احکام شهادت

١ – اعلام فرد بیگناه به سبب شهادت دروغ

سؤال: کسی در یک شهادت دروغین در دادگاه باعث اعدام یک نفر بیگناه می شود حکم آن شخص چیست؟

جواب:اگر عمدا باشد حکم قصاص بر او جاری می شود.

٢ – اثبات امر عدمی با شهادت شهود

سؤال: آیا امر عدمى با شهادت شهود قابل اثبات است؟

جواب:در صورتى که شرایط شهادت در آن جمع باشد مانعى ندارد.

٣ – عدول از شهادت

سؤال: اگر زنى در دادگاه به نفع شوهر خود، و علیه شخصى شهادت دهد، و پس از مدّتى با شوهرش اختلاف شدید پیدا کند، و از شهادتى که به نفع او داده برگردد، آیا از نظر شرعى اثرى دارد؟

جواب:در صورتى که آن اختلاف سبب عداوتى در میان آن دو شده باشد، عدول از شهادت اثرى ندارد.

٤ – شهادت بستگان به قاتل نبودن فرد

سؤال: در عرف عشایر رسم بر این است که اگر فامیلى قصد درگیرى و نزاع با فامیل دیگرى داشته باشد، و بخواهد از طرف مقابل کسى را بکشد، یا حتّى مجروح نماید، با کلیّه افراد فامیل خود مشورت نموده، و آنها را در جریان موضوع قرار داده، و سپس هم قسم مى شوند، و چنین جرمى را انجام مى دهند. با عنایت به مقدّمه فوق به سؤال زیر پاسخ دهید: مقتول با کسانى بر اثر کینه و دشمنیهاى قبلى اختلاف داشته، حتّى چندین مورد ضرب و جرح بین فامیل مقتول و آنها به وجود آمده، و بارها مقتول توسّط این فامیل مورد آزار و اذیّت و تهدید و ارعاب قرار گرفته بود، تا این که شبانه دو نفر از آنها به منزل وى حمله کرده، و او را جلوى چشم زن و فرزندان خردسالش به قتل رسانده، و متوارى مى شوند! زمانى که مقتول هنوز جان داشت، عمویش بربالین او حاضر مى شود. مقتول به عمویش مى گوید: «فلانى مرا با اسلحه مجروح نموده است.» و از طرفى دو سه نفر از فامیل قاتل (برادر و پسر عموى قاتل) شهادت داده اند که قاتل این کار را انجام نداده است. آیا شهادت فامیل قاتل،که در برنامه ریزى قتل مشورت و مشارکت داشته، و از روى غرض شهادت مى دهند، مورد قبول است؟

جواب:شهادت به قاتل نبودن فایده اى ندارد; هر چند شهود متّهم نباشند، و در اینجا طبق آنچه در فرض مسأله آمده شهود متّهم نیز مى باشند، ولى شهادت مقتول نیز اثرى ندارد; مگر این که قاضى از شهادت او و بستگانش (که حضور داشته اند) و قرائن دیگرى از این قبیل، علم پیدا کند که شخص مذکور قاتل است.

٥ – محدوده شهادت شهود

سؤال: آیا شاهد موظّف است تمام حقیقت را بگوید، یا همین که ملزم شود آن چه مى گوید حقیقت است کفایت مى کند؟

جواب:شاهد باید آنچه را از او مى پرسند، اگر مى داند بگوید.

٦ – بازگشت شهود از شهادت

سؤال: حکم بازگشتن شهود از شهادتشان را بیان فرمایید؟

جواب:هرگاه شهود از شهادت خود بازگردند سه صورت دارد:

الف) قبل از صدور حکم، در این جا مشهور عدم حکم است.

ب) بعد از صدور حکم و تلف مال مورد ادّعا، مشهور انفاذ حکم و غرامت شهود است.

ج) بعد از صدور حکم و تنفیذ و قبل از تلف مال، در این جا نیز جمع کثیرى از فقها حکم به نفوذ حکم و غرامت شهود کرده اند.

٧ – اعتبار مشاهده غیر مستقیم در شهادت به زنا

سؤال: آیا در اعتبار مشاهده در شهادت بر زنا، مشاهده مستقیم شرط است، یا مشاهده غیر مستقیم نیز کافى است؟ مثلا اگر شهود از طریق آینه یا دوربین مدار بسته به صورت زنده و مستقیم صحنه را مشاهده کنند، آیا شهادتشان به عنوان بیّنه شرعى حجّت است؟

جواب:از طریق آینه و دوربین مانعى ندارد.

٨ – عدم اعتبار دیدن مقدمات زنا در شهادت به زنا

سؤال: در مورد اعتبار مشاهده در شهادت بر زنا، آیا دیدن مقدّمات ملازم کافى است؟ یا تنها رؤیت و لوج و إدخال معتبر است؟

جواب:دیدن مقدّمات کافى نیست.

٩ – عدم اعتبار دیدن مقدمات زنا در شهادت به زنا

سؤال: در مورد اعتبار مشاهده در شهادت بر زنا، آیا دیدن مقدّمات ملازم کافى است؟ یا تنها رؤیت و لوج و إدخال معتبر است؟

جواب:دیدن مقدّمات کافى نیست.

١٠ – اعتبار مشاهده غیر مستقیم در شهادت به زنا

سؤال: آیا در اعتبار مشاهده در شهادت بر زنا، مشاهده مستقیم شرط است، یا مشاهده غیر مستقیم نیز کافى است؟ مثلا اگر شهود از طریق آینه یا دوربین مدار بسته به صورت زنده و مستقیم صحنه را مشاهده کنند، آیا شهادتشان به عنوان بیّنه شرعى حجّت است؟

جواب:از طریق آینه و دوربین مانعى ندارد.

١١ – دیه مقتول پس از عدول شهود از شهادت

سؤال: چهار نفر در یک مجلس به زنا کردن مردى شهادت مى‏دهند. حاکم‏ دستور رجم او را صادر مى‏کند، یکى از آن چهار نفر شاهد، در سنگسار زانى شرکت مى‏کند و سه نفر دیگر شرکت نمى‏کنند، پس از بازگشت از سنگسار کردن، آن مرد شاهد قبل از آن که زانى بمیرد از شهادت خود باز مى‏گردد و سه نفر دیگر بعد از مرگ زانى از شهادتشان بر مى‏گردند. دیه این مرد بر کیست؟

جواب:باید دیه کامله در میان چهار نفر تقسیم شود و به صاحبان خون داده شود.

١٢ – شهادت بر شهادت

سؤال: آیا شهادت بر شهادت قبول است؟

جواب:شهادت بر شهادت در حقوق النّاس قبول است.

١٣ – اعلام فرد بیگناه به سبب شهادت دروغ

سؤال: کسی در یک شهادت دروغین در دادگاه باعث اعدام یک نفر بیگناه می شود حکم آن شخص چیست؟

جواب:اگر عمدا باشد حکم قصاص بر او جاری می شود.