العروه الوثقی وسیلة النجاة منهاج الصالحین تحریر الوسیلة آراء المراجع
احکام > مواردى كه خمس به آنها تعلق نمى گيرد:
ارث
سؤال 401- پدرى مرده از او خانهاى مانده و ورثه بعد از فوت سهم هر كدام ده هزار تومان مىشده ولى نفروختند اكنون كه قيمت آن سه برابر شده آنچه گران شده خمس دارد يا نه؟
جواب: در مفروض سؤال خمس ندارد.
سؤال 402- بيست سال قبل ملكى كه هزار تومان قيمت داشته به عنوان مهر و يا ارث به زنى منتقل شده اكنون آن زن ملك را به چهل هزار تومان فروخته تا به زيارت حج برود، آيا به اضافه قيمت خمس تعلق مىگيرد يا نه؟
جواب: به اضافه قيمت خمس واجب نيست و حج بر او لازم است. واللََّه العالم.
سؤال 403- ملكى به ارث، به انسان رسيده كه در آن زمان قيمت نازلى داشته حالا به قيمت اعلى فروخته آيا به مازاد بر قيمت زمان انتقال، به او خمس تعلق مىگيرد يا خير؟
جواب: ارثيه مورد نمىشود چه عين آن و چه قيمت آن ولو به اعلى القيم فروخته شود.
سؤال 404- ميتى كه اهل دادن خمس بوده اگر ما يملك خود را بين ورثهاش به نحو وصيت تقسيم كند، و احياناً بعض ورثه را نسبت به بعض ديگر امتيازى از مال قرار دهد يعنى به بعضى بيشتر از حصه مفروضه شرعاً بدهد، آيا اين گونه فايده كه به وصيت نصيب وارث شده است خمس دارد، يا ميراث است كه خمس نداشته باشد، يا در مسئله تفصيل بين ثلث مال ميت و زايد بر ثلث است؟
جواب: در زايد بر حصه ارثى او، خمس متعلق مىشود مثل ساير ارباح چه به مقدار ثلث باشد و يا زيادتر بوده و ورثه امضا كرده باشند. واللََّه العالم.
سؤال 405- شخصى تصادف نموده و بر اثر آن، مبلغى به وارث آن به عنوان ديه و خون بها دادهاند، چنانچه وصيت نموده آيا ثلث آن را هم بايد وارث بدهد يا خير؟ و خمس آن بر متوفى لازم است يا خير؟ و نيز اگر از مخارجات سال وارث اضافه باشد خمس آن را بدهد يا حكم ارث دارد؟
جواب: بر متوفى خمس واجب نيست و نسبت به وارث هم حكم ساير تركه را دارد كه اگر وصيت به ثلث كرده از آن برداشته مىشود و متعلق خمس نيست مثل ساير آنچه كه به ارث مىرسد به ورثه.
سؤال 406- زنى وصيت كرده بابت ثلث، طلاى زينت او را به مصرفى برسانند، ترقى قيمت طلا، خمس دارد يا خير؟
جواب: در مفروض سؤال خمس ندارد.
سؤال 407- اشخاصى كه در اثر تصادف با اتومبيل و غيره مقتول مىشوند آن وجه و پولى را كه صاحب ماشين يا بيمه و يا هر دو به بازماندگان مقتول مىدهند، ـآيا آن بازماندگان، خمس آن پول را در حين گرفتن بايد بدهند و يا در آخر سال خودشان؟
جواب: موضوع سؤال در حكم ارث است و خمسى به آن تعلق نمىگيرد. واللََّه العالم.
سؤال 408- معمول امروزه بنياد شهيد پولى به بازماندگان شهيد مىدهد نمىدانيم ديه است يا مساعده و همراهى است، بعد از گذشتن سال، مازاد خمس دارد يا خير؟
جواب: بلى مازاد از مصروف آن خمس در آن لازم است.
سؤال 409- شخصى زمين و ملكى را كه ارثيه به او رسيده آن را فروخته، مثلاً به مبلغ پنج هزار تومان همان عين پول را به جاى ديگر زمين خريده كه بعداً براى خود منزل سكونتى بسازد يا آنكه خريده براى تجارت، آيا مازاد بر پنج هزار تومان ارثيه خمس دارد بعد از فروش يا خير؟
جواب: بلى خمس مازاد را بايد بدهد. واللََّه العالم.
