العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > فتاوای آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مدظله):
خمس ابزار کار و ماشین‌آلات
سؤال 654- شخصی دو دستگاه ماشین دارد و هر دو مورد نیاز است اما از یکی برای رفت و آمد جهت کشاورزی استفاده میکند آیا خمس به آن تعلق میگیرد یا خیر؟
جواب: ماشینی که برای استفاده شخصی خانوادگی، واقعاً مورد لزوم باشد و در بین سال و از عوائد همان سال تهیه شده باشد خمس ندارد و ماشینی که در امور کشاورزی و لو برای آمد و رفت و رسیدگی به آن لازم باشد خمس دارد.
سؤال 655- اگر با ماشین‌سواری به طور اتفاقی مسافر سوار کند و کرایه بگیرد آیا این ماشین متعلق خمس هست یا نه؟
جواب: اگر ماشین مؤونه باشد یعنی برای استفاده سواری شخصی تهیه شده و به آن نیاز دارد خمس ندارد هرچند اتفاقاً در موردی کرایه بگیرد ولی اگر ماشین را بعنوان سرمایه کار و مسافرکشی تهیّه نموده خمس دارد.
سؤال 656- راننده‌ای که تا به حال حساب سال نداشته و ماشینی دارد، که روی آن کار میکند و معیشتش از این راه اداره می‌شود، حالا که می‌خواهند خمسش را بپردازد، آیا باید قیمت فعلیش را حساب کند یا قیمتی که موقع خرید پرداخته؟
جواب: اگر ماشین را بذمه خرید قیمت خرید را حساب کند. و اللّه العالم.
سؤال 657- کسی که از پول خمس داده شده، ماشینی می‌خرد تا از در آمد آن استفاده نماید و بعد از مدتی می‌فروشد و از آن سود می‌برد، آیا به سودش خمس تعلق میگیرد؟
جواب: در فرض سؤال سود حاصله ربح سال فروش محسوب است چنانچه در سال فروش ماشین صرف مؤونه شود خمس ندارد و الّا باید خمس سود را که سال بر آن میگذرد بدهد. و اللّه العالم.
سؤال 658- شخصی جنسی را مثل تراکتور و ماشین و زمین خریده به یکصد هزار تومان و ترقی قیمت پیدا کرده است آیا هنگام تعیین سال خمسی باید ترقی قیمت را هم حساب کند و یا اصل پولی را که داده حساب کند و ترقی قیمت را هنگام فروش حساب کند؟
جواب: در فرض سؤال چنانچه اشیاء مذکوره را با پول مخمس خریداری نموده تا موقعی که آنها را نفروخته ترقی سوقی آنها خمس ندارد و اگر بعین در آمد سالِ خرید، آنها را خریده باید به قیمت فعلی خمس آنها را بدهد و اگر بذمه خریده قیمت آنها را داده باشد اداء خمس خریداری شده کافی است بلی در صورت فروش آنها ترقی قیمت ربح سال فروش محسوب است. و اللّه العالم.
سؤال 659- این جانب از پول مخمس یک فروند موتور لنج خریداری نموده و با آن کار کردم و پس از مدتی کسب درآمد با آن اقدام به فروش آن کردم از این معامله سودی نصیبم گردید آیا به این درآمدها خمس تعلق میگیرد یا نه؟
جواب: در مورد سؤال هر مبلغ که از فروش موتور لنج فائده برده‌اید ربح سال فروش محسوب است هر مقدار از آن ربح قبل از رسیدن سر سال خمسی صرف مؤونه زندگی بشود خمس ندارد و هر مقدار باقی بماند خمس دارد و درآمدی که از کار با موتور داشته‌اید اگر در بین سال صرف مؤونه نشده باشد نیز خمس دارد.
سؤال 660- شخصی منزل اضافی داشته و فروخته جهت فرزند پیکان سواری خریده که با آن امرار معاش نماید آیا این ماشین خمس دارد یا خیر؟
جواب: در فرض سؤال چنانچه خمس منزل اضافی را اگر از عوائد تهیه کرده داده باشد و در سال فروش آن به فرزند بخشیده باشد خود فرزند پس از گذشتن سال بر آن باید خمس آن را بدهد، و اگر به فرزند نبخشیده در این صورت که خمس آن را داده باید خمس اضافه قیمت خانه را خودش بعد از یک سال از زمان فروش بپردازد و اگرخمس منزل در فرض مذکور داده نشده و در مالکیت پدر سال بر آن گذشته خمس قیمتی که دریافت شده باید بعنوان خمس کل پرداخت شود و خمس چهار خمس دیگر اگر بفرزند بخشیده شده بذمه فرزند است باید ادا نماید و اگر نبخشیده همان خمس کلّ کافی است.
سؤال 661- اگر شخصی از مجتهدی تقلید می‌کرده که می‌گفته تراکتور یا نیسان اگر برای استفاده خود کشاورز است که وسایل و بذر را سرزمین ببرد و وسائل و محصولات را بمنزل بیاورد خمس ندارد ولی الآن از مجتهدی تقلید میکند که می‌گوید خمس دارد وظیفه او چیست؟
جواب: چنانچه بفتوای مرجع تقلید میّت باقی مانده باشد پرداخت خمس فعلًا لازم نیست.
