مسائل متفرقه ربا

سؤال: چنانچه به کسی وامی را که می‌دهند، بفروشند یعنی مبلغ نوزده هزار تومان را به مبلغ بیست هزار تومان بفروشند و قید هم بکنند که ما این مبلغ را به این قدر به شما فروختیم آیا حکم ربا را دارد و یا خیر؟

جواب:  اگر نوزده هزار تومان اسکناس را به بیست هزار تومان مثلًا یک ساله بفروشند و جداً قصد خریدوفروش داشته باشند اشکال ندارد

سؤال: آیا می‌تواند صد هزار تومان را بفروشد در مقابل صد و بیست هزار تومان به عنوان قرض؟

جواب:  خریدوفروش اسکناس با قصد جدی در معامله و غرض عقلایی به نقد یا نسیه بیشتر مانعی ندارد. ولی قرض دادن با شرط زیادی، ربا و حرام است. و الله العالم

سؤال: - اگر بگویند من این مبلغ صد هزار تومان را به شما در عوض ماهی پنج هزار تومان فروختم و طرف مقابل هم بگوید قبول کردم آیا این مسأله از نظر شرع جایز است یا نه و آیا ربا محسوب می‌شود؟

جواب:  بنحوی که در سؤال ذکر شده صحیح نیست و باطل است.

سؤال: اگر بگویند من این مبلغ صد هزار تومان را به شما در عوض ماهی پنج هزار تومان فروختم و طرف مقابل هم بگوید قبول کردم آیا این مسأله از نظر شرع جایز است یا نه و آیا ربا محسوب می‌شود؟

جواب:  بنحوی که در سؤال ذکر شده صحیح نیست و باطل است.

سؤال: 1098- افرادی در مقابل انجام دادن کاری مثلًا در ازای دست مزد کارگری یا دوختن لباس و کارهای خدماتی چک وعده دار (مدت دار) می‌گیرند برای 6 ماه بیشتر یا کمتر، و در موقع احتیاج داشتن به پول، آن چکهای وعده‌دار را به اشخاص داده و آن اشخاص برای مدت چک مقداری کم کرده و پول میدهند آیاچنین عملی حرام است مثلًا مانند نزول و ربا است که هم دهنده و هم گیرنده کار حرام می‌کنند؟

جواب:  کسی که طلبکار است می‌تواند طلب خود را به کمتر از آنچه در چک نوشته شده بفروشد ولی فروختن خود چک صحیح نیست طلبکار شده مراجعه کند.

سؤال 1151- آیا برای تخلص از ربا بیع بشرط و اجاره صحیح است؟ مثلًا زید دو دانگ ماشین خود را به مشتری می‌فروشد بیع به شرط و سپس همین دو دانگ ماشین فروخته شده را از او اجاره میکند ماهی به 40 هزار تومان آیا صحیح است و مقصود آنها از بیع به شرط آن است که تا مدت سه ماه صاحب ماشین حق فسخ داشته باشد.

جواب:  بیع بشرط در صورتی که صاحب ماشین جدّاً قصد خرید نماید به همان نحو که در سؤال ذکر شده صحیح است لکن فروشنده بگوید دو دانگ از این ماشین را می‌فروشم به فلان مبلغ و شرط کند که از تاریخ فلان تا تاریخ فلان در صورت ردّ ثمن حق فسخ داشته باشم و در این صورت هرگاه در مدت تعیین شده پولی را که گرفته به خریدار داد و فسخ کرد معامله بهم میخورد و اگر فسخ واقع نشود تا مدت بگذرد دیگر حق مطالبه دو دانگ ماشین را ندارد.

سؤال 1208- مسأله رهن یا رهن و اجاره که بین مردم و دلالها معمول است و پولشان را به صاحب خانه یا صاحب مغازه میدهند و در آن ساکن می‌شوند بی‌مال الاجاره یا اجاره مختصر راه صحیح و فرار از ربا دارد یا خیر؟

جواب:  راه صحیح آن این است که موجر به مستأجر منزل خود را با مدت معین و مال الاجاره معین، اجاره دهد و شرط کند که مستأجر فلان مبلغ را قرض الحسنه به او بدهد و مستأجر هم قبول کند اشکال ندارد.

سؤال 182- آیا درست است یک نفر که یکی از بستگانش فوت می‌نماید زیر دیون دیگران واقع شود و مبلغی را از شخصی قرض نماید و ناچار شود زیاده از آن مبلغ را به عنوان ربا به قرض دهنده بپردازد تا در نظر مردم محترم شود؟ مستدعی است راهنمائی فرمائید.

جواب:  قرض ربوی حرام و از گناهان کبیره است آنچه که برای میت نفع دارد خیرات و مبرات است و در درجه اول اداء دیون او مثل خمس و زکات و بدهکاریهای او به اشخاص و کفارات و مظالم و حج نیابتی برای او اگر در ذمه داشته باشد که این امور در صورتی که میت مدیون آنها باشد همه از اصل ترکه او برداشته می‌شود و همچنین قضاء نماز و روزه او و بعد هم خیرات مستحبه مثل صدقه و احسان بفقراء و امور خیریه دیگر و اگر وصیت کرده باید به وصیت او تا مقدار ثلث ترکه او عمل شود و در زائد بر ثلث هم اگر کبار ورثه عمل نمایند احسان به او است و راجع به مراسم معموله جهت عزای اموات و عروسیها و مجالس ضیافت و میهمانیها مقتضی است از مخارج سنگین که صاحبان عزاء یا عروسی از تحمل آن بزحمت و حرج می‌افتند و غالباً رجحان شرعی ندارد خودداری نمایند و سیره و روش حضرت رسول اکرم (ص) و ائمه طاهرین علیهم السلام و راهنمائیهای اخلاقی اسلامی را سرمشق قرار دهند و به اقتصاد عمل نمایند و حتی کسانی که اهل تمکن و توانائی مالی هستند نیز مناسب است در این قبیل مراسم میانه روی را مراعات نمایند تا کسانی که متمکن نیستند بملاحظه عرف معمول گرفتار قرض و زحمت نشوند و مخصوصاً اگر این مراسم برای رقابت و همچشمی‌های دنیائی باشد هرگز موجب اجر برای زنده و مرده نخواهد شد و حال همان شخص را خواهد داشت که بر حسب بعضی اخبار در زمان حضرت امیر المؤمنین سلام اللّه علیه برای رقابت و اظهار ریاست نه برای خدا و اطعام فقرا سیصد شتر قربانی کرد و حضرت خوردن گوشت آنها را بر مردم تحریم نمود و احدی از آنها نخورد خداوند متعال همه را موفق به پیروی از دستورات اخلاقی اهل بیت سلام اللّه علیهم بنماید