العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > فتاوای آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله):
طنز و فکاهی
١ – حکم شرعی برنامه های طنز و تقلید صدا
سؤال: لطفا بفرمایید که تماشا کردن برنامه هایی که در آن طنز پردازی می شود و یا تقلید صدای افراد را می کنند چه حکمی دارد؟
جواب: هرگونه طنز و تقلید صدا و حرکات که موجب آزار یا اهانت به افراد شود شرعاً جایز نیست ونگاه کردن به آن نیز اشکال دارد.
٢ – طنز پردازی بدون هتک حرمت
سؤال: اگر طنز به گونه ای در جامعه ترویج یابد که دیگر هتک حرمت و توهین حساب نشود، یا به دلیل وجود قرائن حالیّه یا مقالیّه، باعث اذیّت و ایذا نگردد، چه حکمی دارد؟
جواب: در چنین فرضی اشکالی ندارد.
٣ – تضییع اوقات مردم با نمایش فیلم های بی محتوا
سؤال: آیا تضییع اوقات مردم، در قالب فیلم، نمایشنامه، شعر خوانى و خاطره گویى از طریق برنامه هاى سرگرم کننده کم محتوى، و نمایشهاى سبک و بى مغز شرعاً جایز است؟
جواب: اگر صرفاً تضییع اوقات باشد، کار خوبى نیست، ولى اگر بدآموزى و خلاف شرع در آن باشد، حرام است.
٤ – لطیفه و جوک با مضامین توهین به پیامبر(ص) و اهل بیت(ع)
سؤال: اگر شخصی مسلمان (به ظاهر)، عاقل، بالغ، رشید، غنی از نظر اقتصادی (بدون مشکل اقتصادی) لطیفه یا جوک هایی را آزادانه و به اختیار کامل خود با مضامین و حاوی توهین، ناسزاگویی و فحش نعوذ بالله به پیامبر اسلام (صلی الله علیه و آله) و ائمه اطهار(علیهم السلام) یا حضرت امام (ره) و روحانیت بیان کند حکم شرعی وی چیست؟
جواب: اگر در عرف مصداق اهانت و اسائه به معصومین (علیهم السلام) محسوب شود و او از این مطلب آگاه است، سبب ارتداد او می گردد و احکام مرتد با نظر حاکم شرع درباره او جاری می شود.
٥ – ویژگی طنز دینی
سؤال: به نظر شما ویژگى شرعىِ طنز دینى کدام است؟
جواب: طنر دینى آن است که اوّلا: هدف صحیحى را دنبال کند. و ثانیاً: خالى از خلاف شرع باشد.
٦ – دروغ گفتن در برنامه های طنز
سؤال: دروغهایى که در برنامه هاى طنز و سرگرم کننده گفته مى شود، چه حکمى دارد؟
جواب: هرگاه قرینه اى بر جدّى نبودن وجود داشته باشد، اشکالى ندارد.
٧ – تو هین و استهزاء دیگران در برنامه های طنز
سؤال: استهزا و توهین به دیگران در برنامه هاى تفریحى طنز چه حکمى دارد؟
جواب: اگر واقعاً توهین باشد، جایز نیست.
٨ – لطیفه گویی در مورد ملل غیر مسلمان
سؤال: لطیفه هایى که درباره ملل غیر مسلمان گفته مى شود، چه حکمى دارد؟ در مورد ملل مسلمان چطور؟
جواب: در هر دو مورد باید ادب اسلامى رعایت شود، و هتک و توهینى به عمل نیاید. مگر ملّتهایى که محارب با مسلمین هستند.
٩ – استفاده از صدای زنان برای ایجاد طنز و خنده
سؤال: آیا استفاده از صداى زنان، و رفتار و کردار آنان، در عرصه هاى هنرى، در قالب طنز و ایجاد خنده و شادى جایز است؟
جواب: زنان باید در همه حال، وقار اسلامى خود را حفظ کنند.
١٠ – ماهیت طنز و مطایبه شرعی
سؤال: ماهیّت طنز و مطایبه، با رعایت موازین شرعى چیست؟
جواب: طنز و مطایبه شرعى همان سخنان نشاط انگیزى است که مشتمل بر یکى از محرّمات مانند توهین، هتک، غیبت، و فساد جنسى نباشد.
1١ – ماهیت طنز و مطایبه شرعی
سؤال: ماهیّت طنز و مطایبه، با رعایت موازین شرعى چیست؟
جواب: طنز و مطایبه شرعى همان سخنان نشاط انگیزى است که مشتمل بر یکى از محرّمات مانند توهین، هتک، غیبت، و فساد جنسى نباشد.
١٢ – استفاده از برنامه های طنز برای حفظ ارزش های اسلامی
سؤال: آیا مى توان از برنامه هاى طنز و شوخى و خنده و تفریح و سرگرمى، در جهت ارزشهاى اسلام و انقلاب و فقه اسلامى استفاده کرد؟
جواب: کاملا امکان پذیر است; مشروط بر این که در محتواى آن دقّت کافى شود.
١٣ – ارائه مطالب جدی و واقعی در قالب طنز
سؤال: آیا شرعاً مى توان مطالب جدّى و حقیقى را با لعاب نازک اندیشى و نازک گویى، ظریف کارى و لطیف پردازى، همراه بافکاهى و مطایبه طنز، ارائه کرد؟
جواب: هرگاه خالى از سخن خلافى باشد، و اهداف سازنده اى حاصل گردد، اشکالى ندارد.
١٤ – طنز در اسلام و سیره معصومین (علیهم السلام)
سؤال: آیا در روایات طنز وجود دارد؟ آیا مى توان طنز را به طنز قرآنى و روایى تقسیم کرد؟
جواب: در تواریخ اسلامى، و سیره پیامبر اسلام(صلى الله علیه وآله)، یا ائمّه هدى(علیهم السلام)دیده مى شود.
١٥ – معیار طنز ممدوح و مذموم
سؤال: طنز و نقد مذموم، از طنز و نقد و مزاح ممدوح، با چه معیارى جدا مى شود؟
جواب: معیار، رعایت موازین شرعى، و جدا کردن حلال از حرام است.
١٦ – لطیفه گویی در مورد اهالی مناطق خاص
سؤال: لطیفه هایى که درباره اهالى برخى مناطق ایران گفته مى شود، در چه محدوده اى مجاز، و در چه صورت حرام مى باشد؟
جواب: در مواردى که باعث هتک اهالى آن منطقه شود، جایز نیست.
