العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > نماز جماعت:
احكام و مسايل ويژه امام جماعت
نيّت جماعت براى امام
سؤال1268. آيا نيّت جماعت براى امام لازم است يا خير؟
جواب: در تحقق جماعت فقط كافى است كه مأموم نيّت اقتدا داشته باشد وامامت براى امام معتبر نيست و بدون نيّت او، جماعت از طرفين منعقد مى شود و احكام آن از قبيل متابعت و شك جارى است، اما در استحقاق ثواب جماعت براى امام، بدون نيّت تامّل است و نيز در اين صورت احوط براى امام اين است كه احكام جماعت را بر اين نماز جارى نكند.
رعايت حال ضعيف ترين مأمومين
سؤال1269. منظور از اين كه امام جماعت، رعايت حال اضعف مأمومين را بكند، چيست؟
جواب: يعنى او را به عسر نيندازد.
سؤال1270. اگر رعايت حال ضعيف ترين افراد خواندن نماز به صورت آهسته و با تأنى باشد، بر امام جماعت لازم است نماز را آهسته بخواند؟
جواب: خير، لازم نيست، گر چه خوب است.
بالاتر بودن جايگاه امام
سؤال1271. اگر جايگاه امام بالاتر از حدّ تعيين شده باشد، آيا نماز امام و مأمومين باطل مى شود يا فقط نماز مأمومين باطل مى گردد؟
جواب: جماعت باطل است؛ ولى نماز امام به صورت فرادا صحيح است و هم چنين مأمومين اگر مراعات وظيفه ى منفرد را بنمايند، نمازشان به صورت فرادا صحيح مى باشد.
استفاده ى امام از بلندگو
سؤال1272. اگر امام جماعت براى رساندن صداى خود به مأمومين از بلندگو استفاده كند، نماز اشكال پيدا مى كند؟
جواب: خير.
تعداد دفعات تكرار نماز يوميّه و نماز عيد توسط امام
سؤال1273. امام جماعت تا چند نوبت مى تواند نماز يوميّه و نماز عيد را به جماعت بخواند؟
جواب: فرقى بين جماعت دوم و سوّم و هكذا نيست و اظهر استحباب است با انعقاد جماعت با مأمومين ديگرى غير از نماز جماعت قبلى.
اقامه يك نماز توسط امام جماعت در دو محل
سؤال1274. آيا امام جماعت مى تواند يك نماز را در دو محل به جماعت به جاى آورد؟
جواب: بله، مى تواند.
اقتدا در يك نماز به يك امام در دو محل
سؤال1275. آيا شخصى كه ملازم امام جماعتى است كه در دو محل نماز مى خواند، مى تواند در هر دو محل به اين امام، اقتدا كند؟
جواب: بله، مى تواند.
بلندى مكان امام نسبت به مأموم
سؤال1276. محل امام نسبت به مأموم تا چه ارتفاعى جايز است كه بلند باشد؟
جواب: اگر مكان امام مقدار خيلى كم، مثلاً كمتر از يك وجب بلندتر باشد، اشكال ندارد و نيز اگر زمين سراشيب باشد و امام در طرفى كه بلندتر است بايستد، در صورتى كه سراشيبى آن زياد نباشد و طورى باشد كه به آن زمين مسطّح بگويند، مانعى ندارد.
امام جماعتى كه بدل از غسل و وضو، تيمم كرده باشد
سؤال1277. اگر امام جماعت، به دليل عذر شرعى، بدل از غسل يا وضو، تيمّم كرده باشد، اقتداى به او صحيح است؟
جواب: بله، صحيح است.
اشكال در تكبيرة الاحرام امام
سؤال1278. اگر امام جماعت بعد از گفتن تكبيرة الاحرام متوجه شود كه تكبير را درست نگفته، آيا بايد به مأمومين اطلاع دهد كه تكبير نگويند؟ در اين صورت آن كسانى كه تكبير گفته اند چه كار كنند؟
جواب: بلى، اطلاع مى دهد و آن ها كه تكبير گفته اند فرادا مى شوند كه مى توانند براى ملحق شدن به جماعت به نافله عدول كنند.
امام جماعتى كه سهوا بعد از تكبيرة الاحرام به ركوع مى رود
سؤال1279. اگر امام جماعت سهوا بعد از تكبيرة الاحرام به ركوع رود، وظيفه ى مأموم چيست؟ اگر امام در ركوع به مسأله پى ببرد، او چه تكليفى دارد؟ آيا با انجام دادن تكليفش، نماز جماعت به قوّت خود باقى است؟
جواب: مأموم اگر فهميد بايد حمد را بخواند و جماعت صحيح است و امام بعد از نماز سجده ى سهو به جا مى آورد؛ احتياطا.
فراموش كردن مقدارى از سوره توسط امام
سؤال1280. اگر امام جماعت مقدارى از سوره را فراموش كند و به ركوع برود، وظيفه ى مأمومينى كه متوجه مى شوند، چيست؟
جواب: مأمومين نسبت به او وظيفه اى ندارند و همان مقدار باقى مانده از سوره را خود تدارك مى كنند.
خواندن سوره ى خاصى در نماز جماعت با نظر مأمومين
سؤال1281. آيا امام جماعت مى تواند به خاطر نظر مأمومين سوره ى خاصى را بخواند؟
جواب: مانعى ندارد.
