العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > فتاوای آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مدظله):
خمس مال به ارث رسیده
سؤال 684- اگر به شخصی ارثی برسد و از پول آن ارث، خانه‌ای تهیّه کند آیا بر وی خمس واجب است یا خیر؟
جواب: در فرض سؤال اگر در همان سالی که فروخته با آن خانه مورد لزوم برای سکونت خود را خریده خمس ندارد و اگر خانه را در سال بعد خریده به مقدار ارزش مال موروثی در روز فوت مورّث خمس ندارد و مقدار زائد بر آن خمس دارد. و اللّه العالم.
سؤال 685- اگر به قیمت ارثی که به وارث رسیده اضافه شده باشد و وارث آن را (مال موروث را) بفروشد، آیا هر وقتی که آن را فروخت خمس آن را باید بدهد یا اگر زائد بر مؤونه سال او باشد خمس آن واجب است؟
جواب: در فرض سؤال: اصل مال موروثی تا فروخته نشده خمس ندارد و بعد از فروش آنچه زائد بر قیمت روز فوت مورّث است از عوائد سال فروش محسوب می‌شود که اگر قبل از رسیدن سال صرف در مؤونه شود خمس ندارد.
سؤال 686- زمینی را که برایم به ارث رسیده فروخته‌ام اگر پول آن را در سپرده‌های درازمدت بانک گذاشته و سود آن را هر ماه دریافت کنم آیا به اصل پول خمس تعلق می‌گیرد؟ در صورتی که به پول (سودی که بانک می‌پردازد) احتیاج داشته باشم آیا پول سود که بانک هر ماه می‌پردازد حلال است یا خیر؟
جواب: چنانچه قیمت روز فروش آن با زمانی که به شما به ارث رسیده تفاوت نکرده خمس به آن تعلق نمیگرد و الّا باید خمس تفاوت قیمت را بدهید و سپرده را در صورتی که به بانک داده باشید که طبق ضوابط شرعی بانکی با آن معاملات بنماید و درصدی از سود آن را بشما بدهد و در صدی را خود بانک بعنوان حق الزحمة و اجرت عمل بردارد ظاهراً آنچه را ماهیانه طبق قرار داد می‌پردازد اشکال ندارد.
سؤال 687- زمین کشاورزی که از ارث به فرد برسد آیا بر او خمس تعلّق می‌گیرد یا خیر؟ و چنانچه خمس بر او تعلّق بگیرد باید به قیمت فعلی حساب شود یا به قیمت سابق؟
جواب: در فرض سؤال زمین زراعتی که به ارث به شخص منتقل شده خمس ندارد مگر اینکه یقین داشته باشد که مورث در صورت تعلق خمس بعین آن، خمس آن را نداده که در این صورت باید خمس آن را بقیمت فعلی بدهد.
سؤال 688- آیا کسی که سال خمسی دارد حالا از دنیا می‌رود و هنوز سال خمسی آن شخص نرسیده و طبق وصیت هم عمل شده مقداری برنج و پول نقدو غیره زیاد آمده آیا مال ورثه هست و آیا خمس به آنها تعلق می‌گیرد؟
جواب: باید عواید بین سال متوفی که موجود است و یا طلب دارد کلًا تخمیس شود هر چند سال خمسی متوفی نرسیده باشد فقط مخارج تا حین موت او خمس ندارد نه بعد از موت. و اللّه العالم.
سؤال 689- مادر یکی از دوستانم فوت کرده است و از اموالی که به جای مانده مغازه‌ای است که شوهر آن خانم پول آن را به عنوان هدیه به ایشان پرداخت کرده است آیا وارثین باید خمس بپردازند یا خیر؟
جواب: در فرض مسأله اگر وارث مقلد کسی است که هدیه را متعلق خمس می‌داند باید خمس آن را بدهد.
سؤال 690- ماترک مرحوم پدر بنده در سال 1353 پس از پرداخت مالیات بر ارث و حقوق حقّه زوجه ایشان به بنده ارث رسیده است در حال حاضر بر اثر فقدان رسید وجوهات شرعیه برای وارث پرداخت خمس واجب میگردد یا نه؟
جواب: در صورتی که ورثه یقین ندارند که مورّث آنها بدهی خمسی دارد چیزی از لحاظ خمس بر ورثه واجب نیست. و اللّه العالم.
سؤال 691- شخصی زمین زراعتی به ارث برده بعد از مدّتی می‌فروشد به قیمت بالاتر، خمس تفاوت قیمت را باید بدهد یا نه؟
جواب: ترقی قیمت سوقیه جزء درآمد سال فروش است که اگر تا آخر سال صرف در مؤونه نشود خمس دارد.
