العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > فتاوای آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مدظله):
تصرف در مالی که خمس آن پرداخت نشده
سؤال 777- حضرت عالی در رساله مسأله 884 فرموده‌اید: تصرف در ملک کسی که خمس یا زکات بدهکار است حرام و نماز در آن باطل است تا آخر، حال خمس و زکات یا کفاره رمضان و دیه و رد مظالم و نظایر اینها هم اگر بعهده شخص باشد همین حکم را دارد و اگر یکی از وراث که یک هکتار زمین ارث برده به اندازه سهم خودش خمس و زکات و رد مظالم و دیه و کفاره را بدهد تصرف این شخص که به اندازه خودش داده حرام و نماز باطل است یا نه؟
جواب: در مورد سؤال با پرداخت وجوه مذکور به مقدار سهم خود میتواند در بقیه سهم خود تصرف کند. و اللّه العالم.
سؤال 778- کسی خانه‌ای را از پول خمس نداده خریده و در آن نماز می‌خواند، نماز و غسل او چه صورت دارد؟ آیا غسل باطل است یعنی جنابتش باقی است؟
جواب: اگر معامله را به ذمّه انجام داده نماز و غسل اشکال ندارد البته واجب است خمس را هم بدهد و اگر عین بعین انجام داده تا موقعی که خمس آن را نپرداخته هر گونه تصرّف در آن خانه اشکال دارد. و اللّه العالم.
سؤال 779- کسی که منزل مسکونی خویش را اضطراراً برای خرید منزل مسکونی ضروری در محل انتقال جدید می‌فروشد، آیا در فاصله ایام بیع وشراء، وجه بهای منزل فروخته شده مشمول خمس می‌شود؟ و با فرض شمول خمس و عدم پرداختن در منزل مسکونی ابتیاعی جدید از وجه تخمیس نشده نماز و تصرفات دیگر جائز است؟
جواب: در فرض سؤال چنانچه در سال فروش قیمت منزل صرف خرید منزل مسکونی جدید و یا مؤونه دیگر شده چیزی بر او نیست ولی اگر پول خانه بماند تا سال بعد، بمقداری که زائد بر قیمت خرید، فروخته خمس تعلّق میگیرد و اما نسبت به خرید منزل با پول تخمیس نشده چنانچه ذمّه ای بوده نماز و تصرفات در آن منزل اشکال ندارد.
سؤال 780- شخصی که خمس نمیدهد اگر هنگام حج مقداری از مال خود را جدا کند و خمس آن را بدهد و صرف امور حج کند آیا تا این اندازه تصرف جایز و حج او صحیح است؟
جواب: در فرض سؤال، تصرف جایز نیست چون خمس بنحو اشاعه است و باید همه مال متعلّق خمس را تخمیس کند لکن اگر لباس احرام و سایر لباسهایش را که در حین انجام اعمال از آنها استفاده میکند در موقع خریدن بنحو کلی و ذمّه‌ای خریده باشد نه عین به عین حجّش صحیح است.
سؤال 781- فرش مسجدی را از پول خمس نداده خریداری کرده‌اند نماز خواندن و سائر تصرفات در آن چه صورت دارد؟
جواب: در فرض سؤال چنانچه معامله و خریدوفروش به ذمّه بوده که معمولًا چنین است معامله صحیح است و نماز خواندن و سائر تصرّفات در آن فرش اشکال ندارد. و اللّه العالم.
سؤال 782- شخصی درختی را بدون اینکه خمس آنها را بدهد وقف مسجد میکند و سقف و شبستان آن را که در روستاها معمول است از آن درخت می‌سازد نسبت به خمس وظیفه چیست و آیا نماز در پشت بام و شبستان مسجد صحیح است یا نه؟
جواب: اگر درخت متعلق خمس شده وقف آن و نماز خواندن روی آنها برای کسانی که اطلاع دارند اشکال دارد مگر آنکه خمس آنها داده شود.
سؤال 783- زید قبلًا خمس اموالش را به مرجع تقلید خودش و سایر مراجع می‌داد حالا مدتی است که سهم مبارک را نمیدهد با چنین شخص آیا می‌توانم شریک معامله‌ای باشم و یا برایش اجیر شوم و کار کنم؟
جواب: شرکت با شخص مذکور در صورتی که یقین دارید که اموال مورد ابتلاء شما از شخص مذکور متعلق خمس شده و ادا نکرده اشکال دارد ولی اجیر شدن و کار کردن برای او مانعی ندارد و اجرتی که به شما می‌دهد اگر یقین ندارید که متعلق خمس واقع شده گرفتن آن مانعی ندارد و اگر یقین دارید پولی که به شما به عنوان اجرت می‌دهد متعلق خمس شده و خمس آن را نداده باید آن را قبول نکنید و از او بخواهید تا پول حلال به شما بدهد.و اللّه العالم.
سؤال 784- غذا خوردن در خانه‌ای که اهل آن تارک الصلاة بوده و خمس و زکات نمی‌دهند چگونه است؟ اگر پدرم خمس و زکات مالش را نداده، تکلیف من که نان او را می‌خورم و از لوازم خانواده استفاده می‌کنم چیست؟
جواب: هر چه را یقین ندارید که به خصوص آن خمس تعلّق گرفته تصرّف در آن جایز است.
سؤال 785- بعضی مؤمنین می‌پرسند، جاهائی دعوت می‌شویم که یقین داریم حساب سال ندارند، آیا غذا خوردن و یا تصرّف دیگر ما، در منزل آنان چه صورت دارد؟
جواب: اگر یقین ندارند که به عین آنچه مورد ابتلاء آنها است خمس تعلق گرفته باشد ظاهراً اشکال ندارد. و اللّه العالم
