العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > فتاوای آیت الله العظمی اراکی (قدس سره):
قضا و کفاره روزه
سؤال: روزه ماه رمضان را به خاطر ضرر برای چشم افطار نموده و تا سال بعد استمرار داشته آیا قضا دارد و یا مثل مرض مستمر است تا سال بعد که قضا ندارد؟
جواب: دید چشم هم حکم مرض را دارد پس اگر استمرار پیدا کند تا سال بعد قضا ندارد.
سؤال: در روزه شهرین متتابعین که کفاره عمدی رمضان است و باید سی و یک روزه متوالی باشد در اثنای سی و یک روزه، شب جنب شده و تصمیم داشته فردا روزه بگیرد خواب می ماند و باز هم روزه می گیرد و روزه فردا باطل می شود یا نه؟ آیا تتابع بهم می خورد یا نه؟
جواب: اگر وقت برای تیمم داشته و تیمم کرده روزه صحیح است و تتابع بهم نمی خورد.
سؤال: در زمان کودکی و اوایل بلوغ روزه خورده حال که کبیر شده نمی داند جاهل قاصر بوده تا کفاره واجب نباشد یا مقصربوده تا کفاره واجب باشد وظیفه او چیست؟
جواب: در بلاد اسلام جاهل مقصر است و باید کفاره بدهد.
سؤال: کسی که روزه قضای رمضان به ذمه اوست می تواند اجیر شدو برای روزه غیر یا تبرعا روزه غیر را بجا آورد؟
جواب: اگر روزه ای که به نیابت از غیر انجام می دهد روزه واجب باشد جایز است تبرعا یا استیجاراً انجام دهد اگر قضای رمضان مضیّق نشده باشد ولی اگر واجب نباشد با فرض وجوب صوم رمضان برخودشف محل اشکال است و مورد نصوص عدم جواز تطوّع است لمن علیه الفریضه و صورت واجبین از مورد نصوص خارج است.
سؤال: کسی که هنگام حمل نمی تواند روزه بگیرد حالش بهم می خورد و پس از وضع حمل تا یک سال بچه شیر می دهد آیا قضای روزه بر او واجب است یا نه و همچنین کفاره دارد یا نه؟
جو.اب: اگر مرض استمرار پیدا کند تا سال دیگر قضا واجب نیست ولی حکل و شیر دادن مرض نیست پس قضا واجب است و کفاره هم واجب است علی الاحوط.
سؤال: وقت قضای رمضان مضیّق شده و نمی تواند هم قضا را بگیرد و هم رمضان آینده را، آیا قدرت خود را صرف قضای رمضان گذشته کند یا نگه دارد برای رمضان آینده؟
جواب: نگاه دارد برای رمضان آینده، همانطوری که حکایت شده از سید فشارکی که فرموده واجب نیست و وجوب کفاره تاخیر دلیل حرمت نیست.
سؤال: ولد اکبر مریض است و تا اخر عمر نمی تواند روزه بگیرد آیا واجب است برای انجام روزه قضای والدین اجیر بگیرد یا ساقط می شود؟
جواب: به نحو واجب تخییری است و استیجار واجب است وقتی مباشرت ممکن نیست.
سؤال: در روزه استیجاری اگر بعد از ظهر افطار کند کفاره دارد یا نه؟
جواب: در روزه استیجاری قضای رمضان افطار بعد از ظهر جایز است و کفاره ندارد ولی در قضای رمضان اگر از خودش باشد افطار جایز نیست و کفاره دارد.
سؤال: زنی مریض است و مرض او تا رمضان سال دیگر ادامه دارد که در فرض ادامه مرض تا سال دیگر، روزه هایی که افطار کرده قضا ندارد گرچه کفاره واجب است حال سؤال این است که این زن بعضی از روزه ها را به خاطر حیض افطار می کند و بعضی از روزه ها را به خاطر مسافرت افطار می کند و افطار استناد به مرض ندارد آیا در این فرض هم قضای روزه ساقط است یا سقوط قضا به موردی که منحصرا علت افطار مرض باشد اختصاص دارد و الا داخل در قاعده ایی می شود که فرموده اند حایض باید قضا کند و مسافر باید قضا کند روزه را؟
جواب: در مسأله تفضیل است آنچه به خاطر حیض خورده و مریض هم بوده قضا ندارد به خاطر غلبه وقوع و اطلاق ادله شامل حیض می شود و آنچه به خاطر سفر افطار کرده احوط قضا است چون غلبه وقوع ندارد.