امام جماعتى كه ركوع را فراموش كرده
سؤال1282. اگر در نماز جماعتى امام بدون ركوع از قيام به سجده برود، وظيفه ى امام و مأمومين چيست؟
جواب: مأمومين بايد ركوع را به جا آورند و نماز را فرادا بخوانند و امام اگر در سجده ى دوم فهميد، نمازش باطل است و اگر در سجده ى اوّل فهميد، بايد احتياطا نماز را با ركوع به جا آورد و باز نمازش را اعاده كند.
فراموشى يك سجده توسط امام و ادامه دادن نماز توسط مأمومين به همراه امام
سؤال1283. اگر در نماز جماعت، امام يك سجده را فراموش كند، در حالى كه مأمومين با خبر بوده اند ولى به خاطر جهل به مسأله، همراه با امام، نماز خود را ادامه داده اند، تكليف نماز امام و نماز مأمومين چيست؟
جواب: نماز مأمومين باطل است؛ ولى امام بعد از نماز، قضاى سجده را با سجده ى سهو به جا مى آورد.
سه ركعتى خواندن نماز چهار ركعتى توسط امام به طور سهوى و تبعيّت مأمومين
سؤال1284. اگر امام جماعت، در نماز چهار ركعتى اشتباه كند و در ركعت سوم تشهد و سلام دهد و مأمومين نيز از او تبعيت كنند؛ وظيفه ى امام و مأمومين چيست؟
جواب: اگر مأمومين فهميده بودند كه ركعت سوم است و تشهد و سلام داده اند، نمازشان باطل است، در غير اين صورت امام و مأموم پس از نماز و پيش از آن كه عملى كه باطل كننده ى نماز است انجام دهند بايد فورا مقدارى كه فراموش كرده اند را به جا آورند.
انجام سه سجده توسط امام
سؤال1285. اگر امام جماعت پشت سر هم سه سجده انجام دهد، آيا نماز او اشكال پيدا مى كند؟ وظيفه ى مأمومين در اين حال چيست؟
جواب: مأمومين نبايد آن سجده ى سوم را به جا آورند و امام بعد از نماز احتياطا سجده ى سهو را به جا مى آورد.
باطل شدن نماز امام جماعت در حين نماز
سؤال1286. اگر در بين نماز، امام جماعت بفهمد كه نمازش باطل است، چه وظيفه ا ى دارد؟ اگر به مردم اطلاع ندهد و نمازش را صورتا ادامه دهد، آيا نماز مردم صحيح است؟
جواب: امام كار حرام كرده و بايد نماز را ادامه نمى داده؛ ولى مأمومين كه نمى دانستند، نمازشان صحيح است.
وقوع حدث از امام جماعت در بين نماز
سؤال1287. اگر از امام جماعت در بين نماز، حدثى سر بزند، چه حكمى دارد؟
جواب: بايد دست از نماز بردارد و ادامه ندهد.
اگر امام جماعت قادر به ادامه نماز نباشد
سؤال1288. اگر در حين نماز، براى امام جماعت حالتى پيش بيايد كه قادر به ادامه ى نماز نباشد، تكليف مأمومين چيست؟
جواب: امام يا مأمومين مى توانند ديگرى را امام قرار دهند، خواه آن فرد از اعضاى جماعت باشد و يا كسى باشد كه ابتداءا مى خواهد نماز بخواند. (مسأله ى 1203 رساله).
امام جماعتى كه نمازش شكسته بوده، ولى سهوا كامل خوانده
سؤال1289. نماز امام جماعت شكسته بوده؛ ولى به علت فراموشى، نماز را كامل خوانده است، بعد از سلام نماز متوجه مسأله مى شود، حال تكليف مأمومينى كه نمازشان كامل بوده و نيز تكليف خود امام چيست؟
جواب: نماز مأمومين صحيح بوده و امام اگر در وقت نماز يادش بيايد، بايد شكسته به جا آورد ولى اگر بعد از وقت يادش بيايد، قضاى آن نماز بر او واجب نيست.
امام جماعتى كه نمازش شكسته بوده و تعمّدا كامل مى خواند
سؤال1290. اگر امام جماعت براى خواندن ركعت سوم از حالت تشهّد بلند شد و در قيام متوجه شد كه نمازش شكسته بوده، ولى به خواندن نماز ادامه داد تا اين كه چهار ركعت را كامل خواند، حكم نماز او و نماز مأمومين چيست؟ اگر عده اى از مأمومين مى دانستند كه نماز امام شكسته بود و عده اى نمى دانستند، تكليفشان فرق مى كند؟
جواب: امام و مأمومين كه مى دانستند و قصد انفراد نكردند نمازشان باطل است، ولى آن هايى كه نمى دانستند، نمازشان صحيح است.
تعدّد امامت يك نفر
سؤال1291. در برخى از مناطق به علت كمبود روحانى و تقاضاهاى مكرر جهت امامت، جماعت يك امام جماعت جهت خواندن يك وعده نماز به چند محل متفاوت دعوت مى شود، اصل خواندن چنين نماز و نيّت نمازهاى دوم و بعد چگونه بايد باشد؟
جواب: خواندن اين نمازها اشكال ندارد و امام جماعت، نيّت جماعت مجدّد مى كند.
