العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > فتاوای آیت الله العظمی صافی گلپایگانی (مدظله):
رؤیت هلال- ثبوت ماه
سؤال 456- آیا با محاسبات منجمین، ماه ثابت میشود- مخصوصاً وقتی که آنها امروز نسبت به زمان گذشته امکانات خیلی دقیق و مجهّز در اختیار دارند و اصرار می‌ورزند که نتائج دستگاه‌های علمی امروز قابل انکار نمی‌باشد.
جواب: پیشگوئی منجّمین بنفسه حجّت شرعیّه نیست، بلی اگر برای هر کس موجب علم به صحّت محاسبه شود، باید به علمی که از گفته منجّم حاصل شده عمل نماید.
سؤال 457- آیا تطوق و بلند بودن هلال را، دلیل بر شب دوم می‌دانید؟
جواب: بلند بودن ماه و تطوق آن، دلیل شرعی بر شب دوم نیست.
سؤال 458- اختلافات مربوط به تعیین اوقات و ازمنه چگونه مرتفع می‌گردد؟ آیا امروز واقعاً همان روزی است که تقاویم بیان داشته‌اند؟ درحالی‌که شیعه وسنی در این امر مختلف القول هستند.
جواب: تعیین ایام از جهت اینکه اوّل ماه است و یا چند روز از فلان ماه گذشته با رؤیت هلال در اول ماه یا گذشتن سی روز از رؤیت هلال ماه قبل ثابت میشود و همچنین با بیّنه شرعی و یقین خود مکلّف.
سؤال 459- اگر ماه رمضان در شهری دیده شود، در شهرها دیگری که افق آنها یکسان و یا دو ساعت فرق دارند اول ماه ثابت میشود یا نه؟
جواب: اکتفا، به رؤیت ماه در یک بلد برای سایر بلاد بعید نیست.
سؤال 460- اگر ماه در کشورهای شرقی رؤیت شود آیا برای کشورهای غربی خود بخود ثابت میشود یا خیر؟
جواب: بطور کلی در هر نقطه از زمین که ماه رؤیت شود برای هر نقطه دیگر که بعداً روز میشود آن روز، روز اول ماه است.
سؤال 461- آن طور که از توضیح المسائل و کتاب هدایة العباد حضرتعالی استفاده میشود حضرتعالی در طریق ثبوت هلال اتحاد افق را شرط نمی‌دانید بنابراین آیا ما می‌توانیم مثلًا به رادیو عربستان اعتماد کنیم و اگر فردا را اول ماه یا روز عید فطر اعلام کرد ما هم روزه بگیریم یا افطار کنیم در هر صورت وظیفه ما چیست؟ سؤال دیگر اینکه در ذیل عنوان طریق ثبوت هلال در کتابة هدایة العباد حضرتعالی پیرامون همین مسأله فرمودید که سزاوار است که احتیاط ترک نشود، رعایت احتیاط در صورت اعلام اینکه فردا عید فطر است چگونه میسر است.
جواب: همانطوری که در توضیح المسائل و هدایة العباد ذکر شده بنظر این جانب رؤیت هلال در بلدی نسبت به بلاد دیگر نیز بعید نیست کافی باشد البته ثبوت رؤیت باید بعلم و یا بیّنه شرعی باشد و احتیاط باین حاصل میشود که مکلف در آن روز بمقدار مسافت شرعی مسافرت بنماید و روزه خود را در مسافرت افطار نماید.
سؤال 462- بعضی از مراجع عظام، در رؤیت هلال در شهری شرط کفایت آن در شهر دیگر را، اتحاد افق میدانند تفاوت افق چه قدر باشد کافی از رؤیت در شهر دیگر نیست؟
جواب: بنظر حقیر رؤیت هلال اگر به یکی از راههائی که در رساله‌های عملیّه مذکور است ثابت شود، برای همه نقاطی که روزشان بعد از آن است کفایت می‌کند.
سؤال 463- در ماه مبارک رمضان اگر در شهر غزنی افغانستان ماه دیده نشود ولی رادیو جمهوری اسلامی ایران اعلام کند که ماه دیده شده و ثابت هم شود آیا مردم آنجا می‌توانند عید بگیرند یا نه؟و مردمی که از چند مجتهد تقلید دارند می‌توانند در مسأله رؤیت هلال به فتوای مجتهد واحد عمل کنند یا خیر؟
جواب: بنظر حقیر بعید نیست، رؤیت هلال در هر نقطه‌ای، برای نقاط دیگر که در ساعت رؤیت هلال در آن شب یا روز باشد کافی باشد یعنی روز بعد از آن روز یا شب برای آنها روز اوّل ماه است ولی بنظر آقایانی که توافق افق را در کفایت رؤیت هلال برای بلد دیگر معتبر میدانند، باید این جهت مراعات شود و مقلد هر مرجعی طبق فتوای مرجع خود عمل بنماید.
سؤال 464- در شهری که اکثریّت با اهل سنت می‌باشند و شیعه‌ها در اقلیّت هستند، در عید قربان و عید فطر قطع بخلاف نداشته باشیم می‌توانیم با آنها عید بگیریم و اگر در نجف اشرف ماه را دیده باشند و 29 روز روزه گرفته‌اند ولی در استانبول دیده نشده و سنی‌ها سی روز روزه می‌گیرند و یک روز بعد از نجف عید بگیرند وظیفه ما شیعه‌ها چیست؟
جواب: در فرض مزبور اشکالی پیش نمی‌آید فقط از تظاهر بخوردن روزه و اقامه نماز عید بجماعت خودداری شود و اگر تقیه و حفظ وحدت اقتضا بکند روز عید آنها نماز عید بخوانند.
