربری به شهر مقدّس مشهد، راننده به بهانه اینکه هوشیار باشد نوار ترانه روشن کند و با وجود امر به معروف و نهی از منکر چند تن از مسافران، اصرار به این کار داشته باشد و به ناهیان منکر پرخاش کند و ادّعا کند که رهبر این نوارها را آزاد کرده‌اند و از طرفی ما دو ساعت از سفر را رفته باشیم و در بین راه باشیم چه باید بکنیم تا هم وظیفه امر به معروف و نهی از منکر خود را کامل انجام بدهیم و هم مبتلا به معصیتی نشویم؟
پاسخ:شما باید تذکّر بدهید اگر فائده نکرد میتوانید به مسافرت خود ادامه بدهید و جرّ و بحث لازم نیست چنانچه پیاده شدن هم لازم نیست.
تفاوت نهی از منکر و جلوگیری از مزاحمت
سؤال:در کتاب «کاوشی نو در اخلاق اسلامی، ص 338» ذکر نموده‌اید «غیرت در مورد عفّت عمومی حتّی زنان غیر مؤمن» یعنی:
1) اگر خدای نکرده مردی مزاحم زنی شد که حجابش را رعایت نکرده، آرایش کرده، باز باید جلوی آن مرد ایستاد و مانع شد؟ یا اگر نگاه ناصحیح به زنی که غیر مؤمن است و پوشش صحیح ندارد یا رفتار صحیح ندارد، باید مرد مسلمان دیگر او را باز دارد؟
2) غیرت فقط از آن مردان است یعنی غیرت در مورد عفّت عمومی، این واجب وظیفه مردان است یا وظیفه زنان؟
پاسخ:1) نهی از منکر که لازم است غیر مزاحمت است و جلوی مزاحمت را همه باید بگیرند.
2) نهی از منکر اگر ضرر نداشته باشد بر همه از زن و مرد لازم است
الات موسیقی محلی و جشن عروسی سنتی در اقوام مختلف ایرانی
سؤال:با توجّه به اینکه حفظ بقای اسلام از اهم‌ّ واجبات میباشد و در این امر علمای اسلام و مراجع عظیم الشأن وظایف سنگینی در حراست آن دارند و طبق نبوی شریف «اذا ظَهَرَت الْبدَع‌ُ فی اُمِّتی فَلْیُظْهر الْعالم‌ُ علْمَه‌ُ»، به خصوص در این مقطع زمان که دشمنان اسلام به هر وسیله‌ای برای نابودی و یا تضعیف کردن آن دامن می‌زنند و نهایت سعی را در مفاسد اخلاقی در کشور اسلامی و در مناطق آن به انحاء و شیوه‌های مختلف به مقصد خود می‌رسانند و از مواردی که در مملکت ما رواج پیدا کرده و رو به افزایش است آلات لهو و لعب مطرب و موسیقیبخصوص در این مناطق چهار محال و بختیاری، منطقه فلارد و .... و دیگر مناطق مطربی است معروف به ساز و دهل که در مراسم عقد و عروسی دعوت می‌کنند و آن را به عنوان رسم و سنّت عرف تقّی می‌کنند در صورتی که یکی از اقسام مطرب است که تمام مردم را به هیجان در می‌آورد و زنان و مردان در ملا عام می‌رقصند و نوامیس مردم در معرض دید قرار می‌گیرند و هیچ احساس مسئولیّتی در برابر احکام الله نشان نمی‌دهند و علاوه بر اینکه هزینه‌های کلانی بیهوده صرف حرام می‌شود که اگر این مبالغ را در امور خیریه به مصرف برسانند نه معصیّتی صورت می‌گیرد و نه مال بی‌مورد ضایع می‌گردد، لذا مستدعی است نظر مبارک را در این مورد ارائه فرمایید
پاسخ:در وضع فعلی نهی از منکر لازم است ولی ایجاد تنش و بحران جایز نیست و استفاده از آلات موسیقی که شهوت‌انگیز و مفسده‌انگیز باشد حرام است و گناه آن خیلی بزرگ است
آیا نهی از منکر در مدارس با استفاده از تنبیه جایزاست
سؤال:1) در مدارس خصوصاً دبیرستان‌ها، رفتارهای بعضی از دانش‌آموزان به گونه‌ای است که اثرات سوء رفتاری و اخلاقی در سایرین دارد، در این خصوص مسئولین امر پس از ارشاد، راهنمایی، تذکّر و تهدید، بعضاً به رفتار خشونت آیز یا ندرتاً تنبیه بدنی مبادرت می‌نمایند، آیا این کار از نظر شرعی جایز است؟ حدّ آن چه مقدار است؟
2) در موقع بروز خطا و رفتارهای ضدّ اخلاقی به وسیله بعضی از دانش‌آموزان، برخوردهایی همراه با خشونت و بعضاً تحقیرآمیز جهت جلوگیری از تکرار موارد مذکور از طرف مسئولین امر معمول می‌گردد:
اوّلاً) آیا این کار اشکال ندارد؟
ثانیاً) بعد از حل‌ّ مشکل حصول رضایت افراد موصوف لازم است یا خیر
پاسخ:1) در صورت ضرورت به اندازه ضرورت جایز است.
2) در صورت ضرورت به اندازه ضرورت جایز است.
و در هر دو صورت تحصیل رضایت لازم نیست.
امر بمعروف و نهی از منکر
سؤال:نظر مبارک خود را در مورد فریضه الهی امر به معروف و نهی از منکر بیان فرمائید.
پاسخ:یکی از اهم‌ّ واجبات در اسلام امر به معروف و نهی از منکر است و همه باید این فریضه را زنده نگاه بدارند و اگر همه این واجب راعمل می‌کردند جائی برای افراد گناهکار نبود و همه جا برای آنها نا امن می‌شد.
|
