العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > فتاوای آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مدظله):
دستگردان
سؤال 772- با توجه روایاتی که میفرماید الخمس بعد المؤونة که نمونه آن در جلد 2 استبصار باب 30 موجود است چرا مراجع بزرگوار وجوب خمس را فوری نمی‌دانند و مهلت دستگردان میدهند آیا مهلت را از (من ذلک فی حل لیزکوا) استنباط می‌فرمایند و آیا مهلت یک سال، با آن مقدار خمسی که به بعد از مؤونه تعلق گرفته و تا مدت یک سال از بین میرود منافات ندارد؟
جواب: استناد به روایت محمد بن سنان از عبد الصمد بن بشیر که در ذیل آن میفرماید (الا أن أبی جعل شیعتنا فی ذلک فی حل لیزکوا) بر ولایت فقیه بر امهال و دستگردان بجهت ضعف سند آن تمام نیست ولی به روایات دیگر مثل صحیحه فضلاء عن أبی جعفر (ع) استناد ممکن است به این بیان که تحلیل امام (ع) بر حسب ولایت بر خمس بوجه و به اصطلاح حکم ولایتی و نظامی است و اگر ولایت فقیه نیز بر خمس ثابت شود چنانکه در اخذ و مصرف آن ثابت میدانند فقیه هم در موارد و اقتضاء مصلحت میتواند در اداء آن مهلت بدهد مع ذلک اثبات این ولایت که مأخذ تحقیق باشد برای فقیه خالی از اشکال نیست ولی در مواردی که من علیه الخمس بطور عرف و عادت متمکن از اداء نباشد و مصلحت از باب خمس هم امهال باشد ولایت بر آن موجه است بلی اذن در تأخیر اداء بدون مصلحت ارباب خمس و تمکن من علیه الخمس از اداء خالی از اشکال نیست و مقصود از بخش دوم سؤال کاملًا معلوم نشد زیرا بفرض صحت مهلت و انتقال خمس بذمه شخص چیزی از مال خمس تضییع و تفویت نمیشود.
سؤال 773- آیا می‌توان مبلغ خمس را به صورت اقساط پرداخت نمود؟
جواب: بدهی خودتان را باید دست گردان بکنید بعد از دستگردان در صورتی که متمکن از پرداخت دفعی آن نباشید میتوانید به اقساط بپردازید. و اللّه العالم.
سؤال 774- آیا می‌توان وجوهات شرعیّه را به شماره حساب دفتر جنابعالی واریز نمود و از دست گردان وجوه مستغنی است؟
جواب: اگر بخواهید همه وجوهات متعلّقه به اموال خود را در سر سال خمسی دفعةً بپردازید دست گردان لازم نیست ولی اگر بخواهید تدریجاً بپردازید باید بدهی خود را دست گردان نمائید.
سؤال 775- با سند منزلم و مقداری وجه نقد سه دانگ از یک ماشین را خریدم بعد از درآمد آن اقساط وام را پرداختم و یک دانگ دیگر هم خریدم و اگر بخواهم وجوهات را حساب کنم مجبورم سهمی از آن را بفروشم و زندگی من تأمین نگردد آیا خمس بر آن تعلق می‌گیرد یا خیر؟
جواب: در مورد سؤال چنانچه ماشین را جهت کار خریده‌اید خمس دارد، باید خمس آن را دستگردان کنید و به تدریج بدهی خود را بپردازید. و اللّه العالم.
سؤال 776- اگر کسی فعلًا نتواند خمس را بپردازد میتواند بتأخیر بیندازد و یا اینکه قرض کند و خمس را پرداخت نماید؟
جواب: با مجتهد یا مأذون از طرف او دستگردان کند و تدریجاً بپردازد. و اللّه العالم.
