موارد اضافه شدن قصاص به دیه

١ – دیه و قصاص مردی که چند زن را کشته

سؤال اگر مردى چندین زن محقون الدّم را بکشد، و برخى از اولیاى دم آنها خواهان قصاص، و بعضى طالب دیه باشند، به چه ترتیب عمل خواهد شد؟

جواب:هرگاه بعضى قصاص کنند (مثلا اولیاى دم یکى از مقتولین فاضل دیه را بپردازد و قصاص کند) دیه بقیّه از اموال قاتل پرداخته مى شود.

٢ – نحوه محاسبه و پرداخت تفاضل دیه نسبت به قاتلین مشترک

سؤال اگر سه مرد، مرد مسلمانی را کشته باشند و دو نفر از این مردان زن دیگری را نیز کشته باشند و اولیاء دم هر دو مقتول، خواستار قصاص باشند، تفاضل دیه به چه صورت محاسبه و پرداخت می شود؟

جواب:اگر دیه را 120 میلیون فرض کنیم باید 80 میلیون به مردی که فقط در قتل مرد مسلمان شرکت کرده است بپردازند و به ورثه ی آن دو مرد دیگر که دو قتل مرتکب شده اند هر کدام 50 میلیون بپردازند که مجموعا صد میلیون می شود که شصت میلیون آن را اولیاء دم زن و چهل میلیون آن را اولیاء دم مرد می پردازند. و دلیل پرداخت 80 میلیون به آن یک نفر این است که، یک سوم از دیه کامل به عنوان شرکت در قتل مرد مسلمان از دیه ی او کسر می شود و بقیه به او پرداخت می گردد؛ اما آن دو نفر، دو سهم ( 80 میلیون) از قتل ، نفر اول به ذمه دارند و قتل کامل زن( 60 میلیون)؛ یعنی دو سوم دیه به اضافه ی نصف دیه؛ بنابراین به اندازه یک دیه و یک ششم مرتکب جنایت شده اند و اگر هر دو قصاص شوند از مجموع دو دیه آنها یک دیه و یک ششم دیه کاسته می شود و پنج ششم باقی می ماند که در فرض ما یک صد میلیون می شود که از این یک صد میلیون شصت میلیون بر عهده اولیاء دم زن و چهل میلیون سهم اولیاء دم مرد مقتول است که باید بپردازند.

٣ – مطالبه دیه برای اجرای حکم قصاص نفس

سؤال بعضا شاهد بوده ام که در دادگاه های ایران از شاکی برای اجرای حکم اعدام کسی که به قصاص نفس محکوم شده دیه طلب می کنند و اگر ولی دم نتواند دیه را بپردازد مجرم از قصاص جان سالم به در می برد. آیا این این امر ریشه فقهی دارد؟

جواب:در بعضی از موارد که شخص جانی و مجنی علیه برابری نداشته باشند مطالبه مقداری دیه می شود و اگر اولیا دم نتوانند دیه را به جانی بپردازند او قصاص نمی شود ولی باید دیه بدهد