العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > فتاوای آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مدظله):
خمس جهیزیه
سؤال 747- پولی که برای دختر و یا پسر و نیازهای تحصیلی و یا ازدواج و جهیزه کنار می‌گذارد آیا خمس دارد یا نه- و آیا وسیله‌ای و چیزهائی که برای پسر خریداری میکنند و می‌گذارند آیا مانند دختر که اجناس و جهیزه‌اش خمس ندارد این هم ندارد؟
جواب: به جهیزیه‌ای که برای دختر و در سالهائی که در معرض ازدواج است تهیه میشود خمس تعلق نمیگیرد ولی خمس پولی که برای جهیزیه یا ازدواج مخارج تحصیلی کنار گذاشته میشود باید ادا شود.
سؤال 748- برای جهیزیه دختر پول یا لوازم منزل کنار بگذاریم متعلّق خمس میشود؟
جواب: اگر جهیزیه در وقتی تهیه شود که دختر در معرض ازدواج است و اتفاقاً چند سال بگذرد و شوهر نکرده باشد خمس ندارد ولی اگر مثلًا دختر در سن پنج سالگی باشد و تدریجاً برای او جهیزیه بخرند خمس دارد و همچنین اگر برای دختر چه کوچک باشد و چه بزرگ پول کنار بگذارند و یک سال بر آن بگذرد خمس دارد.
سؤال 749- مادری که با چهار فرزند دخترش قالی‌بافی میکنند بقصد خرید جهیزیه اگر پول آن ذخیره شود سر سال خمس دارد یا نه؟
جواب: اگر فعلًا محتاج به جهیزیه است میتواند آن را در بین سال درآمد خریداری نماید و خمس ندارد و اگر تهیه آن بدون ذخیره پول آن ممکن نباشد و درآمد دیگر نداشته باشد تعلق خمس به آن معلوم نیست.
سؤال 750- اگر برای جهیزیه دختر پول یا لوازم زندگی کنار بگذاریم آیا خمس دارد؟
جواب: جهیزیه برای دختری که در سنین ازدواج تهیه میشود جزء مؤونه است و خمس ندارد ولی پولی که جهت جهیزیه کنار گذاشته میشود این حکم را ندارد بلی اگر تهیّه بعض اقلام جهیزیه بدون کنار گذاشتن پول که قهراً سال هم بر آن میگذرد و برای شخص یکجا خریدن ممکن نباشد در این صورت به پولی که جهت تهیه آن کنار گذاشته خمس تعلق نمیگیرد.
سؤال 751- و در مسأله 1786 تبیین شده اگر انسان در شهری باشد که معمولًا هر سال مقداری از جهیزه دختر را تهیّه میکنند و تهیه آن مورد حاجت باشد خمس ندارد؛ سؤال مورد حاجت اینست که شخصی دختری دارد که حال تقریباً شانزده‌ساله میباشد و از سه سال قبل یک تخته فرش را بقصد جهیزیه آن دختر مشغول بافتن شده است حال میخواهد بداند آیا خمس آن را باید بدهد یا خیر؟
جواب: در مورد سؤال چنانچه مرسوم محل این باشد که فرش بعنوان جهیزیه برای دختر مورد نظر در آن سنّ و سال تهیه میکنند خمس ندارد و الّا بعد از پایان بافت فرش اگر سال بر آن بگذرد خمس دارد.
سؤال 752- دختر جهیزیه‌ای که پدر به او داده بخانه شوهر میبرد، امّا از تمام آن استفاده نمیکند و از مجتهدی تقلید مینماید که خمس هبه را واجب می‌داند. آیا خمس چیزی که از آن استفاده ننموده واجب است؟
جواب: در فرض سؤال اگر چیزی که از آن استفاده ننموده معرض حاجت فعلی او است و اتفاقاً در بین سال مورد استفاده قرار نگرفته و یا چیزی است که جزء جهیزیه قرار دادن آن از شئون عروس است خمس ندارد.
