العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > 10 شوال:
وفات «ابوعلي محمد بن عبداله بغدادي» (328ق)
درگذشت ابوعلي محمد بن عبداله بغدادي معروف به ابن مقله (328ق)اِبْن ِ مُقْله، ابوعلی محمد بن علی بن حسین (حسن) بن عبدالله شیرازی (شوال ۲۷۲- ۳۲۸ قمری/ مارس ۸۸۶ -۹۴۰ میلادی)، ادیب، خوشنویس، مبتکر و مبدع خطوط مختلف و وزیر عباسیان. ابداع و تنظیم خطوط ششگانه و اصول دوازده‌گانه خوشنویسی را به او نسبت می‌دهند که تحول عظیمی در سیر نگارش حروف به سمت خوشنویسی هنرمندانه به شمار می‌رود و نقطه عطفی در خوشنویسی اسلامی است. ابن مقله در عصر روز پنجشنبه ۲۱ شوال سال ۲۷۲ه.ق در بیضا فارس متولد شد. این هنرمند توسط خلیفه عباسی المقتدر بالله به وزارت برگزیده شد. در سال ۳۱۸ ه.ق به‌دنبال سخن‌چینی و تهمت حسودان از مقام خود عزل شد. او از بغداد به زادگاهش فارس برگشت و تا سال ۳۲۰ ه.ق در آنجا ماند. پس از شورش مردم بغداد علیه المقتدرو پس از سقوط او القاهر بالله به خلافت رسید. در زمان القاهر، ابن‌مقله دوباره به وزارت رسید. چندی بعد باردگر با تهمت‌های اطرافیان خلیفه او را از وزارت عزل کرد. پس از چندی باز مردم بغداد شوش کردند و القاهر را نیز از تخت به زیر آورده و در چشمانش میل کشیدند. بس از او پسرش با لقب الراضی بالله به خلافت رسید و ابن مقله باردگر به‌وسیله او به صدارت رسید ولی برای بار سوم از صدارت خلع و درنهایت پس از شکنجه و آزار درپی بدخواهی عده‌ای حسود، دست راست این هنرمند را از بدنش جدا کردند. ولی چون الراضی پشیمان شده بود، دستور داد به مداوای او بپردازند، اما مداوا سودی نبخشید. پس نوشتن با دست چپ را تمرین کرد و حتی قلم را به آرنج دست راست می‌بست و می‌نوشت. گفته شده که او در این کار هم موفق گردید. بيشترين شهرت ابن مُقلَه در هنر خوشنويسي است. وي حروف را به شكل هندسي بسيار زيبايى مينوشت و بسياري از شرح حال نويسان، او را نخستين طراح رسم الخط و شيوهي جديد خط عربي دانستهاند. همچنين ابن مُقلَه مخترع خط ثُلْث، نَسخ، رِقاع و... است و چندبار قرآن را با خط خوش نگاشت. از آثار ابنمقلَه ميتوان به كتاب رساله في علمِالخَط و القَلَم اشاره كرد. ابن‌مقله در سال ۳۲۸ه.ق چشم از جهان فرو بست.
