العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > فتاوای آیت الله العظمی مظاهری (مدظله):
پزشکی نوین
بارداري زن با سلول بارور شده از اسپرم شوهر متوفي
سؤال: با توجه به اینکه امروزه امکان انجام لقاح مصنوعی (باروری اسپرم و تخمک) برای زن و شوهر و نگهداری سلول جنین به مدت نسبتاً طولانی وجود دارد، اگر مرد فوت کند آیا زن اجازه دارد از سلول بارور شده در زمان حیات همسر سابقش جهت باروری خود استفاده کند؟
جواب: با اجازۀ قبلي همسر و يابا اجازۀ فعلي وليّ او، اشکال ندارد.
کشتن بيمار در بيهوشي مطلق
سؤال: شخصی بر اثر تصادف دوازده سال است که در بیهوشی به سر می برد، یا بیماری پس از عمل جراحی به هوش نیامده است. آیا می توان با تزریق آمپول به زندگی وی پایان داد؟
جواب: جائز نيست.
بارداري با تزريق اسپرم
سؤال: زوجی بعد از 13 سال قادر به بچه داری نیستند و اشکال نیز از طرف مرد است. طبق نظر پزشک متخصص امکان بارداری زن به وسیله تزریق اسپرم مرد دیگری امکان پذیر است. البته ذکر این نکته ضروری است که زن مرد دوم را نمی بیند. با توجه به شرح فوق سوالات زیر را لطفاً پاسخ فرمائید.
1- این تزریق از نظر شرعی چه حکمی دارد؟
2- آیا زن بایدبرای تزریق با مرد دوم صیغه موقت بخواند؟
3- فرزند به دست آمده حاصل از این تزریق متعلق به مرد دوم است یا شوهر زن؟
4-آیا فرزند به دست آمده از مرد دوم ارث می برد؟
جواب: 1- جائز است.
2- جائز نیست.
3- متعلق به مردی است که اسپرم از او است.
4- از صاحب اسپرم ارث می برد.
اتانازي يا قتل از روي ترحم
سؤال: يكي از مسائل بحث برانگيز دهه‌هاي اخير بخصوص در غرب، بحث «اتانازي» مي‌باشد - euthanasia.
كه در فارسي از آن به عنوان «قتل از روي ترحّم» تعبير شده است و در حقيقت تسريع در مرگ بيماري است كه به علّت بيماري از درد و رنج شديدي در عذاب است و با معلومات كنوني علوم پزشكي اميدي به بهبودي وي نيست (تسريع در مرگ محتضر)، مستدعي است ارشاد فرمائيد:
1) آيا پزشك مي‌تواند از روي شفقت و ترحّم و به خواست خود بيمار با تزريق داروهاي كشنده به زندگي پر درد و رنج بيمار پايان دهد؟ (اتانازي فعّال active).
2) آيا پزشك مجاز خواهد بود كه به خواست خود بيمار از ادامه مداواي وي خودداري نموده و مدّت درد كشيدن وي را طولاني ننمايد؟ (اتانازي غير فعّال passive).
3) با توجّه به اينكه اكثر اين بيماران از طريق داخل رگي «iv» تغذيه مي‌شوند آيا پزشك مجاز است با خواست خود بيمار بجاي قطع مداوا از ادامه تغذيه وي ممانعت بعمل آورد؟
4) در مواردي كه بيمار در حالت اغما باشد و نتوان از خواسته وي آگاه شد آيا موافقت و اسرار اطرافيان بيمار مي‌تواند ملاك عمل پزشك براي قطع ادامه مداوا شود؟
5) در صورتي كه مريض قبلاً وصيّت كرده باشد كه اگر چنين مسأله‌اي براي وي پيش آمد (حالت اغما) دوران احتضار وي طولاني نشود، حكم مسأله 4 چه صورتي خواهد يافت؟
6) در بسياري از موارد «اتانازي غير فعّال» در مورد بيماراني مصداق دارد در حالت اغما «comma» مي‌باشند و زندگي آنها وابسته به دستگاه تنفّس مصنوعي است و بدون دستگاه تنفّس مصنوعي قادر به ادامه حيات نمي‌باشند، با توجّه به مفروضات سؤال و با توجّه به اينكه غالباً در مورد مسائل پزشكي يقين 100% محقّق نمي‌شود و حتّي مواردي گزارش شده كه بعضي از اين بيماران به طور معجزه آسائي از مرگ نجات يافته و به زندگي عادي باز گشته‌اند، آيا پزشك مجاز به قطع تنفّس مصنوعي كه باعث تسريع در مرگ بيمار مي‌شود خواهد بود؟
7) با توجّه به كمبود امكانات بيمارستانهاي كشور و محدوديت تعداد تخت‌هاي بخش‌هاي ويژه بيارستانها «icu»، اگر اشغال تخت توسّط بيماري كه احتمال كمتري براي بازگشت دارد باعث عدم پذيرش و احتمال مرگ بيماري شود كه احتمال بيشتري براي برگشت دارد، مسأله قبل چه صورتي خواهد داشت؟
جواب: كليه موارد كه نوشته‌ايد جايز نيست، بلي در موردي كه مرگ يقين صد در صد باشد قطع دارو و يا قطع تنفّس مصنوعي و مانند آن جايز است.
تلقيح مصنوعي
سؤال: حكم باردار نمودن مصنوعي زن با نطفه‌ي شوهرش چيست؟ آيا فرزندي كه از اين راه متولد مي‌شود، حكم فرزند حقيقي را دارد؟
جواب: اصل اين كار اشكال ندارد؛ به شرط آنكه از مقدمات حرام(مانند نگاه و لمس نامحرم) پرهيز شود و بچه به دنيا آمده، همه احكام فرزند آن زن و شوهر را دارا است و اگر ضرورت عرفي در كار باشد، پرهيز از مقدمات حرام نيز لازم نيست.
اجاره رحم
سؤال: «اجاره رحم» چه حكمي دارد؟
جواب: اگر حرام عارضي نباشد اصل حكم اشكال ندارد ولي محرمييّت نمي‌آورد.
جراحي براي جلوگيري ازبارداري
سؤال: براي جلوگيري از بارداري اعمال جرّاحي انجام مي‌شود، چه مرد و چه زن، آيا اگر عمل جرّاحي موجب عقيم شدن زن يا مرد شود، جايز است؟
جواب: اصل كار اشكال ندارد.
