العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > فتاوای آیت الله العظمی امام خمینی (قدس سره):
حقوق همسایه
سؤال 93 : اگر كسي بخواهد در منطقهٔ مسكوني و در زمين خود مغازهٔ آهنگري يا درب و پنجره سازي و يا امثال آنها را برقرار كند ( دولت اسلامي هم در آنجا مقررات خاصي ندارد) آيا صاحبان منازل مسكوني ديگر حق جلوگيري دارند؟
جواب: در جائي كه دولت اسلامي مقررات خاصي ندارد نمي توانند از ساختمان كردن مالك در ملك خود جلوگيري كنند، ولي مالك بايد از كاري كه موجب اذيت يا ضرر همسايگان باشد احتراز كند.
سؤال 94 : مالك زميني مي خواهد در محلهٔ مسكوني مغازه آهنگري بسازد، همسايه ها اعتراض كرده اند، ولي مالك توجه نمي كند، هر چند آنان حاضر هستند در مسافتي دورتر براي اين كار زميني به او بدهند اما او نمي پذيرد . لطفاً تكليف شرعي را بيان فرمائيد؟
جواب: حق ندارند از ساختمان كردن مالك در ملكك خودش جلوگيري كنند، ولي موجب اذيت يا ضرر همسايه باشد احتراز كند.
سؤال 95 : فاضلاب چاه خانهٔ من در ده متري چاه آب آشاميدني همسايه ام قراردارد، آيا از نظر شرع اسلام صحيح است؟
جواب: در صورتي كه چاه فاضلاب بعد از چاه آب همسايه حفر شده و به چاه آب ضرر مي زند حفر آن جائز نبوده و بايد جلوگيري شود و در غير اين صورت مانع ندارد.
سؤال 96 : در شهر ما رانندگاني هستند كه اغلب داراي ماشينهاي سنگين بوده و غالباً ماشينهاي خود را در جلو خانه هاي خويش پارك مي كنند، و هر موقع از شب دلشان بخواهد ماشين كرده و يا احياناً مشغول شستشوي آن مي شوند، و خيابان و كوچه را كثيف مي كنند، آيا شرعاً عمل آنها مجاز است يا خير؟
جواب: مزاحمت عابرين و همسايگان نبايد بكنند.
سؤال 97 : آب ناودان كسي به باغ شخصي ديگر مي ريزد ( صاحب ناودان هيچ حقي از آن باغ ندارند، ولي مدت زيادي است كه آب ناودان به باغ مزبور مي ريزد)صاحب باغ مي گويد تا به حال براي رضاي خدا اجازه داده بودم و فعلاً به خاطر ضرر آب ناودان راضي نيستم، در اين صورت تكليف چيست؟
جواب: اگر صاحب ناودان حقي بر ريخته شدن آب در باغ ندارد و فقط با اجازهٔ مالك باغ بوده مالك باغ مي تواند اجازهٔ خود را لغو و از ريختن آب ناودان در باغ جلوگيري كند.
سؤال 98 : اگر درخت «شخصي» فضاي ملك «ديگري» را اشغال نمايد آيا صاحب ملك مجاز است همان مقدار از درخت هسايه را كه به فضاي ملك او وارد شده قطع نمايد؟
جواب: مي تواند از صاحب درخ مطالبهٔ رفع مزاحمت كند، و اگر نكرد با مراجعه به محاكم صالحه مقدار مزاحم را كه داخل ملك او شده قطع نمايد.
سؤال 99 : شاخه هاي درخت شخصي در ملك ديگري وارد شده و خسارات زيادي به بار آورده ، لطفاً وظيفه را روشن فرمائيد.
جواب: اگر بدون حق بوده مي تواند مطالب از مالك درخت نمايد كه شاخه ها را طع يا به طرف ديگر ميل دهد، و اگر امتناع كرد خودش رفع ضرر نمايد[1].
[1] - قسمت اخير جواب متضمن اجازه مخصوص امام به سؤال كننده است. وگرنه همانطور كه در پاسخ سؤال 98 گذشت قطع شاخه هاي مزاحم بايد با اجازه حاكم شرع صورت بگيرد. البته مالك متأذي هم مي تواند رفع مزاحمت به قطع شاخه ها نمايد ولي ضام است.
رجوع به حاكم جهت جلوگيري از هرج و مرج و همچنين ضمان است.
