العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > فتاوای آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مدظله):
خمس شخصی که وام گرفته و بدهکار است.
سؤال 726- اگر کسی یک ملیون تومان وام گرفت برای کشاورزی بذر و کود خرید آیا یک میلیون را باید از سرمایه کسر کند یا بعد از محصول بردارد؟
جواب: آنچه از سرمایه که در مقابل وام پرداخت نشده باشد خمس ندارد.
سؤال 727- بعرض میرساند عده از کارمندان یک وزارتخانه بازخرید شده و مبلغی پول بعنوان بازخرید سنوات خدمتی و پاداش به آنها تعلّق گرفته و آن پولها را سرمایه‌گذاری کرده و شرکتی را تشکیل داده‌اند و از اسفند ماه سال 72 تا حال مشغول بکارند آیا این سرمایه خمس دارد یا نه وعده‌ای هم وام گرفته و سرمایه‌گذاری کرده‌اند قسطهائی که پرداخت کرده‌اند و در شرکت سرمایه آنها محسوب میشود آیا خمس دارد یا نه لطفاً نظر مبارکتان را مرقوم فرمائید.
جواب: در مورد سؤال سرمایه مذکور خمس دارد و همچنین نسبت به کسانی که وام گرفته و سرمایه قرار داده‌اند هر مقدار از وام که قسط آن پرداخته شده و سال بر آن گذشته خمس دارد بلی هر مبلغ از وام که قسط آن پرداخت نشده خمس ندارد.
سؤال 728- به جنسی که با پول قرض کرده بخرد و سال بگذرد خمس تعلّق می‌گیرد یا خیر؟
جواب: جنس مذکور خمس ندارد بلی اگر بعد از ادای قرض آن جنس یک سال بماند و صرف مؤونه نشود خمس دارد. و اللّه العالم.
سؤال 729- کسی که پایان سال خمسی بدهکاری نقدی (نه قسطی) بابت مؤونه دارد آیا از موجودی متعلق خمس کسر میشود؟ و بفرض کسر شدن آیا فرقی هست در خوراکی و پوشاکی با قرض مسکن و ماشین سواری و خرج جهیزیه دختر و سایر لوازم خانه و زندگی یا خیر؟
جواب: بطور کلی اگر دین مربوط به مؤونه زندگی باشد اداء آن قبل از رسیدن سال خمسی از مؤونه محسوب است و خمس ندارد ولی اگر صرف مؤونه نکند و سال خمسی برسد نمیتواند بمقدار دین از ربح در اداء خمس کسر کند و در سال بعد که می‌پردازد جزء مؤونه آن سال محسوب میشود.
سؤال 730- اگر شخصی در وقت حلول سال خمسی مقروض و بدهکار باشد آیا می‌تواند آن را از عوائدش کسر کند؟
جواب: اگر قرض برای سرمایه بوده و فعلًا هم در سرمایه موجود است خمس عوائد باید اداء شود و اگر هم تلف شده است و قرض را در بین سال ادا نکرده است خمس عوائد را باید بدهد در هر سال که قرض را ادا کرد جزء مؤونه سال ادامحسوب میشود و اگر قرض برای سرمایه بوده و فعلًا با محاسبه قرض سرمایه زاید بر سرمایه قبل است به مقدار قرض خمس به سرمایه تعلق نمی‌گیرد و اگر قرض برای مؤونه بوده با اینکه ادا نکرده از عوائد سال استثناء نمیشود و خمس عوائد باید پرداخت شود. و اللّه العالم.
سؤال 731- آیا بدهی به اداره دارائی جهت مالیات مورد مطالبه اداره را و سایر بدهی‌های تعهدی را (تعهّد به امور خیر مثل ساختن مسجد و ساختن درمانگاه و غیره را) میشود جزء بدهی رسمی و معمولی آخر حساب نموده و از سرمایه و درآمد کسر نمود؟
جواب: بدهی‌های مذکوره در سؤال را نمیشود سر سال خمس از سرمایه کسر نمود بلی چنانچه قبل از رسیدن سال خمسی آن بدهی‌ها از فوائد کسب اداء شود مؤونه محسوب است و خمس ندارد.
سؤال 732- آیا پرداخت مالیات بر درآمد به اداره دارائی جزء حقوق (خمس) محاسبه میشود؟
جواب: مالیات را نمیشود از خمس حساب کرد و خمس درآمد موجود در آخر سال واجب است پرداخت شود ولی اگر بعد از پرداخت مالیات چیزی نداشته باشید خمس به شما تعلّق نمی‌گیرد.
