احکام اولاد، حضانت و نفقه(فتاوای آیات عظام: بهجت و مظاهری)

مسائل اختصاصی

بهجت: مسأله ۱۹۸۲- فرزندي كه از زن متولد مي شود ملحق به شوهر مي شود، به شرط آن كه بين نزديكي و زايمان، حدّاقل شش ماه هلالي كه كمترين مدّت حمل است فاصله شده باشد و نيز بيشتر از نه ماه فاصله نشود، اگر چه رعايت احتياط متناسب با يكسال است.

بهجت: مسأله ۱۹۸۳- اگر زن شوهر دار زنا كند، در صورتي كه امكان داشته باشد، بچه متولّد از او و از شوهرش مي باشد ملحق به شوهر مي شود و متولّد از زنا حساب نمي شود.

بهجت: مسأله ۱۹۸۴- حقّ سرپرستي طفل، پسر باشد يا دختر، بنابر أظهر تا دو سال براي مادر است، امّا بعد از دو سال تا هفت سال پدر هم حقآ سرپرستي دارد، و دراين پنج سال أحوط آن است كه حق سرپرستي پسر با پدر و دختر با مادر است، ولي بعد از هفت سال حقّ سرپرستي، فقط از آن پدر است.

بهجت: مسأله ۱۹۸۶- در ايّام سرپرستي هر كدام از پدر و مادر، اگر ديگري خواست بچه اش را ببيند يا اين كه به او چيزي برساند يا مشكل و ضرري از او برطرف كند و يا اين كه مدتي در كنار هم باشند، ديگري نبايد مانع شود.

بهجت: مسأله ۱۹۸۷- هريك از پدر و مادر اگر چه مثل پدر قبل از رسيدن نوبت سرپرستيش از دنيا برود، حقّ سرپرستي مخصوص ديگري مي شود، نه وصيّ يا نزديكان متوفّي، و در صورت وفات پدر، اگر مادر ازدواج كند در حقّ سرپرستي او تأمّل است، و أحوط رعايت رضايت كسي است كه شرعاً بعد از پدر و مادر صاحب حقّ است.

بهجت: مسأله ۱۹۸۸- اگر پدر و مادر مفقود شوند، بنابرأظهر حقّ سرپرستي براي جدّ پدري به جاي پدر و جدّ مادري به جاي مادر به همان صورتي كه در پدر و مادر گفته شد ثابت است، و احتياط در رعايت رضايت جدّ پدري است، و اگر اينها هم مفقود شوند، حقّ سرپرستي براي كسي كه از نظر ارث به بچه نزديكتر است، يعني اگر بچه بميرد از او ارث مي برد، خالي از وجه نيست.

بهجت: مسأله ۱۹۸۹- انفاق و تأمين مخارج زندگي پدر و مادر و پدر بزرگ و مادر بزرگ هر چه بالا روند بر فرزند واجب است و همچنين تأمين مخارج فرزندان و اولاد آنها هر چه پايين آيند، و اين دو حكم، در صورتي است كه آنها فقير باشند، و انفاق بر غير اينها، از برادران و خواهران و عموها و دايي ها واجب نيست، اگر چه مستحبّ مؤكّد است.

مظاهری: مسأله  ۲۰۴۴- حقّ اولاد بر پدر و مادر، چهار حقّ است:

 ۱ - ختنه كردن او.

 ۲ - تربيت صحيح.

 ۳ - آموختن خواندن و نوشتن و احكام دين به او به اندازه‏اى كه مورد احتياج اوست.

 ۴ - همسر دادن به او در موقع احتياج.

مظاهری: مسأله  ۲۰۴۵- بعد از ولادت نوزاد هشت مورد مستحب است:

 ۱ - غسل دادن نوزاد.

 ۲ - پوشاندن جامه سفيد به او.

 ۳ - گفتن اذان در گوش راست و اقامه در گوش چپ او.

 ۴ - برداشتن كام او با تربت حضرت ابى عبداللَّه الحسين‏عليه السلام يا با آب فرات يا آب باران يا خرما.

 ۵ - انتخاب نام خوب براى او، مخصوصاً نام چهارده معصوم‏عليهم السلام .

 ۶ - دادن وليمه.

 ۷ - تراشيدن سر او و به وزن موهاى سر او طلا يا نقره صدقه دادن.

 ۸ - عقيقه دادن (يعنى كشتن شتر يا گاو يا گوسفند) و آن از مستحبّات مؤكّد است و بهتر است شرايط قربانى (حيوان سالم و بى‏عيب و چاق و پرگوشت و اقلاً شتر پنج ساله و گاو دو ساله و گوسفند يك ساله باشد) در آن رعايت شود و استخوانهاى آن را نشكنند، و خوب است عقيقه براى پسر، نر و براى دختر، ماده باشد، و عقيقه را آب گوشت كنند و عدّه‏اى را (حدّاقلّ ده نفر) دعوت كنند تا از آن بخورند و خوب است پدر و مادر از آن نخورند.