سؤال: آیا کسی که کفاره نذر به ذمه اوست می تواند روزه استیجاری بگیرد؟
جواب: اگر روزه استیجاری روزه واجب باشد جایز است تبرعا یا استیجاراً به شرط آنکه روزه خود مضیّق نشده باشد و اگر روزه میت که از او نیابت می کند تطوعی باشد استیجار محل اشکال است و قدر متیقن از نصوص عدم تطوع امن علیه الفریضه است و اما واجبش را شامل نمی شود.
سؤال: دو کفاره عمدی بر اوست آیا می تواند سی و یک روز را از دو کفاره پشت سر هم انجام دهد و سپس بقیه دو روزه کفاره را؟
جواب: ظاهرا نمی تواند
سؤال: کسی که کفاره روزه بر عهده اوست باید دو ماه متتابع روزه بگیرد در یکی از روزهایی که باید متتابع باشد بعد از ظهر سفر غیر ضروری می رود به قصد اینکه فردا پیش از ظهر بر گردد و روزه بگیرد که تتابع محفوظ باشد ولی در مراجعت بدون تقصیر او ماشین بین راه خراب شده و نتوانسته پیش از ظهر به طون برسد آیا تتابع باطل می شود یا از موارد افطار ضروری محسوب می شود؟
جواب: اگر نتواند وسیله دیگری پیدا کند خراب شدن ماشین عذر است و تتابع را به هم نمی زند.
سؤال: شخصی در ماه رمضان روزه نمی گیرد و روزه خوار است اگر افطار حرام بکند با عدم قصد روزه، حکم افطار به حرام دارد یا نه؟
جواب: بله حکم افطار به حرام را دارد.
سؤال: کسی که معتقد بوده که در کفاره افطار عمدی سی روز باید متوالی باشد و فقط سی روز پی در پی روزه گرفته آیا باید از سر بگیرد تا توالی سی و یک روز حاصل شود؟
جواب: تتابع امر واقعی است و به عمل نیامده، و جهل واقع را عوض نمی کند.
سؤال: شخصی روزه ماه رمضان را به واسطه مرض افطار کرده و مرض او تا سال دیگر استمرار داشته به این صورت که مدتی به مرضی مبتلا بوه و بقیه سال را به مرض دیگری و مرض اول استمرار نداشته آیا قضا در این فرض ساقط است؟
جواب: در فرض سوال بعید نیست صدق استمرار مرض و قضا ساقط است بله اگر چند روز خوب شود و مرض دیگری بعد از سلامتی بگیرد استمرار مرض صدق نمی کند.
سؤال: شخصی در اوایل تکلیف مدتی بر اثر مخالفت پدر و مادر روزه نگرفته آیا قضا و کفاره هر دو واجب است با این که پدر و مادر او را مجبور میکردند و نمی توانسته مخالفت با آنها بکند؟
جواب: اگر مخالفت پدر و مادر برای خوف ضرر برای فرزندشان بوده میزان خوف ضرر خود شخص است اگر از گفته آنها خوف پیدا کرده قضا دارد و الا اگر او را برای خوردن سحری بیدار نکرده اند و روزه بی سحری برای او حرج لا یحتمل عادتا داشته ، قضا دارد و کفاره ندارد و الا کفاره افطار عمد دارد.
سؤال: شخصی در اوایل تکلیف در اثر جهل به مساله روزه نگرفته آیا کفاره و قضا هر دو بر او واجب است؟
جواب: بله افطار عمدی است و جاهل مقصر در حکم عامد است.
